GÓC NHÌN VOV1

Do những tác động nghiêm trọng của đại dịch COVID-19, ước tính nền kinh tế Việt Nam năm 2021 chỉ tăng trưởng ở mức 2,58%, thấp hơn năm ngoái và thấp nhất trong 10 năm trở lại đây. Nhằm phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, gói hỗ trợ phục hồi kinh tế có quy mô lớn nhất từ trước đến nay, lên tới gần 350 nghìn tỷ đồng đã được Chính phủ trình Quốc hội trong kỳ họp bất thường lần thứ nhất khai mạc sáng 4/1 vừa qua. Gói hỗ trợ bao phủ toàn diện từ phòng chống dịch bệnh, tài khóa, tiền tệ, an sinh xã hội, cải cách thể chế. Đây được kỳ vọng là cú hích cho nền kinh tế vực dậy sau đại dịch. Vấn đề đặt ra là làm thế nào để nguồn lực này được đảm bảo đúng nơi, đúng lúc, tránh xảy ra sai sót, lãng phí.

Quốc hội khoá XI đã khai mạc kỳ họp bất thường. Bốn nội dung sẽ được trình Quốc hội xem xét, quyết định tại kì họp đó là: dự thảo Nghị quyết về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ triển khai Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội; chủ trương đầu tư dự án đường bộ cao tốc Bắc Nam giai đoạn 2021-2025; dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư công, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư, Luật Đầu tư, Luật Đấu thầu, Luật Điện lực, Luật Doanh nghiệp, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt và Luật Thi hành án dân sự; dự thảo Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Cần Thơ. Có thể khẳng định, đây là kỳ họp bất thường đầu tiên trong lịch sử Quốc hội để bàn về những vấn đề không bình thường nẩy sinh của đời sống xã hội, đặc biệt trong bối cảnh hiện nay. Kỳ họp này xuất phát từ nhu cầu thực tế, cần có những quyết sách kịp thời để ổn định nền kinh tế, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp, nhà đầu tư kinh doanh… Với tinh thần "vào cuộc từ sớm, từ xa", Quốc hội đã chủ động, lên kế hoạch, lấy ý kiến các chuyên gia nhằm góp phần làm rõ, củng cố luận cứ khoa học và thực tiễn, kinh nghiệm quốc tế trong ban hành chính sách.

Đã thành thông lệ, kể từ năm 2014, cùng với việc ban hành Nghị quyết về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và Dự toán ngân sách nhà nước của năm mới (Nghị quyết số 01), Chính phủ đồng thời ban hành Nghị quyết về tiếp tục thực hiện những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia (trước là Nghị quyết số 19, nay là Nghị quyết số 02). Theo kế hoạch, các Nghị quyết này cũng sẽ được Chính phủ kế thừa, phát huy để ban hành và triển khai trong năm mới 2022 này. “Cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư, kinh doanh: Nhiệm vụ trọng tâm đặt ra tại 2 Nghị quyết đầu năm của Chính phủ” là chủ đề của Câu chuyện thời sự đầu tiên của năm mới 2022 - với sự tham gia của vị khách mời là bà Nguyễn Minh Thảo - Trưởng ban Môi trường kinh doanh & Năng lực cạnh tranh, Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM).

Hôm nay là ngày cuối cùng của năm 2021 – năm thứ hai thế giới đối diện với rất nhiều khó khăn của dịch bệnh Covid-19. Nhưng dù các nhà lãnh đạo thế giới phải dồn tâm trí cho việc xử lý dịch Covid-19 cùng hàng loạt vấn đề nảy sinh trong nước do hệ lụy của dịch bệnh, các hoạt động đối ngoại không vì thế mà kém sôi động. Có thể nói năm 2021 là năm tình hình địa chính trị thế giới có rất nhiều diễn biến đáng chú ý, trong đó cạnh tranh nước lớn thực sự có những thay đổi về chất. Nói đến cạnh tranh nước lớn, có thể thấy cặp quan hệ Mỹ - Trung vẫn giữ vai trò trung tâm, xoay quanh là những mối quan hệ liên minh, đối tác đan xen của cả hai bên nhằm tập hợp lực lượng cho cuộc đối đầu trực diện và quyết liệt hơn so với năm 2020.

Năm 2021 là năm nền kinh tế Việt Nam gặp phải khó khăn chưa từng có. Làn sóng đại dịch Covid-19 lần thứ tư đã để lại những hệ quả kinh tế - xã hội rất nghiêm trọng, nhất là ở một số địa phương thuộc Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam; ở những tỉnh có khu vực dịch vụ, nhất là du lịch chiếm tỷ trọng cao; có thời gian giãn cách xã hội nghiêm ngặt kéo dài… Cộng thêm những “điểm nghẽn’, hạn chế vốn tồn tại lâu nay, chậm được khắc phục, tháo gỡ trong bối cảnh dịch bệnh, nên bức tranh kinh tế Việt Nam cơ bản nhiều gam “trầm”. Tuy nhiên, nhìn chung kinh tế cả nước vẫn có những nhân tố tích cực, quan trọng để phục hồi tăng trưởng.

