Hồ Turkana tại Kenya là hồ trên sa mạc lớn nhất thế giới, với hàm lượng muối cao nhất tại châu Phi. Điều kiện tự nhiên khắc nghiệt, cộng thêm tác động của biến đổi khí hậu, lại càng đặt nhiều gánh nặng lên vai những ngư dân đang kiếm sống dựa vào vùng hồ này. Trong bối cảnh đó, nhiều sáng kiến công nghệ đột phá đang được triển khai nhằm hỗ trợ cộng đồng đánh bắt cá nơi đây. Điều này đã mở ra một tương lai bền vững và tươi sáng hơn cho người dân Kenya.
Hồ Turkana đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp thực phẩm và sinh kế cho hàng nghìn người dân tại quốc gia Châu Phi này. Tuy nhiên, sản lượng đánh bắt cá nơi đây đang giảm sút do các yếu tố như biến đổi khí hậu khiến nhiệt độ lên cao tới 40 độ C, độ mặn tăng, sự xâm lấn của các loài cá ngoại lai, cũng như áp lực từ các hoạt động khai thác nước và đất. Nghiêm trọng hơn nữa, việc đánh bắt bừa bãi và thiếu sự quản lý hiệu quả cũng khiến nguồn tài nguyên cá tại hồ Turkana dần cạn kiệt. Rất nhiều người đã phải rời đi, trong khi những người ở lại cũng không đủ kiếm sống từ công việc chài lưới.
Trong bối cảnh đó, công ty công nghệ Keep IT Cool đã giới thiệu hệ thống tủ đông chạy bằng năng lượng mặt trời, giúp ngư dân lưu trữ cá ngay sau khi đánh bắt mà không cần phụ thuộc vào nguồn lưới điện. Nhờ khả năng vận hành độc lập, hệ thống này đảm bảo cá luôn được bảo quản ở điều kiện tối ưu, giúp giảm thiểu hao hụt sau đánh bắt. Anh Timothy Mue, quản lý chuỗi làm lạnh tại công ty Keep it cool, giải thích: "Hệ thống làm lạnh của chúng tôi sử dụng năng lượng mặt trời. Chỉ với bộ điều khiển năng lượng mặt trời và pin, tủ đông có thể hoạt động liên tục, đảm bảo cá luôn tươi ngon. Như vậy, ngư dân có thể sử dụng dịch vụ bảo quản này mà không phải lo lắng về nguồn điện".
Ngoài ra, các ngư dân tại vùng hồ Turkana cũng được tiếp cận với nền tảng trực tuyến Markiti. Đây là kênh kết nối trực tiếp ngư dân với các khách hàng mà không cần qua bất kỳ khâu trung gian nào. Ông Francis Nderitu, người sáng lập nền tảng Markiti, cho biết: "Chúng tôi muốn số hóa thị trường để giúp ngư dân bán được sản phẩm với giá tốt hơn, bằng cách loại bỏ những phức tạp do có quá nhiều bên trung gian. Từ nền tảng Markiti (Ma-ki-ti), chúng tôi biết được người tiêu dùng cần loại cá gì, chất lượng, kích thước như thế nào, và khi nào họ cần ship hàng. Sau đó chúng tôi chuyển những yêu cầu này tới ngư dân, và họ chỉ cần làm theo đơn hàng thôi. Nhờ vậy, ngư dân hiểu nhu cầu của nhà hàng, siêu thị, từ đó có thể điều chỉnh việc đánh bắt sao cho phù hợp. Và chúng ta cũng có thể hạn chế lãng phí từ việc đánh bắt những loại cá ít người mua".
Nhờ tối ưu hóa chuỗi cung ứng, từ khâu bảo quản, chế biến cho đến tiếp cận thị trường, những giải pháp công nghệ này đã giúp tỷ lệ phân phối cá ở Hồ Turkana đạt hiệu quả lên tới hơn 90%. Điều này mang lại lợi ích lớn cho cả ngư dân và người tiêu dùng, đồng thời giảm đáng kể những tác động tiêu cực đến môi trường và hệ sinh thái. Chị Beatrice Orieko, chủ sở hữu đơn vị cung cấp cá Orieko, cho biết: "Nhờ vào những đổi mới tích cực từ công nghệ, tôi có thể trả tiền nhà, tiền học cho con cùng nhiều khoản chi phí khác nữa. Công việc kinh doanh đã giúp tôi chăm sóc được cả gia đình với 4 đứa con nhỏ của mình. Cũng có rất nhiều phụ nữ trong “khu ổ chuột nơi tôi sống” có việc làm nhờ vào sự thay đổi này".
Việc áp dụng các giải pháp công nghệ sáng tạo như làm lạnh bằng năng lượng mặt trời, phát triển nền tảng thị trường trực tuyến và đảm bảo chỉ đánh bắt theo nhu cầu đã giúp giảm thất thoát thực phẩm và nâng cao thu nhập cho những ngư dân nghèo tại Kenya. Mô hình này không chỉ giúp ngành đánh bắt phát triển bền vững mà còn có tiềm năng nhân rộng ở nhiều khu vực khác trên thế giới./.
Trang Linh
Bình luận