Đất đai là nguồn lực quan trọng, đóng vai trò then chốt trong sự phát triển kinh tế - xã hội của mỗi địa phương và quốc gia. Tuy nhiên, thực tiễn triển khai các dự án liên quan đến đất đai tại Thành phố Hồ Chí Minh, thành phố Đà Nẵng và tỉnh Khánh Hòa thời gian qua đã gặp không ít khó khăn, vướng mắc do những vấn đề pháp lý phát sinh từ kết luận thanh tra, kiểm tra và bản án của tòa án. Nhằm tháo gỡ những rào cản này, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 170 với các cơ chế, chính sách đặc thù, tạo điều kiện để xử lý hiệu quả những vướng mắc, thúc đẩy phát triển bền vững tại các địa phương này.

Chương trình 10 phút sự kiện, luận bàn hôm nay, chúng tôi trao đổi với phóng viên Thanh Hà, thường trú khu vực miền Trung về nội dung này tại thành phố Đà Nẵng, địa phương còn nhiều dự án nhất của cả nước.

 1. Thưa anh Thanh Hà, hiện nay, Đà Nẵng còn hơn 1.000 trường hợp gặp khó khăn, vướng mắc đối với các dự án, đất đai trong kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án, qua tìm hiểu thực tế này, theo anh thì những vướng mắc này chủ yếu từ đâu?

          Thanh Hà: Chào BTV Duy Quyền, thưa quý vị và các bạn. Qua theo dõi, đưa tin trong suốt thời gian vừa qua tại Đà Nẵng thì tôi được biết các khó khăn, vướng mắc đối với các dự án, đất đai tại thành phố Đà Nẵng trong các kết luận Thanh tra, kiểm tra, bản án là do sai phạm từ những nhiệm kỳ trước. Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến những sai phạm, vướng mắc về đất đai. Ví dụ như liên quan Kết luận 2852 của Thanh tra Chính phủ về quá trình thực hiện Luật Đất đai từ năm 2003 đến năm 2010, thành phố Đà Nẵng tồn tại trên 1.300 dự án vướng mắc liên quan. Hay như việc Tập đoàn Thiên Thanh chia nhỏ khu vực sân vận động Chi Lăng để cầm cố ngân hàng. Sau đó, Chủ tịch Tập đoàn vướng vòng lao lý, dự án không triển khai được. Thành phố phải thương lượng với ngân hàng, nhiều lần làm việc với Thi hành án dân sự nhưng vẫn chưa tháo gỡ được. Hay như quyết định của thành phố về việc giảm 10% đối với những đối tượng nộp tiền chuyển quyền sử dụng đất một lần. Trước kia được xem như là một giải pháp táo bạo của thành phố để khuyến khích người dân và doanh nghiệp trả tiền sớm. Nhưng sau khi thanh tra kiểm tra lại thì chủ trương này chưa đúng với Luật Đất đai và các quy định pháp luật nên phải thu hồi, khắc phục sai phạm.

Tuông tự, 13 dự án trên bán đảo Sơn Trà đều vi phạm các nội dung như chưa phù hợp với quy hoạch sử dụng đất hoặc quy hoạch đô thị; không vi phạm quy hoạch sử dụng đất quốc phòng, đất an ninh, quy hoạch ba loại rừng. Hay như thời hạn giấy chứng nhận quyền sử dụng đất từ đất cho thuê thời hạn 50 năm được cấp thành đất ở lâu dài..v.v

2. Được biết, trước khi Nghị quyết 170 của Quốc hội được ban hành, Đà Nẵng đã chủ động, tích cực rà soát, tháo gỡ vướng mắc về đất đai phát sinh từ kết luận thanh tra, kiểm tra và bản án của tòa án. Vào thời điểm đó, anh còn nhớ Đà Nẵng có lộ trình ra sao về vấn đề này?

Thanh Hà: Trong suốt từ đầu nhiệm kỳ đến nay, thành phố Đà Nẵng đã tập trung rà soát từng dự án đất đai, phân loại từng nhóm vấn đề vướng mắc. Qua rà soát, thành phố tổng hợp 10 nội dung khó khăn, vướng mắc được đề xuất tại đề án, gồm: 4 nội dung Chính phủ trình Quốc hội ban hành nghị quyết về cơ chế, chính sách đặc thù để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc; 1 nội dung trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành quy định về cơ chế, chính sách đặc thù và văn bản cụ thể để xử lý; 5 nội dung thuộc thẩm quyền của địa phương xử lý. 

