Ngọn lửa ấy là Viện Nghiên cứu Hạt nhân, thuộc Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, đơn vị khoa học vận hành Lò phản ứng hạt nhân Đà Lạt; nghiên cứu, đào tạo và chuyển giao công nghệ hạt nhân vì hòa bình.
Đến thời điểm hiện tại, Lò Phản ứng Hạt nhân Đà Lạt đã hoạt động an toàn hơn 71.500 giờ, với công suất danh định 500kW. Tiến sĩ Cao Đông Vũ, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Hạt nhân, cho biết, trong lĩnh vực nghiên cứu cơ bản vật lý hạt nhân Viện là một trong số ít đơn vị trên thế giới sử dụng kỹ thuật phin lọc từ các chùm nơtron của lò phản ứng để nghiên cứu cấu trúc hạt nhân. Nhiều số liệu quan trọng do Viện công bố đã được đưa vào thư viện cấu trúc hạt nhân quốc tế, góp phần nâng cao vị thế khoa học Việt Nam trên trường quốc tế:
“Viện Nghiên cứu Hạt nhân đã sẵn sàng cho các nhiệm vụ mới trong Kỷ nguyên mới của đất nước. Viện xác định phát huy trí tuệ nhà khoa học với các giải pháp là đầu tư thiết bị hiện đại và đồng bộ các phòng thí nghiệm. Tăng cường đào tạo đội ngũ hiện có cũng như đề xuất các chính sách, chương trình tuyển dụng và đào tạo nhân sự mới tạo ra môi trường làm việc tốt để thu hút cán bộ trẻ và giữ chân cán bộ có kinh nghiệm và có trình độ cao. Đề xuất các đề tài nghiên cứu có tính đột phá, dài hạn và có tầm chiến lược”.
Qua 41 năm vận hành an toàn lò phản ứng hạt nhân, đội ngũ cán bộ của Viện Nghiên cứu Hạt nhân đã làm chủ công nghệ hạt nhân, quản lý, vận hành khai thác sử dụng hiệu quả đóng góp vào những bước tiến vượt bậc của ngành năng lượng nguyên tử nước nhà. Viện đã sản xuất thành công hơn 30 loại đồng vị phóng xạ và dược chất đánh dấu phục vụ chẩn đoán, điều trị bệnh lý trong y học hạt nhân. Hàng tuần, Viện cung cấp thuốc đồng vị phóng xạ cho 23 Khoa Y học hạt nhân trên toàn quốc. Viện Nghiên cứu Hạt nhân đã được cấp 3 bằng sáng chế trong lