Việc kết nối với internet mang đến sự tiếp cận dễ dàng thông tin, giúp người truy cập hỏi được nhiều điều bổ ích và có thể kết nối rộng mở với thế giới. Nhưng như hai mặt của một vấn đề, nếu lạm dụng internet, nhất là trẻ em "nghiện" mạng xã hội, nghiện game…trên điện thoại và máy tính thì có thể gây ra những hậu quả khôn lường.
Đi học về là bé Bảo Ngọc lại “cắm đầu” vào màn hình điện thoại. Thói quen này hình thành từ khi còn nhỏ, khi bé lười ăn, bố mẹ thường xuyên dùng smart phone để dẫn dụ bé. Những đoạn video ngắn nhiều màu sắc bắt mắt, hấp dẫn và tiết tấu âm nhạc vui tai, sôi động có một một sức hút khó cưỡng đối với Bảo Ngọc. Rồi lâu dần thành nghiện, mỗi lần bị người lớn tịch thu điện thoại là Bảo Ngọc lại khóc ré lên và giận dữ.
Bàn tay mũm mĩm của Bảo Ngọc lướt trên màn hình điện thoại thành thục đến mức khó tin. Cho đến khi cô bé này có những dấu hiệu bị hội chứng TIC (một rối loạn thần kinh gây ra các cử động hoặc âm thanh lặp đi lặp lại, đột ngột và không tự chủ) do sử dụng điện thoại quá nhiều, mẹ của bảo Ngọc mới thực sự lo lắng, đưa con đi khám tại bệnh viện.
Theo Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Mai Hương, khoa Tâm thần, Bệnh viện Nhi Trung ương, việc các bậc phụ huynh lạm dụng tivi và điện thoại thông minh như một “vú em điện tử” để chống trẻ lười ăn hoặc tránh sự làm phiền của trẻ nhỏ là một điều lợi bất cập hại.
“Xem tivi và điện thoại quá nhiều sẽ gây ra những căng thẳng đối với trẻ. Khi mắt cứ tập trung nhìn vào màn hình thì sẽ ảnh hưởng đến thị lực, hệ thần kinh khiến trẻ gặp những vấn đề khác như kém tập trung chú ý, ảnh hưởng đến việc học tập, gây ra những mâu thuẫn, xung đột trong gia đình, càng làm gia tăng hội chứng TIC. Khi đứa trẻ ngồi quá lâu trước màn hình tivi, điện thoại thì xu hướng những động tác TIC sẽ tăng lên ”- TS.BS Nguyễn Mai Hương chia sẻ.
Với khối lượng công việc ngày càng nhiều và quỹ thời gian hạn hẹp dành cho gia đình, nhiều baccj phụ huynh khó có cách nào khác ngoài việc giao phó điện thoại thông minh cho con mình để không bị làm phiền. Cứ như thế, trẻ em có thể tìm đến những thông tin xấu độc và hình ảnh bạo lực trên không gian mạng. Chỉ với vài thao tác đơn giản, trẻ em có thể tiếp cận được với những trang “web đen” trên mạng, thậm chí còn có thể vào những hội nhóm hướng dẫn trẻ tự tử.
“Chỉ cần điện thoại thông minh hoặc ipat là trẻ em có thể dùng Safari, Google để có thể vào được những web đen. Nội dung của những trang web này tiềm ẩn nguy cơ gây ám ảnh, tạo ra tâm lý học theo, dẫn đến bạo hành bạn bè…”- Sinh viên Lương Ngọc Thanh, Trường Cao đẳng Y tế Bạch Mai cho biết.
“Rất dễ dàng để tiếp cận web đen, chỉ cần cài ứng dụng telegram có cả những nội dung mất tiền mới xem được. Sau một thời gian, người giỏi công nghệ click video để tuồn ra ngoài. Nội dung ở web đen rất đa dạng, từ truyền bá tư tưởng lệch lạc, phản động, truyền bá đức tin lệch chuẩn đến những nội dung không phù hợp với người dưới 18 tuổi.”- Anh Dương Anh Tuấn ở Ba Hàng, Phổ Yên, Thái Nguyên cho hay.
Thuật toán thao túng tâm lý đối với người dùng của các trang mạng xã hội luôn biết cách đưa ra những video gợi ý trúng sở thích, nhu cầu tìm kiếm của người dùng, càng khiến trẻ nhỏ khó có thể rời mắt khỏi màn hình điện thoại. Khi rơi vào tình trạng phụ thuộc quá mức sẽ gây ra nhiều tác hại về sức khỏe thể chất như cận thị, béo phì, rối loạn giấc ngủ. Hơn thế nữa, một nghiên cứu trên thế giới đã phân tích dữ liệu từ hơn 100.000 người trẻ tại 163 quốc gia, cho thấy trẻ sở hữu smartphone trước 13 tuổi có nguy cơ cao gặp các vấn đề sức khỏe tâm thần nghiêm trọng như lo âu, trầm cảm, lòng tự trọng thấp, cảm xúc dễ bị tách rời, ý nghĩ tự hại, hành vi hung hăng và cảm giác xa rời thực tế... Thậm chí, các chuyên gia y tế còn dự báo về hội chứng “rơi cổ” (biến dạng cột sống cổ) và “thối não” (giảm trí tuệ và khả năng nhận thức), có thể xảy ra khi lướt mạng trên điện thoại, máy tính quá nhiều.
Các nghiên cứu trên thế giới và thực tế thời gian qua cho thấy, trẻ em tiếp xúc với mạng xã hội quá sớm còn có nguy cơ bị kẻ xấu lợi dụng, bắt cóc tống tiền, lạm dụng tình dục, lừa đảo bán ra nước ngoài. Theo nhà báo Đặng Hoa Nam, Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam, nguyên Cục trưởng Cục Trẻ em (Bộ Lao động- Thương binh và Xã hội) nay là Cục Bà mẹ và Trẻ em (Bộ Y tế), nhiều gia đình đưa điện thoại cho trẻ dưới 3 tuổi sử dụng, đúng vào giai đoạn trẻ cần phát triển giao tiếp xã hội nhất, điều này gây hại rất lớn. Ở tuổi 5-7 có thể cho tiếp cận điện thoại thông minh nhưng phải hạn chế và có kiểm soát. Tới độ tuổi 11-12 hay 15-18 tuổi, mạng xã hội trở thành nhu cầu thực sự nhưng vẫn cần định hướng.
"Không gian mạng hay trí tuệ nhân tạo đều là sản phẩm của con người. Không thể dạy trẻ sợ Internet, mà phải dạy kỹ năng làm chủ Internet. Nếu chỉ truyền thông về mặt tiêu cực có khi lại khiến nhiều người cực đoan hoặc tò mò. Trong khi kỹ năng sử dụng internet đúng cách mới là yếu tố bảo vệ bền vững."- Nhà báo Đặng Hoa Nam nhấn mạnh.
Các chuyên gia cũng cho rằng, cùng với những biện pháp mạnh mẽ của cơ quan chức năng trong quản lý không gian mạng thì gia đình và nhà trường cần cung cấp kỹ năng số, "vaccine số" cho trẻ em. Trong đó, ngành giáo dục cần ưu tiên dạy kỹ năng sinh tồn và kỹ năng an toàn mạng cho học sinh ngay từ khi còn nhỏ./.
Văn Hải/VOV1
Bình luận