Năm 2021, khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tiếp tục là tâm điểm của các hoạt động ngoại giao quốc tế, trở thành khu vực có vai trò chiến lược đối với của các nước lớn và các nước tầm trung, kéo theo những cơ cấu an ninh mới ra đời và các mối liên kết cũ được củng cố. Trong đó, có thể kể đến vai trò của Australia khi quốc gia này có đi một bước dài trong kế hoạch gia tăng sự ảnh hưởng và trở thành một trong những quốc gia dẫn dắt khu vực khi tham gia AUKUS, một cơ chế an ninh được thành lập vào tháng 9 năm nay. AUKUS không chỉ tạo nền tảng để Australia nâng cao năng lực quốc phòng và thúc đẩy việc nghiên cứu, áp dụng các công nghệ tiên tiến, nhạy cảm mà còn là mở ra cơ hội để Australia định hình vị thế trong khu vực trong nhiều năm tới.

Năm 2021, thế giới chứng kiến những bước chuyển đầy bất ngờ tại khu vực Ấn Độ Dương- Thái Bình Dương- khu vực vốn là tâm điểm cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn. Dường như chưa năm nào các cuộc tập trận lại diễn ra nhiều như vậy tại vùng biển rộng lớn này. Các cường quốc có lẽ cũng chưa khi nào ra nhiều tuyên bố đến thế nhằm thể hiện vai trò và gắn lợi ích của mình với Ấn Độ Dương- Thái Bình Dương. Đặc biệt là sự ra đời của AUKUS - một liên minh hẹp chỉ giữa 3 quốc gia là Mỹ, Anh, Australia nhưng lại có tầm ảnh hưởng bao trùm cả khu vực….Nhìn lại một năm qua, chính sách xoay trục về Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương ngày càng rõ ràng hơn của các nước lớn dẫn tới những thay đổi gì về cục diện khu vực? Cộng đồng quốc tế cần làm gì để duy trì hòa bình, ổn định và thúc đẩy sự phát triển bền vững tại Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương?

Hội nghị Ngoại trưởng Nhóm các nước công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới trong 2 ngày đã đề cập nhiều nội dung quan trọng, từ phục hồi kinh tế hậu đại dịch Covid-19 tới xử lý mối quan hệ với Nga, Trung Quốc, các điểm nóng Ucraina, Triều Tiên, Iran… Nhưng điều thu hút sự quan tâm rất lớn của dư luận quốc tế là việc lần đầu tiên Anh mời ngoại trưởng các nước Đông Nam Á (trừ Myanma) tham gia thảo luận với Ngoại trưởng các nước G7. Sự xuất hiện của Ngoại trưởng các nước ASEAN bên cạnh các nước khác như Hàn Quốc, Australia, Ấn Độ cho thấy vai trò ngày càng quan trọng của ASEAN trong bối cảnh nhiều quốc gia xác định đặt trọng tâm chính sách đối ngoại vào khu vực Châu Á – Thái Bình Dương. Từng công bố chiến lược “Nước Anh toàn cầu” với điểm nhấn Châu Á – Thái Bình Dương, nước Anh với vai trò Chủ tịch luân phiên của G7 cũng thể hiện sự tự chủ chiến lược với EU khi thúc đẩy kết nối giữa G7 và ASEAN tại hội nghị Ngoại trưởng G7. Phóng viên Quang Dũng, Thường trú Đài TNVN tại Pháp, theo dõi khu vực châu Âu cùng phân tích cụ thể hơn vấn đề này.

ABU- Giải thưởng quốc tế uy tín của Hiệp hội Phát thanh truyền hình châu Á - Thái Bình Dương năm 2020. Có lẽ với những người làm báo phát thanh, được xướng tên tại lễ trao giải ABU danh giá là niềm mơ ước, là “cái đích” vươn tới của nhiều thế hệ phóng viên, nhà báo. Sau mỗi mùa thi ABU, những nhà báo, phóng viên, chúng ta học hỏi được những gì? Những câu chuyện nghề, những kỷ niệm trong quá trình tác nghiệp sẽ được người trong cuộc chia sẻ ra sao? Cùng trò chuyện với khách mời là Nhà báo Phạm Mạnh Hùng, Phó Tổng giám đốc Đài TNVN; Nhà báo Trần Nhật Minh, Trưởng Ban Văn học nghệ thuật (VOV6) và phóng viên Hoàng Ân của Ban Thời sự VOV1- tác giả của giải xuất sắc dành cho thể loại Phóng sự thời sự giải ABU năm 2021.

