CHÍNH TRỊ

Trong muôn vàn khó khăn của nhà nước Việt nam Dân chủ Cộng hòa mới ra đời, một trong sáu nhiệm vụ cấp bách được Chủ tịch Hồ Chí Minh đề ra đó là xây dựng một bản Hiến pháp dân chủ. Ngày 03/9/1945, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Chính phủ Lâm thời đã họp phiên họp đầu tiên và xác định nhiệm vụ quan trọng bậc nhất là tổ chức Tổng tuyển cử bầu Quốc hội để ấn định cho nước Việt Nam mới một bản Hiến pháp. Trong phiên họp này, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trình bày với Chính phủ rằng: “Trước chúng ta đã bị chế độ quân chủ chuyên chế cai trị, rồi đến chế độ thực dân không kém phần chuyên chế, nên nước ta không có hiến pháp. Nhân dân ta không được hưởng quyền tự do, dân chủ. Chúng ta phải có một Hiến pháp dân chủ”. 10 tháng sau khi Quốc hội khóa I ra đời, tại kỳ họp thứ 2 Quốc hội khóa I chính thức thông qua bản Hiến pháp đầu tiên của nước ta. Vì hoàn cảnh chiến tranh, bản Hiến pháp năm 1946 không được chính thức công bố nhưng Hiến pháp năm 1946 được đánh giá là bản Hiến pháp dân chủ, tiến bộ không kém một bản Hiến pháp nào trên thế giới với những giá trị có ý nghĩa muôn đời:

Đối ngoại Quốc hội của Việt Nam trong năm 2020 đạt được những thành tích nổi bật, phản ánh sự hội nhập mạnh mẽ trên phương diện ngoại giao nghị viện, đồng thời góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế. Năm 2020 là một năm thành công trong lĩnh vực ngoại giao của Đảng, Nhà nước trong đó có đóng góp nổi bật của Quốc hội thông qua việc đảm nhiệm thành công vai trò đăng cai tổ chức các hoạt động của Năm Chủ tịch Hội đồng liên nghị viện Đông Nam Á (AIPA) với dấu ấn quan trọng nhất là tổ chức thành công Đại hội đồng AIPA 41 theo hình thức trực tuyến và hoàn thành xuất sắc vai trò Chủ tịch luân phiên đại hội đồng AIPA 41. Đây cũng được coi là điểm nhấn quan trọng trong hoạt động đối ngoại của Quốc hội năm 2020 nói riêng và cả nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIV nói chung

Kể từ cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên năm 1946 đến nay, Quốc hội Việt Nam không ngừng trưởng thành, đổi mới và phát triển, đã đạt được những thành tựu quan trọng trong hoạt động lập hiến, lập pháp, giám sát tối cao và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, góp phần to lớn vào thành tựu chung của công cuộc đổi mới, nâng cao vai trò, vị thế của nước ta trên trường quốc tế, tạo lập được sự tin tưởng và những ấn tượng tốt đẹp trong lòng cử tri và nhân dân cả nước. Nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIV (2016 - 2021) sắp kết thúc, Quốc hội đã chứng kiến nhiều sự đổi mới với những dấu ấn đậm nét, tô thắm thêm truyền thống lịch sử 75 năm Quốc hội Việt Nam.

75 năm hình hành và phát triển, Quốc hội Việt Nam đã hoàn thành xuất sắc chức năng lập pháp, tạo cơ sở chính trị pháp lý quan trọng, phục vụ sự nghiệp xây dựng nhà nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân. Trong mỗi nhiệm kỳ, Quốc hội đã không ngừng đổi mới và ngày càng thể hiện rõ hơn, đầy đủ hơn vai trò là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, là cơ quan quyền lực Nhà nước cao nhất trong công tác lập hiến, lập pháp, nhằm đáp ứng sự mong mỏi, tin tưởng và của đông đảo cử tri và nhân dân cả nước.