Thành phố xác định, vấn đề nào thuộc thẩm quyền thành phố thì thành phố chủ động làm. Những nội dung công việc thuộc Chính phủ và các bộ, ngành thì Chính phủ cùng các bộ triển khai. Nội dung nào cần báo cáo lên cấp cao hơn như Quốc hội thì trình Quốc hội ban hành chính sách.

Thành phố cũng lập tổ công tác tháo gỡ vướng mắc đất đai. Lãnh đạo thành phố cũng liên tục tranh thủ xin ý kiến các bộ ngành Trung ương, Lãnh đạo Đảng Nhà nước; Phối hợp với các bộ ngành tham mưu trình Chính phủ xây dựng Đề án trình Quốc hội ban hành Nghị quyết 170.

Cụ thể, thành phố Đà Nẵng tham mưu 3 nội dung cần tháo gỡ: Một là phải điều chỉnh lại đất sản xuất kinh doanh từ lâu dài trở về với thời hạn 50 năm. Điểm khó nhất là tính 50 năm kể từ thời điểm nào. Ngoài 20 dự án được nêu trong Kết luận 2852 năm 2012 của Thanh tra Chính phủ, qua rà soát Đà Nẵng còn có 1.313 dự án vi phạm như vậy cũng được đưa vào Nghị quyết 170 và được Quốc hội đồng ý tháo gỡ. Vấn đề này tác động rất lớn đến các doanh nghiệp và người dân.

Nhóm vấn đề thứ hai mà Quốc hội cho phép là 13 dự án trên bán đảo Sơn Trà theo Kết luận 269/2019 của Thanh tra Chính phủ. Đây là những dự án nhạy cảm và đều vi phạm về thủ tục giao đất, báo cáo đánh giá tác động môi trường, quy hoạch 3 loại rừng và bảo tồn sinh học. Quốc hội đã cho phép thành phố rà soát, hoàn thiện lại các thủ tục đó. Trên cơ sở rà soát rồi mà dự án không đáp ứng được các quy định hiện nay thì loại bỏ, chỉ chấp nhận dự án đáp ứng được các điều kiện, nhà đầu tư cam kết triển khai và nộp nghĩa vụ tài chính

Nhóm vấn đề thứ ba là việc tính lại tiền sử dụng đất đối với các dự án mà thành phố đã tính không đúng, đầy đủ nghĩa vụ tài chính như dự án Tuyên Sơn và 15 dự án tương tự như vậy.

3. Theo anh, Nghị quyết 170 sẽ tác động như thế nào đến thị trường bất động sản, thu hút đầu tư và phát triển kinh tế - xã hội của thành phố Đà Nẵng trong thời gian tới?

Thanh Hà: Qua theo dõi, đưa tin nhiều năm nay trên địa bàn thành phố Đà Nẵng, tôi thấy thành phố luôn chủ động đặt vấn đề tháo gỡ khó khăn; nỗ lực khơi thông nguồn lực đầu tư. Năm 2023, Đà Nẵng chọn chủ đề là “Năm tập trung khơi thông các nguồn lực, thu hút đầu tư, giữ vững tăng trưởng kinh tế và đảm bảo an sinh xã hội”.

Lâu nay, cả ngàn dự án bị đóng băng, nguồn lực không được khơi thông. Nhiều dự án phải tạm dừng và không tiếp tục triển khai, gây lãng phí, ách tắc trong khơi thông nguồn lực cho đầu tư phát triển và gây tâm lý lo ngại đối với nhà đầu tư. Thực hiện Nghị quyết 170, Đà Nẵng sẽ khơi thông được nguồn lực từ đất đai. Từ đó, thành phố tập trung triển khai nhiều dự án mang tính động lực, trọng điểm, quy mô lớn, hiện đại. Việc tháo gỡ các vướng mắc về đất đai hiện nay ở Đà Nẵng không chỉ giúp khơi thông nguồn lực đầu tư từ hàng trăm dự án mà còn giúp tăng nguồn thu cho thành phố. 