Trong xu hướng trở thành nơi “hội tụ chiến lược” của thế kỷ 21, Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương ngày càng trở nên sôi động với các cuộc cạnh tranh giành ảnh hưởng của các nước lớn. Không chỉ đọ sức bằng kinh tế, chính trị hay trên các bàn đàm phán, cuộc đua đang trở nên gay cấn cả dưới lòng đại dương. Viễn cảnh Australia sở hữu tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân sau thỏa thuận AUKUS giữa Mỹ, Anh và Australia chỉ là một phần trong bức tranh địa chính trị ở châu Á - Thái Bình Dương đang thay đổi nhưng nó cho thấy rõ ràng hơn về một cuộc chạy đua vũ trang trên và dưới mặt nước ở khu vực này. Cuộc đua này dẫn đến những nguy cơ gì cho khu vực?

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam phê duyệt Chương trình khoa học và công nghệ trọng điểm cấp quốc gia “Nghiên cứu sản xuất vaccine sử dụng cho người đến năm 2030”, trong đó phấn đấu đến năm 2025, Việt Nam làm chủ công nghệ sản xuất 10 loại vaccine.- Xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang Australia vẫn liên tục tăng thời gian qua, đặc biệt, 8 tháng năm nay đã tăng 35% so với cùng kỳ năm ngoái.- 3 nhà mạng lớn hoàn thành việc cung cấp internet cho các điểm chưa có sóng di động hoặc không bảo đảm chất lượng trên địa bàn 8 tỉnh, thành phố trong cả nước để phục vụ việc giảng dạy và học tập trực tuyến.- Nhiều nước châu Á - Thái Bình Dương tăng tốc tiêm chủng vaccine ngừa COVID-19, với hi vọng mở cửa lại đất nước và khôi phục cuộc sống bình thường.- Chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden sẽ công bố chiến lược thương mại với Trung Quốc trong tuần tới.

Từng bị đánh giá là “tụt hậu”,nay nhiều nước châu Á - Thái Bình Dương đang tăng tốc để rút ngắn khoảng cách tiêm chủng vaccine ngừa COVID-19, với hi vọng có thể bắt kịp Mỹ hay châu Âu trong nỗ lực khôi phục cuộc sống bình thường mới.

Bên lề phiên họp cấp cao ĐHĐ LHQ cuối tuần qua, Nhóm Bộ Tứ đã tổ chức cuộc họp thượng đỉnh trực tiếp đầu tiên. Tuyên bố chung mà nhóm Bộ Tứ đưa ra là theo đuổi một khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và rộng mở. Mục tiêu này hoàn toàn tương đồng với mục tiêu mà Liên minh an ninh Ba bên Mỹ-Anh-Australia (còn gọi là AUKUS) đưa ra khi ra mắt cách đây 2 tuần. Việc Mỹ đóng vai trò trung tâm trong cả 2 liên minh quan trọng này, không chỉ phản ánh trọng tâm chiến lược của Mỹ mà còn cho thấy những tính toán mới của Mỹ trong việc tập trung sức mạnh đối phó với Trung Quốc.

Ngay sau khi bộ 3 gồm Mỹ - Anh - Australia bất ngờ công bố sự ra đời liên minh chiến lược mới có tên gọi AUKUS, châu Âu cũng nhanh chóng công bố chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương một cách bất ngờ không kém. Giới chức EU lý giải, động lực cho bước đi chiến lược này là do những căng thẳng tại các điểm nóng tại khu vực như Biển Đông, biển Hoa Đông hay eo biển Đài Loan, có ảnh hưởng trực tiếp đến lợi ích và thịnh vượng của châu Âu. Thế nhưng có ý kiến cho rằng, bước đi của EU thực tế là nhằm đáp lại động thái lập liên minh riêng mà khối này chỉ trích là “phản bội sau lưng” của đồng minh Mỹ. Vậy chiến lược mới của EU có gì đáng chú ý và sẽ tác động như thế nào đến khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương cũng như mối quan hệ giữa các đồng minh phương Tây?

Trong Tháng 8 này, thế giới chứng kiến nhiều cuộc tập trận tại khu vực Ấn Độ Dương- Thái Bình Dương với sự tham gia của nhiều cường quốc như Mỹ, Trung Quốc, Ấn Độ, Anh, Australia, Nhật Bản… Đây là một trong những dấu hiệu cho thấy các nước lớn ngày càng quan tâm nhiều hơn tới việc thể hiện sức mạnh và giành ảnh hưởng tại khu vực mang tính chiến lược này.- Vậy chính sách xoay trục về Ấn Độ Dương- Thái Bình Dương của các nước lớn sẽ tác động ra sao tới tình hình khu vực? Cộng đồng quốc tế cần làm gì để duy trì hòa bình, ổn định và thúc đẩy sự phát triển bền vững cho khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương trong bối cảnh khu vực này đang trở thành tâm điểm của chiến lược cạnh tranh giữa các nước lớn? Chuyên gia phân tích quốc tế Đỗ Sơn Hải, thuộc Học viện Ngoại giao và các phóng viên Thường trú Đài TNVN tại Australia, Indonesia, Mỹ và Ấn Độ để cùng bàn luận về câu chuyện này.