Từ nhân dân mà có và vì nhân dân mà hoạt động, đó là bản chất nhưng đồng thời cũng là tôn chỉ hoạt động của cơ quan đại biểu cao nhất, cơ quan quyền lực cao nhất là Quốc hội. Gần 75 năm trước, ngày 6/1/1946, trong khói lửa chiến tranh, giữa lúc lâm nguy nhất của đất nước đang thù trong, giặc ngoài, nhân dân ta, những người lần đầu là chủ nhân của một nước độc lập nô nức và hãnh diện cầm lá phiếu bầu đại biểu đại diện cho mình vào Quốc hội đầu tiên của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa. Trong bối cảnh khó khăn ấy, Quốc hội vẫn là nơi hội tụ đầy đủ đại diện của các đảng phái, thành phần, tầng lớp trong xã hội. Và đặc biệt, Quốc hội luôn đồng hành với nhân dân trong từng bước đi gian khó của một nhà nước dân chủ mới được thành lập. Quốc hội của dân, vì nhân dân mà hoạt động là bản chất xuyên suốt ngay từ những ngày đầu thành lập và cần được gìn giữ, phát huy trong thời điểm hiện nay, nhất là khi Quốc hội sắp bước sang một nhiệm kỳ mới để hoạt động của Quốc hội đáp ứng tốt hơn mong mỏi, tâm nguyện của cử tri và nhân dân.

Luật Bảo vệ môi trường 2020 gồm 16 chương, 171 điều; được bố cục lại so với Luật Bảo vệ môi trường năm 2014, đưa quy định về bảo vệ các thành phần môi trường lên đầu, thể hiện rõ mục tiêu xuyên suốt là bảo vệ các thành phần môi trường, bảo vệ sức khỏe người dân, coi đây là nội dung trọng tâm, quyết định cho những chính sách bảo vệ môi trường khác.

Mới đây, tại Phiên họp thứ 51, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng (sửa đổi) với nhiều điểm mới nhằm tăng cường trách nhiệm quản lý nhà nước, đảm bảo chính sách đối với người công được thực hiện công bằng và đảm bảo người có công có một cuộc sống tốt hơn.

Lĩnh vực xử lý vi phạm hành chính rất rộng, liên quan đến nhiều chủ thể, nhiều ngành, lĩnh vực quản lý nhà nước khác nhau, dẫn đến việc khó kiểm soát hết các hành vi vi phạm được quy định trong các Nghị định xử lý vi phạm hành chính chuyên ngành. Những quy định của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính cũng như các quy định của pháp luật liên quan chưa được rõ ràng, cụ thể hoặc không phù hợp với thực tiễn áp dụng. Nhằm khắc phục những bất cập, tồn tại này, kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa 14 đã thông qua Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2022. Vậy, làm thế nào để văn bản luật này đi vào cuộc sống là điều cần lưu tâm.

Khai mạc phiên họp lần thứ 51 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các Ủy viên Thường vụ Quốc hội đã xem xét, cho ý kiến về nhiều nội dung quan trọng. Trong đó, cho ý kiến về việc chỉnh lý, tiếp thu dự án Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi), các đại biểu còn băn khoăn với việc lập hồ sơ đề nghị đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đối với người từ 12-18 tuổi. Vì sao lại có sự băn khoăn này? Cần có chế tài như thế nào để giải quyết số trẻ nghiện dưới 18 tuổi đang chiếm khoảng 30% số người nghiện?

Năm 2020, công tác điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Tuy vậy, nhiều đại biểu Quốc hội và cử tri cho rằng, dù công tác phòng, chống tội phạm, kiểm soát hoạt động tư pháp, xét xử các vụ án đạt nhiều kết quả tích cực, song những vi phạm trong hoạt động tố tụng của các cấp, ở các khâu tố tụng vẫn còn những hạn chế, tồn tại, đòi hỏi các cơ quan chức năng phải nghiêm túc đánh giá, xác định nguyên nhân, tìm giải pháp khắc phục. Trong đó, yếu tố cần quan tâm trước tiên là bảo đảm tính tuân thủ pháp luật, vì một nền tư pháp vững mạnh thì trước hết tính tuân thủ pháp luật của hoạt động tố tụng phải đặt lên hàng đầu.