Trong bối cảnh toàn cầu hóa và biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp, tăng cường hợp tác công – tư (PPP) trở thành một chiến lược thiết yếu để thúc đẩy phát triển bền vững. Mô hình PPP không chỉ giúp Nhà nước huy động nguồn lực tài chính từ khu vực tư nhân mà còn tận dụng được kinh nghiệm quản lý, công nghệ tiên tiến và khả năng đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp. Tại Việt Nam, hợp tác công – tư đã được triển khai trong nhiều lĩnh vực như giao thông, y tế, giáo dục, năng lượng tái tạo và hạ tầng số.
Phó Tổng Thư ký Liên hợp quốc Amina J. Mohammed đánh giá, Việt Nam đang là một trong những quốc gia đi đầu về năng lượng tái tạo tại Đông Nam Á, có cơ hội thu hút hàng nghìn tỷ đô la Mỹ. Đầu tư năng lượng sạch có thể tạo cơ hội trong thế kỷ 21, là điều kiện để thúc đẩy các mục tiêu phát triển bền vững như giảm nghèo, phát triển sinh kế, đảm bảo các nhu cầu về năng lượng và các mục tiêu khác. Theo Phó Tổng Thư ký Liên hợp quốc, các nền kinh tế mới nổi cần làm nhiều hơn để đạt được các mục tiêu vào năm 2030, đầu tư vào các mô hình mới nhằm đáp ứng các nhu cầu về đầu tư tại các quốc gia phát triển, trong đó có cơ sở hạ tầng mạng lưới điện thân thiện:
"Việt Nam là một trong những quốc gia đi đầu về năng lượng tái tạo tại Đông Nam Á, thu hút được tới hàng tỷ đô-la đầu tư. Đầu tư vào năng lượng sạch sẽ tạo cơ hội cho thế kỷ 21; tạo điều kiện thích nghi biến đổi khí hậu và đạt được các mục tiêu phát triển bền vững khác như xoá đói giảm nghèo, ý tế và đảm bảo Hiệp định Paris".
Việt Nam có tiềm năng rất lớn trong việc thúc đẩy hợp tác đối tác PPP trong các dự án hạ tầng quan trọng thuộc nhiều lĩnh vực như năng lượng, giao thông, giáo dục, y tế. PPP có thể thúc đẩy và hỗ trợ mạnh mẽ trong việc phát triển kinh tế và nâng cao năng lực cạnh tranh của Việt Nam.
Tại TP.HCM, thực hiện chiến lược tăng trưởng xanh và cam kết Net Zero tại COP26, Thành phố đang tiên phong triển khai theo hướng tăng trưởng xanh và chuyển đổi số. Trong đó Khu Công nghệ cao Thành phố giữ vai trò là động lực then chốt, nơi hội tụ công nghệ, trí tuệ và sáng tạo. TP.HCM cam kết thúc đẩy hợp tác công – tư, huy động nguồn lực công nghệ, tài chính và tri thức để hiện thực hóa mục tiêu phát triển công nghiệp bền vững. Giáo sư Tiến sĩ Nguyễn Kỳ Phùng, Trưởng Ban quản lý Khu công nghệ cao TP.HCM cho biết: Khu công nghệ cao TP.HCM đã đặt mục tiêu là nơi đầu tiên trong cả nước đạt NET Zero vào 2045. Mô hình nổi bật nhất của Khu công nghệ cao chính là: Các nhà máy thông minh ứng dụng IOT, AI, giúp giảm từ 20 đến 30% năng lượng cũng như các vật liệu, nguyên liệu phục vụ cho sản xuất. Hệ thống quản lý năng lượng thông minh cùng mạng lưới điện thông minh cũng đã giúp tối ưu hóa điện năng tích hợp đến 50% năng lượng mặt trời.
"Về vấn đề nước có nước thông minh, đảm bảo được việc xử lý nước thải và tái sử dụng đạt khoảng 70%. Đồng thời giảm đáng kể khí nhà kính, tiếng ồn cũng như bụi trong khu vực. Do đó, ở đây chúng ta có một bức tranh công nghiệp xanh, sạch, thông minh bắt đầu hình thành".
Từ thực tế ở các địa phương cho thấy, muốn có hợp tác công tư thì phải có hệ sinh thái hợp tác công tư gồm: xây dựng thể chế để phát huy hợp tác công tư, phát triển hạ tầng, đào tạo nguồn nhân lực. Bên cạnh đó, tăng trưởng xanh, phát triển bền vững phải đi đôi phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và đẩy mạnh hợp tác công tư, nhất là trí tuệ nhân tạo, điện toán đám mây, Internet vạn vật... Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh: "Hợp tác thông tư là chìa khóa để hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững" . Các quốc gia cần xây dựng một hệ sinh thái đầy đủ, toàn diện, hiệu quả cho hợp tác công tư.
"Phải có hợp tác công tư đảm bảo bền vững, như đất nước Việt Nam để đạt mục tiêu tăng trưởng 2 con số như đã xác định thì trong những năm tới đây tổng đầu tư toàn xã hội là 60% GDP (hiện nay mới huy động hơn 30% GDP) còn lại chính là hợp tác công tư. Hợp tác công tư phải đưa ra nhiều mô hình. Mô hình lãnh đạo công nhưng quản trị tư như mô hình VSIP mà Việt Nam đang thực hiện với Singapore".
Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng nhấn mạnh: Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương cần tiếp tục hoàn thiện thể chế chính sách để giải quyết dứt điểm những điểm nghẽn, vướng mắc hiện nay; thực hiện quyết liệt cải cách hành chính, giảm chi phí tuân thủ, giảm chi phí đầu vào, tăng năng suất lao động bằng việc đào tạo nguồn nhân lực:
"Chính phủ thúc đẩy để phát triển xanh bằng các tài chính xanh. Muốn có một nền kinh tế xanh thì phải công dân xanh, hoạt động phải xanh, xã hội phải xanh, tức là một hệ sinh thái xanh thì mới tạo ra được động lực lớn cho phát triển kinh tế xanh. Thu hút đầu tư và tạo điều kiện thuận lợi, ưu tiên về chính sách tài khóa, tiền tệ, thuê đất...cho doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp đầu tư các ngành xanh, xanh hóa nền kinh tế".
Phát triển bền vững và đổi mới sáng tạo không còn là sự lựa chọn nữa, mà đây là xu thế tất yếu của tất cả các quốc gia muốn phát triển trên thế giới. Trong bối cảnh Việt Nam cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, hợp tác công tư sẽ đóng vai trò then chốt trong việc chuyển đổi sang nền kinh tế xanh, tuần hoàn và thích ứng với biến đổi khí hậu. Khi khu vực công và tư cùng chung tay, phát triển bền vững không còn là khẩu hiệu, mà trở thành hiện thực sống động trong từng công trình, từng chính sách và từng hành động cụ thể./.
Bình luận