Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đang có chuyến công du Trung Đông với 2 điểm dừng chân là Ả-rập Xê-út và Ai Cập. Chuyến thăm này không nằm ngoài mục đích thúc đẩy một thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza, trong bối cảnh cuộc xung đột giữa Ixraen và Hamas ngày càng leo thang nghiêm trọng. Liệu rằng chuyến thăm Trung Đông lần thứ 6 của ông Antony Blinken kể từ khi bạo lực bùng phát ở Gaza hồi tháng 10 năm ngoái có mang lại những tia hy vọng mới cho khu vực chảo lửa này? PV Vũ Hợp, thường trú tại Mỹ và PV Bá Thi, thường trú tại Ai Cập cung cấp những thông tin sâu về chuyến thăm của Ngoại trưởng Mỹ tới Trung Đông.

Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi vừa có chuyến thăm tới hai nước Trung Đông là Các Tiểu vương quốc Ả-rập thống nhất và Qatar. Đây là chuyến thăm thứ bảy của Thủ tướng Narendra Modi tới Các Tiểu vương quốc Ả-rập thống nhất và lần thứ hai tới Qatar kể từ khi ông nhậm chức vào năm 2014. Chuyến thăm tới Trung Đông của Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi diễn ra trước thềm cuộc bầu cử ở quốc gia đông dân nhất thế giới cho thấy kỳ vọng của New Delhi trong việc tăng cường hơn nữa các mối quan hệ kinh tế, quốc phòng và văn hóa với hai quốc gia quan trọng hàng đầu ở Trung Đông, đồng thời củng cố vai trò của Ấn Độ ở khu vực có vị trí địa-chính trị chiến lược quan trọng ở Đông bán cầu. Việc Ấn Độ gia tăng vai trò tại Trung Đông đem lại những lợi ích gì cho đôi bên trong bối cảnh xu hướng đa cực ngày càng gia tăng tại khu vực.

Hơn 3 tháng kể từ khi xung đột Israel - Hamas bùng phát, khói lửa vẫn tiếp diễn tại dải Gaza. Xung đột có nguy cơ lan rộng khi xuất hiện nhiều điểm nóng mới. Quân đội Mỹ đã thực hiện đợt không kích quy mô lớn nhằm hàng loạt mục tiêu ở Irắc và Xyri có liên quan đến Iran và các lực lượng vũ trang được Iran hậu thuẫn nhằm đáp trả vụ tấn công tại Jordan khiến 3 binh sĩ Mỹ thiệt mạng gần đây. Trước động thái cứng rắn này từ phía Mỹ, các nước Iraq, Syria và Iran đã lên án các đợt không kích này, cáo buộc Washington phá hoại sự ổn định của khu vực. Tình hình hiện tại cho thấy xung đột Israel - Hamas đang đánh dấu bước leo thang căng thẳng nguy hiểm mới, đẩy Trung Đông vào vòng luẩn quẩn của bạo lực, đe dọa an ninh toàn khu vực, làm đình trệ chuỗi cung ứng toàn cầu cũng như đà phục hồi mong manh của kinh tế thế giới. Thông điệp răn đe của Mỹ khi tập kích mục tiêu Iran ở Iraq và Syria liệu có đẩy xung đột lan rộng khắp Trung Đông?

Tình hình an ninh khu vực Trung Đông đang ngày càng phức tạp khi liên tiếp các điểm nóng mới bùng phát, có khả năng lan rộng sang các khu vực lân cận. Mới nhất, chính phủ Pakixtan đã triệu hồi Đại sứ tại Iran về nước và không cho phép phái đoàn ngoại giao Tehran trở lại Islamabad để bày tỏ phản đối việc Iran thực hiện cuộc không kích ở miền Tây nước này hôm 16/1 vừa qua.

Những ngày gần đây, quân đội Mỹ và Anh liêntiếp thực hiện các vụ không kích nhằm vào cơ sở của lực lượng Houthi ở Yemen, nhằm đáp trả việc Huthi tấn công các tàu thuyền hoạt động trên Biển Đỏ. Trong bối cảnh xung đột giữa Israel và Hamas chưa có dấu hiệu dừng lại, các vụ không kích nhằm vào lực lượng Houthi đang làm dấy lên lo ngại xung đột sẽ lan rộng tại khu vực này.