4. Còn các chuyên gia mà anh tiếp xúc, họ đánh giá việc triển khai Nghị quyết này có thể mở ra những cơ hội nào cho Đà Nẵng và ngược lại, thành phố sẽ phải đối mặt với những khó khăn gì trong quá trình thực hiện?

Thanh Hà: Các chuyên gia cho rằng, chính sách này giúp giải quyết các vấn đề liên quan việc xác định giá đất, tiền thuê đất, nghĩa vụ tài chính, tạo điều kiện để các dự án sớm đi vào hoạt động, góp phần thúc đẩy phát triển du lịch và kinh tế của TP Đà Nẵng.

Thành phố Đà Nẵng có 49 dự án bất động sản và hơn 1.300 trường hợp liên quan đất đai, nghĩa vụ tài chính gặp vướng mắc do các kết luận thanh tra của Chính phủ vào các năm 2012 và 2019. Riêng bán đảo Sơn Trà, nơi có vị trí đặc biệt quan trọng về du lịch sinh thái, có 13 dự án bị đình trệ do chưa thể hoàn thiện các thủ tục về đất đai. Các dự án này sẽ được rà soát lại toàn bộ về hố sơ đất đai, đầu tư, xây dựng, môi trường, lâm nghiệp. Nếu không đáp ứng đủ điều kiện để tiếp tục triển khai, chính quyền thành phố sẽ thu hồi đất để tránh lãng phí tài nguyên. Nếu được tháo gỡ khó khăn, bán đảo Sơn Trà sẽ phát triển du lịch nghỉ dưỡng cao cấp gắn với bảo tồn đa dạng sinh học mà không còn tình trạng hoang phế như hiện nay. Đây là một trong những khu vực có tiềm năng phát triển du lịch sinh thái bậc nhất miền Trung. Nhiều nhà đầu tư lớn đang chờ đợi những thay đổi tích cực từ chính sách mới để tiếp tục triển khai các dự án nghỉ dưỡng tại đây.

Việc tháo gỡ vướng mắc pháp lý đối với 13 dự án du lịch trên bán đảo Sơn Trà và 16 dự án bất động sản khác tại Đà Nẵng không chỉ giúp khai thông dòng vốn đầu tư mà còn tạo tiền đề để thành phố phát triển bền vững hơn trong tương lai. Với sự vào cuộc quyết liệt của cấp ủy, chính quyền, thành phố Đà Nẵng đang từng bước khẳng định vị thế là trung tâm du lịch và bất động sản nghỉ dưỡng hàng đầu khu vực miền Trung.

          Nghị quyết 170/2024 của Quốc hội còn giải quyết các vướng mắc pháp lý đối với 16 dự án bất động sản khác tại TP Đà Nẵng, chủ yếu tập trung tại các quận Sơn Trà và Ngũ Hành Sơn. Các dự án này gặp khó khăn liên quan việc xác định giá đất, tiền thuê đất, thời hạn sử dụng đất theo Kết luận thanh tra số 2852/KL-TTCP năm 2012.

Việc giải quyết hàng loạt vướng mắc pháp lý sẽ góp phần tái khởi động các dự án du lịch, nghỉ dưỡng và phát triển đô thị tại Đà Nẵng.

5. Vậy các doanh nghiệp, nhà đầu tư đón nhận Nghị quyết này như thế nào? Họ kỳ vọng gì vào sự thay đổi trong thủ tục pháp lý và môi trường đầu tư khi các vướng mắc được tháo gỡ?

Thanh Hà: Cách đây 3 ngày, UBND thành phố Đà Nẵng có buổi làm việc với các sở, ngành liên quan, đại diện các doanh nghiệp, nhà đầu tư để phối hợp triển khai Kết luận số 77 của Bộ Chính trị về “Phương án tháo gỡ khó khăn, vướng mắc liên quan đến các dự án, đất đai trong các kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án tại một số tỉnh, thành phố” và Nghị quyết số 170 của Quốc hội về cơ chế, chính sách đặc thù để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đối với các dự án, đất đai trong kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án tại Thành phố Hồ Chí Minh, thành phố Đà Nẵng và tỉnh Khánh Hòa.

