Tổng thống Ferdinand R. Marcos, Jr. đã ra lệnh tạm dừng nhập khẩu gạo trong 60 ngày, bắt đầu từ ngày 1 tháng 9, để bảo vệ nông dân Philippines trong mùa thu hoạch và ổn định giá gạo. Lệnh tạm dừng ban đầu dự kiến kết thúc vào ngày 2 tháng 11 tới và chỉ áp dụng cho gạo xay xát thường và gạo xay xát kỹ. Tuy nhiên Bộ Nông nghiệp Philippines cũng đang xem xét gia hạn lệnh cấm nhập khẩu gạo cho đến cuối năm nay, do giá lúa tại ruộng hoặc gạo chưa xay xát tiếp tục giảm.
Bộ trưởng Nông nghiệp Philippines Francisco Tiu Laurel Jr. cho biết "khả năng lớn" thuế nhập khẩu gạo sẽ tăng trước khi lệnh cấm nhập khẩu kết thúc. Bộ trưởng Nông nghiệp đang xem xét với Bộ trưởng Tài chính Ralph Recto và Trợ lý Đặc biệt của Tổng thống về Đầu tư và Kinh tế Frederick Go, theo chỉ thị của Tổng thống Philippines. Các con số đang được tính toán từ 20%, 25% hoặc 35%, với hi vọng có thể đưa ra quyết định trước khi lệnh cấm nhập khẩu gạo được dỡ bỏ.
Động thái này diễn ra trong bối cảnh các nhóm nông dân đang kêu gọi các biện pháp bảo vệ mạnh mẽ hơn đối với gạo nhập khẩu giá rẻ, vốn đã kéo giá lúa tại ruộng xuống dưới 10 peso/kg. Trong một bản kiến nghị được đệ trình lên Bộ Nông nghiệp (DA) hôm qua, Liên đoàn Nông dân tự do (FFF) kêu gọi chính phủ áp dụng các biện pháp bảo vệ tạm thời theo Đạo luật Biện pháp Bảo vệ. Lệnh cấm nhập khẩu 60 ngày bắt đầu từ tháng 9 là không đủ để ổn định giá, do các thương nhân dự đoán rằng hàng nhập khẩu giá rẻ sẽ tràn ngập thị trường trở lại khi lệnh cấm được dỡ bỏ vào tháng 11.
Việc tăng thuế là cách nhanh nhất để buộc các thương nhân phải trả giá cao hơn cho nông dân trong khi vẫn duy trì khả năng cạnh tranh với hàng nhập khẩu. Liên đoàn Nông dân tự do (FFF) cảnh báo rằng 2,5 triệu nông dân trồng lúa của đất nước có thể thiệt hại tới 43 tỷ peso trong năm nay do lượng hàng nhập khẩu tăng đột biến. Hàng nhập khẩu tăng do chính phủ đã cắt giảm thuế quan từ 35% xuống còn 15% vào tháng 7 năm 2024, cũng như giá gạo thế giới giảm 40% so với mức đầu năm 2024.
Theo Đạo luật Cộng hòa 8800 hoặc Đạo luật Biện pháp tự vệ, Bộ trưởng Nông nghiệp có thể áp dụng thuế tự vệ đối với gạo nhập khẩu, nếu xác định có nguy cơ gây ra thiệt hại nghiêm trọng cho các nhà sản xuất trong nước.
Philippines là nước nhập khẩu gạo lớn nhất thế giới nhiều năm qua. Năm 2024, nước này nhập khẩu gạo cao kỷ lục là 4,7 triệu tấn, con số năm nay dự kiến cũng lên đến 4,5 triệu tấn./.
Phạm Hà/ VOV Indonesia
Bình luận