Công ước Hà Nội – Khung pháp lý toàn cầu ứng phó tội phạm mạng: Trước sự bùng nổ của công nghệ số, cùng sự gia tăng các thách thức từ tội phạm mạng, Công ước Hà Nội ra đời như một bước ngoặt lịch sử trong quản trị an ninh mạng toàn cầu. Đây là văn kiện quốc tế đầu tiên của Liên hợp quốc về phòng, chống tội phạm mạng, được thông qua bằng đồng thuận, với sự đóng góp trí tuệ của các tập đoàn công nghệ, các tổ chức nghề nghiệp, tổ chức xã hội – phản ánh cam kết lâu dài trong phòng chống tội phạm mạng. Công ước đặt ra khuôn khổ pháp lý thống nhất cho hợp tác quốc tế trong điều tra, truy tố và dẫn độ tội phạm mạng; đồng thời thúc đẩy hỗ trợ kỹ thuật và chia sẻ thông tin giữa các quốc gia. Với sự ra đời của Công ước Hà Nội, thế giới có trong tay một công cụ pháp lý toàn cầu, góp phần giữ gìn môi trường số an toàn, ổn định và nhân văn.
Ưu điểm vượt trội về phạm vi và nội dung: Với tính chất là văn kiện của Liên hợp quốc, Công ước sẽ có tầm ảnh hưởng rộng nhất và bao quát nhất so với tất cả các văn kiện liên quan đến không gian mạng, cho phép hợp tác chống tội phạm mạng ở cấp độ toàn diện nhất. Văn kiện này được mở rộng và cập nhật toàn diện hơn, bao quát các loại hình tội phạm mới như tấn công mạng, lừa đảo, chiếm đoạt dữ liệu, xâm hại trẻ em, phát tán thông tin sai lệch... Đặc biệt, Công ước quy định rõ cơ chế trao đổi chứng cứ điện tử, bảo vệ quyền riêng tư, thu hồi tài sản phạm tội, vừa bảo đảm hỗ trợ pháp lý, vừa bảo vệ nạn nhân. Đây là nền tảng pháp lý giúp các quốc gia vừa phòng ngừa hiệu quả, vừa bảo đảm quyền con người và quyền công dân trên không gian mạng.
Ý nghĩa Lễ mở ký Công ước Hà Nội: Với cộng đồng quốc tế, Lễ mở ký Công ước đặt nền móng cho một văn kiện toàn cầu tiếp theo của Liên hợp quốc trong lĩnh vực phòng chống tội phạm mạng. Với Việt Nam, Lễ mở ký là cơ hội chiến lược để khẳng định vị thế, thể hiện trách nhiệm và thúc đẩy các sáng kiến an ninh mạng vì một không gian mạng an toàn, lành mạnh và bền vững. Việc đăng cai tổ chức Lễ mở ký Công ước là bước đi cụ thể triển khai chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước về hội nhập và hợp tác quốc tế. Lễ mở ký cũng sẽ cho phép Việt Nam có tiền đề để tham gia sâu hơn vào vấn đề an toàn, an ninh mạng tại Liên hợp quốc, khởi tạo diễn đàn quốc tế để trao đổi về an ninh mạng tại Việt Nam; cũng như có điểm nhấn “Công ước Hà Nội” tại tất cả các sự kiện, diễn đàn của Liên hợp quốc và khu vực có liên quan đến không gian mạng.