Quan hệ giữa Irắc và Iran thời gian gần đây ghi nhận nhiều tín hiệu tích cực, đặc biệt là việc xác định những ưu tiên chính trong hợp tác giữa hai quốc gia là chống khủng bố, duy trì an ninh và thịnh vượng của khu vực. Mới đây nhất, hai nước đã nhất trí thành lập một loạt ủy ban điều hành nhằm tăng cường hợp tác trong tất cả các lĩnh vực năng lượng và hơn thế nữa. Việc Iran và I-rắc hàn gắn quan hệ chắc chắn sẽ giúp khu vực củng cố thêm nội lực phát triển. Vậy sự hợp tác chặt chẽ hơn giữa hai quốc gia giàu dầu mỏ ở Trung Đông như Iran và Irắc sẽ tác động ra sao tới thị trường năng lượng khu vực và toàn cầu? Phóng viên Bá Thi, thường trú Đài TNVN tại Ai Cập, theo dõi khu vực Trung Đông phân tích vấn đề này.

Xung đột giữa Israel và Palestine đã kéo dài hơn 3 tháng với những thiệt hại ngày càng nghiêm trọng; trong khi đó, bạo lực gia tăng giữa Israel và Hezbollah ở Liban các cuộc tấn công của lực lượng Houthi vào tàu thương mại trên Biển Đỏ... đang khiến Trung Đông thực sự trở thành “chảo lửa”. Trong nỗ lực “hạ nhiệt” căng thẳng, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đang có chuyến công du một loạt quốc gia ở Trung Đông, Bắc Phi. Đây là lần thứ 4 trong vòng 3 tháng, nhà ngoại giao Mỹ có mặt ở khu vực này. Cũng trong khoảng thời gian đó, các quan chức khác của Mỹ liên tục tới Trung Đông song các nỗ lực đó chưa đạt được kết quả như kỳ vọng. Liệu chuyến đi này của ông Blinken có tạo ra khác biệt?

Bất định và phức tạp là những đặc tính của cục diện khu vực Trung Đông trong năm 2023, một năm đã chứng kiến nhiều biến động mới trên cả hai chiều hướng: hòa giải và xung đột. Quan hệ Iran với các nước Saudi Arabia, Iraq, Syria và Liên đoàn Ả-rập, vấn đề Yemen đã có được những kết quả tích cực. Sự gắn kết toàn khu vực sẽ trở nên hoàn hảo nếu không có sự xuất hiện của cuộc xung đột ở dải Gaza. Cuộc xung đột giữa Israel và lực lượng Hồi giáo Hamas bất ngờ bùng phát hồi tháng 10 năm nay đã đẩy khu vực đến bên bờ vực của một cuộc chiến tranh toàn diện. Không chỉ vậy, xung đột còn kéo theo một cuộc khủng hoảng nhân đạo nghiêm trọng, gây ra những tác động kinh tế nặng nề, khiến triển vọng hòa bình Israel - Palestine mờ mịt hơn bao giờ hết.

Sau nhiều nỗ lực của Qatar, Ai Cập và Mỹ, chính quyền Israel và Lực lượng Hamas hôm qua nhất trí gia hạn lệnh ngừng bắn tại dải Gaza thêm 2 ngày với một số điều kiện về trao đổi con tin và tù nhân.

Trong tuần, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken có chuyến thăm khu vực Trung Đông, trong đó có điểm dừng chân Israel. Chuyến thăm diễn ra đúng vào thời điểm xung đột trên dải Gaza bước vào giai đoạn leo thang căng thẳng mới. Lần thứ 3 quay trở lại khu vực kể từ khi xung đột Israel-Hamas bùng phát từ đầu tháng 10, Ngoại trưởng Blinken được đánh giá mang theo trọng trách nặng nề - nhất là khi nội bộ nước Mỹ đang tiếp tục mâu thuẫn về gói viện trợ cho các đồng minh Israel và Ukraine.