Thực tế, thời gian qua, người tiêu dùng lựa chọn mua sắm online, trực tuyến trên các trang thương mại điện tử đã không ít lần mua phải hàng giả, hàng kém chất lượng. Các đối tượng lập các trang Fanpage, website giả mạo với tên gần giống hoặc tương tự trang chính chủ, sau đó lấy clip, hình ảnh từ những trang chính chủ để đăng tải, cắt ghép, quảng cáo về các chương trình khuyến mãi mục đích lừa người tiêu dùng. Anh Nguyễn Văn Thái, chủ cơ sở kinh doanh thời trang cao cấp trên đường Phạm Văn Đồng, quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội nêu thực tế: Trước tết nguyên đán chúng tôi đã nhận được một số phản ánh của khách hàng về việc mua hàng của chúng tôi, chuyển khoản cho chúng tôi nhưng lại không nhận được hàng. Sau khi chúng tôi gặp gỡ khách hàng đó để hỏi xem chuyển khoản vào đâu, đã chát qua đâu thì mới phát hiện ra được rằng có một địa chỉ Fanpage y hệt hình dáng của chúng tôi từ số lượng tin nhắn, số lượng khách hàng, hình ảnh khách hàng, kể cả việc tư vấn về sản phẩm thì cũng y như những tư vấn như chúng tôi đã làm hàng ngày về sản phẩm chỉ khác là 2 số tài khoản mà bên fan bét đó cung cấp thì không phải tài khoản của chúng tôi….

Trong bối cảnh thương mại điện tử đang phát triển như hiện nay, các chuyên gia pháp lý nhận định, những quy định mới của Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng được cho là thích nghi kịp thời với sự chuyển mình của nền kinh tế. Ngoài các trách nhiệm của nền tảng số trung gian, các nền tảng số lớn còn có thêm trách nhiệm cụ thể như: thiết lập kho lưu trữ quảng cáo; Đánh giá định kỳ hoạt động kiểm duyệt và Đánh giá định kỳ việc xử lý tài khoản giả. Các nền tảng số đóng vai trò trung gian quan trọng, kết nối người bán và người mua, cung cấp hàng hóa và dịch vụ đến một lượng lớn người tiêu dùng. Do đó, trách nhiệm của các nền tảng này trong việc bảo vệ người tiêu dùng là vô cùng quan trọng. Cụ thể, các nền tảng số cần đảm bảo thông tin về sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ được cung cấp trên sàn là chính xác và đầy đủ, đồng thời sàng lọc và đảm bảo thông tin của người bán. Ngoài ra, các nền tảng này cũng cần có cơ chế xử lý tranh chấp hiệu quả khi có vấn đề phát sinh. Ông Nguyễn Bình Minh, Uỷ viên Ban chấp hành Hiệp hội thương mại điện tử Việt Nam cho rằng: Trong môi trường giao dịch điện tử thì chúng ta thấy các giao dịch hiện nay mà xảy ra các sự cố thường là các giao dịch không định danh và cũng không có các bằng chứng để sau này cũng có thể để khiếu nại cũng như là đưa ra xử lý dân sự nếu trong trường hợp phức tạp, thì đây là lý do làm cho các hoạt động gian lận cũng như sai phạm trong thương mại điện tử vẫn tiếp tục diễn ra…

Luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng số 19/2023/QH15 được ban hành ngày 20/6/2023 và chính thức có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2024, là văn bản Luật quan trọng trong hệ thống văn bản pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Ông Phạm Huy Hiển, Chi cục QLTT tỉnh Thái Bình cho biết: Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng quy định rõ trách nhiệm của các tổ chức thiết lập, vận hành nền tảng số trung gian. Các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh cần nâng cao trách nhiệm, thực hiện nghiêm các quy định về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, đặc biệt đối với nhóm người dễ bị tổn thương: Theo Luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023 có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2024 để đảm bảo thích ứng trong môi trường kinh doanh mới. Luật quy định bổ sung đối tượng áp dụng, đặc biệt có quy định rõ rằng trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân nước ngoài hỗ trợ giao dịch xuyên biên giới. Như chúng ta đã biết trong phương thức bán hàng mới có xuất hiện giao dịch bán hàng thương mại điện tử, thì Luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng quy định thêm là tăng cường bảo vệ trong thương mại điện tử và giao dịch từ xa, trong đó quy định rõ về trách nhiệm của các tổ chức cá nhân kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử, quy định các sàn thương mại giao dịch phải minh bạch thông tin về người bán hàng và sản phẩm, đồng thời hỗ trợ người tiêu dùng giải quyết khiếu nại và có các định nghĩa khái niệm về quản lý giao dịch từ xa với yêu cầu minh bạch hàng hoá thông tin trước khi giao ký kết hợp đồng, cản trở quyền kiểm tra sản phẩm của người tiêu dùng và không công khai tài trợ cho người ảnh hưởng tới quảng cáo và lợi dụng sự thiếu hiểu biết của người tiêu dùng để bán hàng hoặc cung cấp hàng hoá dịch vụ. Về bảo vệ dữ liệu cá nhân trong giao dịch trực tuyến, doanh nghiệp phải có các biện pháp bảo mật thông tin, không sử dụng trái phép dữ liệu của khách hàng và tăng cường cơ chế khiếu nại bồi thường thì doanh nghiệp phải xử lý nghiêm, khiếu nại nhanh chóng minh bạch và đúng pháp luật và thời gian bảo hành sẽ được tính nếu như sản phẩm đổi mới.

Ngày Quyền của Người tiêu dùng Việt Nam năm nay có chủ đề: "Thông tin minh bạch - Tiêu dùng trách nhiệm", tập trung vào hoạt động xúc tiến thương mại trên nền tảng số giữa người tiêu dùng, doanh nghiệp và các nhân vật có sức ảnh hưởng trong xã hội. Ông Hồ Tùng Bách, Phó Trưởng phòng Bảo vệ người tiêu dùng, Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng, Bộ Công thương cho biết: cơ quan bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng đã có nhiều giải pháp hỗ trợ người tiêu dùng mua sắm qua thương mại điện tử: Tại Bộ Công thương thì chúng tôi đã xây dựng tổng đài miễn phí cước gọi tới để người tiêu dùng có thể thoải mái hơn trong quá trình gửi những thông tin, tâm tư, phản ánh những vấn đề của mình. Đồng thời, về mặt pháp luật chính sách thì trong luật cũng đã bổ sung nhiều quy định để tạo điều kiện thuận lợi nhất có thể cho người tiêu dùng với các tổ chức xã hội bảo vệ người tiêu dùng thực hiện quyền khiếu nại của mình. Ví dụ việc chúng tôi đã bổ sung quyền yêu cầu được tổ chức thương lượng của người tiêu dùng. Theo đó, trong quá trình có vấn đề phát sinh, người tiêu dùng có quyền yêu cầu doanh nghiệp, yêu cầu các cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức xã hội hỗ trợ tiến hành thương lượng và quy trình này đã được quy định chặt chẽ trong Luật với thời hạn với các hình thức thể hiện trương tác với người tiêu dùng rất chặt chẽ.

Thông điệp: “Bảo vệ người tiêu dùng trong giao dịch trực tuyến” tiếp tục là một trong những nhiệm vụ quan trọng, đòi hỏi sự chung tay của cơ quan quản lý nhà nước, các nền tảng số và người tiêu dùng. Việc thực thi hiệu quả các quy định của Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng sẽ góp phần xây dựng một môi trường giao dịch trực tuyến an toàn, minh bạch và bảo vệ quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng./.

Phạm Hạnh/VOV1