Tại buổi làm việc, các nhà đầu tư, doanh nghiệp đánh giá cao tinh thần quyết liệt của chính quyền thành phố Đà Nẵng trong tháo gỡ khó khăn, vướng mắc liên quan các dự án, đất đai trong các kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án. Kết luận số 77 của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 170 của Quốc hội là căn cứ, cơ sở pháp lý rất quan trọng để tháo gỡ vướng mắc về đất đai hiên nay. Nhà đầu tư và cộng đồng doanh nghiệp cam kết đồng hành với chính quyền thành phố nắm bắt cơ hội này để tháo gỡ vướng mắc, khơi thông nguồn lực đất đai.

6. Đối với những người dân có liên quan đến các dự án bị vướng mắc, họ mong đợi điều gì từ Nghị quyết 170? Thành phố có kế hoạch gì để đảm bảo quyền lợi của người dân trong quá trình giải quyết, thưa anh Thanh Hà?

Thanh Hà: Đến nay, thành phố Đà Nẵng đã chủ động rà soát và đã xác định được 1.313 dự án liên quan sai phạm cần phải điều chỉnh lại. Trong đó, thành phố đã chủ động giải quyết được 554 trường hợp, còn lại 759 trường hợp. Thành phố cũng đã phân loại từng nhóm vấn đề vướng mắc về thủ tục pháp lý đất đai, quy hoạch, tài chính để giải quyết.

Hiện nay, thành phố tập trung vào mấy nhóm vấn đề, rà soát toàn bộ hồ sơ pháp lý của các dự án về đầu tư, quy hoạch, sử dụng đất, bổ sung hồ sơ còn thiếu tính pháp lý. Chủ trương của Chính phủ và Bộ Nông nghiệp và Môi trường phải cố gắng giải quyết khâu cuối cùng là cấp sổ đỏ, sổ hồng cho người dân, nhà đầu tư để tăng cường sự quản lý nhà nước về đất đai.

Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng khẳng định, triển khai Kết luận số 77 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 170 của Quốc hội, thành phố đã chủ động thực hiện một số nhiệm vụ thuộc thẩm quyền. Trong tháng 3 này, thành phố sẽ tổ chức hội nghị quán triệt trong toàn hệ thống chính trị để nâng cao nhận thức trách nhiệm của các sở, ban, ngành, đoàn thể, địa phương trong triển khai các chủ trương lớn của Bộ Chính trị, Quốc hội và Chính phủ. Thành phố sẽ ban hành kế hoạch cụ thể, chi tiết, phân công nhiệm vụ cho từng sở, địa phương về tiến độ các bước thủ tục triển khai. Giám đốc các Sở căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ, kế hoạch của mình chủ động triển khai, phân công cụ thế lãnh đạo sở, cán bộ, chuyên viên theo từng dự án. Lãnh đạo UBND thành phố sẽ chủ trì tháo gỡ từng dự án cụ thể, đảm bảo tiến độ, hiệu quả.

          * Thưa quý vị và các bạn! Câu chuyện riêng của Đà Nẵng mà chúng ta vừa trao đổi với phóng viên Thanh Hà – thường trú tại khu vực miền Trung cho thấy một điều, để Nghị quyết phát huy hiệu quả thực sự, bài toán đặt ra là làm sao đảm bảo tính minh bạch, công bằng trong xử lý các dự án. Việc xây dựng lộ trình triển khai rõ ràng, đi đôi với cơ chế giám sát chặt chẽ sẽ là yếu tố quan trọng nhằm đảm bảo thực thi Nghị quyết một cách hiệu quả và bền vững.

          Chuyện riêng của Đà Nẵng, nhưng có lẽ cũng là chuyện chung của TPHCM và Khánh Hoà. Vì vậy, việc triển khai Nghị quyết 170 của Quốc hội về cơ chế, chính sách đặc thù nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đối với các dự án, đất đai trong kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án tại TP.HCM, Đà Nẵng và Khánh Hòa chính thức có hiệu lực từ ngày 1/4 tới, được kỳ vọng sẽ tạo động lực cho tăng trưởng kinh tế địa phương, giúp các dự án được tái khởi động, thúc đẩy hoạt động xây dựng, kinh doanh và đầu tư, đồng thời mở ra nhiều cơ hội việc làm trong các lĩnh vực xây dựng, dịch vụ và thương mại./.