Những vấn đề đặt ra trong tận dụng Công ước Hà Nội: Trong quá trình triển khai Công ước, Việt Nam sẽ cần tập trung chú ý những vấn đề sau: Thứ nhất, nhanh chóng lựa chọn và thiết lập mạng lưới đối tác thực thi Công ước giữa Việt Nam với một số quốc gia, tổ chức quốc tế, các tập đoàn công nghệ quan trọng… Thứ hai, việc xây dựng hệ thống khuôn khổ pháp lý quốc gia để triển khai thực hiện Công ước là một quá trình quan trọng, đảm bảo sự tuân thủ và thực thi đầy đủ các điều khoản của Công ước, trong đó có hợp tác quốc tế trong phòng, chống tội phạm mạng. Thứ ba, mấu chốt của việc thực hiện thành công, hiệu quả Công ước là việc chuẩn bị hạ tầng để triển khai Công ước. Thứ tư, Việt Nam cần tiếp tục tích cực tham gia vào quá trình hoàn thiện khuôn khổ pháp lý quốc tế về không gian mạng.
Công ước Hà Nội – Bảo vệ thế hệ trẻ trong kỷ nguyên số: Một điểm nhấn nhân văn sâu sắc của Công ước Hà Nội là cam kết toàn cầu trong bảo vệ trẻ em trên không gian mạng. Các quốc gia tham gia đàm phán Công ước với mong muốn kiến tạo không gian mạng lành mạnh, an toàn cho thế hệ tương lai trong đó việc bảo vệ cần phải được tiến hành ngay trong hiện tại khi thế hệ này chưa trưởng thành. Công ước đã có quy định riêng và cụ thể cho việc bảo vệ các nạn nhân và nhân chứng là trẻ em trên không gian mạng, với các biện pháp chuyên biệt dành cho không gian mạng, nhất là trách nhiệm xóa bỏ hoặc hạn chế tiếp cận các tài liệu độc hại về lạm dụng trẻ em. Vì lợi ích của trẻ em, Công ước cũng đã quy định trách nhiệm của các Quốc gia trong việc hạn chế hình sự hóa các hành vi trên không gian mạng của trẻ em khi chưa nhận thức đầy đủ các hành vi này. Đây là bước tiến vượt bậc trong việc đặt quyền trẻ em ở trung tâm của an ninh mạng toàn cầu, bảo đảm rằng sự phát triển công nghệ phải đi đôi với an toàn và phúc lợi của thế hệ tương lai.
Đồng hành cùng cộng đồng doanh nghiệp: Công ước Hà Nội dành nhiều quy định đối với “bên cung cấp dịch vụ” bao gồm cả cá nhân và tổ chức cung cấp các dịch vụ cho người dùng trên không gian mạng với tư cách là một đối tác quan trọng trong thực thi Công ước. Các bên cung cấp dịch vụ nắm giữ trong tay nhiều thông tin liên quan đến danh tính, hành vi và phương thức của các đối tượng tội phạm, đồng thời nắm giữ các dữ liệu trao đổi giữa người dùng và các đối tượng, trở thành nguồn chứng cứ quan trọng cho cơ quan điều tra khi đấu tranh với tội phạm mạng. Công ước Hà Nội tạo khung pháp lý rõ ràng cho việc hợp tác giữa cơ quan chức năng và các doanh nghiệp công nghệ trong việc bảo đảm các quyền riêng tư và các quyền cá nhân của người dùng.
Thông điệp về ý nghĩa của Công ước với công chúng: Công ước là sản phẩm trí tuệ tập thể của các quốc gia thành viên Liên hợp quốc trong nỗ lực tìm giải pháp cho vấn đề cấp bách là tội phạm mạng. Các nước thực sự nhận thức được nhu cầu cấp thiết cần nâng cao hợp tác quốc tế để ngăn chặn và đấu tranh tội phạm mạng, khi mà các hệ quả tiêu cực về kinh tế và xã hội đang tác động trực tiếp làm suy yếu các nỗ lực phát triển bền vững và thượng tôn pháp luật. Từ đó, quyết tâm xóa bỏ tội phạm mạng và truy tố các đối tượng này dù ở bất kỳ nơi nào. Công ước Hà Nội chính là biểu tượng của niềm tin, của sự đoàn kết và quyết tâm chung vì một tương lai số an toàn, đáng tin cậy cho mọi người, mọi quốc gia./.
Bình luận