Thời gian qua, việc đấu giá quyền sử dụng đất đã tạo ra nguồn thu lớn cho ngân sách, tạo nguồn lực để đầu tư xây dựng, cải tạo, nâng cấp hệ thống cơ sở hạ tầng; đáp ứng nhu cầu đầu tư phát triển, cải thiện đời sống vật chất và tinh thần cho người dân, góp phần thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của cả nước nói chung và địa phương nói riêng. Tuy vậy, trong quá trình triển khai thực hiện, việc đấu giá đất ở một số địa phương đã xuất hiện những tiêu cực, lợi ích nhóm. Cùng chuyên gia kinh tế- TS Vũ Đình Ánh bàn “Giải pháp ngăn chặn hành vi lợi dụng đấu giá đất để gây nhiễu loạn thị trường, trục lợi”.

Mặc dù chịu ảnh hưởng nặng nề, chưa từng có của đại dịch COVID-19, song kim ngạch xuất nhập khẩu của nước ta năm 2020 vẫn đạt trên 545 tỷ đô la Mỹ, và dự báo năm 2021 này sẽ vượt mốc 660 tỷ USD, đưa Việt Nam vào nhóm 20 nền kinh tế hàng đầu về thương mại quốc tế. Chỉ riêng kim ngạch xuất khẩu năm 2021 này theo dự báo có thể đạt hơn 335 tỷ USD, tăng 18,6% so với năm 2020, cao hơn nhiều so với chỉ tiêu Chính phủ giao là 4-5% và dự kiến tiếp tục duy trì cán câm thương mại có xuất siêu, ngoài sự nỗ lực của Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương và từng doanh nghiệp, mỗi người dân để duy trì sản xuất, lưu thông hàng hoá trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19 hết sức phức tạp… phải kể đến việc doanh nghiệp Việt Nam đã khai thác khá tốt các thị trường, từ các thị trường truyền thống cho đến các thị trường chúng ta có các hiệp định thương mại tự do (FTA), nhất là các FTA thế hệ mới, tiêu chuẩn cao…Vậy đâu là những thách thức mà doanh nghiệp và nền kinh tế của Việt Nam cần quan tâm trong thời gian tới sau một thời gian thực thi các FTA này? Những thách thức từ các FTA cần vượt qua để tăng trưởng xuất nhập khẩu bền vững hơn? Ông Trần Thanh Hải - Phó Cục trưởng Cục XNK, Bộ Công Thương, bà Lê Hằng - Phó Giám đốc Trung tâm VASEP.PRO thuộc Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) và chuyên gia kinh tế Phan Đức Hiếu - Uỷ viên UB kinh tế của Quốc hội cùng bàn luận về câu chuyện này.

Những tháng cuối năm, mối quan hệ nhiều duyên nợ Nga - phương Tây liên tục căng thẳng với nhiều diễn biến mới phức tạp. Trong khi biên giới Nga - Ukraina hay khu vực Biển Đen tăng nhiệt với các cuộc tập trận, hiện diện quân sự thì cùng lúc, Nga tuyên bố chính thức rút khỏi Hiệp ước Bầu trời Mở. Các bên cũng liên tục cáo buộc, răn đe và cảnh báo nhau về các động thái xâm lược hay tấn công quân sự tiềm ẩn. Quan hệ Nga-Phương Tây cũng là một trong những chủ đề nóng trong cuộc họp báo thường niên của Tổng thống Nga Putin vừa diễn ra ngày hôm qua (23/12). Giới quan sát cho rằng, năm qua, nguy cơ xung đột giữa Nga và phương Tây đã được đẩy lên mức cao nhất kể từ thời Chiến tranh Lạnh, nhiều thời điểm thậm chí đã tiệm cận lằn ranh đỏ của những kịch bản xấu nhất.

Tình trạng ùn ứ nông sản tại cửa khẩu biên giới Trung Quốc đã diễn ra nhiều năm qua, nhất là thời điểm cuối năm, gây thiệt hại kinh tế. Nguyên nhân nào xảy ra tình trạng này và đặt ra vấn đề gì trong sản xuất, chế biến, lưu thông và xuất khẩu nông sản của nước ta? Chuyên gia nông nghiệp Hoàng Trọng Thuỷ cùng bàn luận về câu chuyện này.

Việc cơ quan điều tra quyết định khởi tố bị can Phan Quốc Việt - người sáng lập, đồng thời là Tổng giám đốc Công ty cổ phần công nghệ Việt Á ( Công ty Việt Á ), bắt tạm giam Phạm Duy Tuyến, Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) tỉnh Hải Dương cùng nhiều đối tượng có liên quan hành vi "vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng"; với số tiền thu lợi bất chính lên tới hàng nghìn tỷ đồng khiến dư luận vô cùng bức xúc. Trước đó, Công ty Việt Á đã cung ứng kit xét nghiệm cho trung tâm kiểm soát bệnh tật và các cơ sở y tế khác của hàng chục tỉnh, thành phố trên cả nước với doanh thu gần 4.000 tỉ đồng. Trong 2 năm trở lại đây, một số lãnh đạo BV, CDC Hà Nội đã bị bắt giữ vì các tội danh liên quan đến vi phạm khi đấu thầu trang thiết bị y tế vào bệnh viện cũng như phòng chống dịch. Dư luận cho rằng, đây là những hành vi trục lợi bất nhẫn, không thể chấp nhận trong khi nhân dân cả nước đang vất vả chống dịch. Những vi phạm này cần được xử lý ở mức độ nào? Việc kiếm lợi bất chính bất chấp tất cả cần được ngăn chặn ra sao? Để tránh những sự việc tương tự tái diễn, cơ quan quản lý cần có chế tài gì? Luật sư Trương Thanh Đức, Điều hành Công ty Luật TNHH ANVI cùng bàn luận về câu chuyện này.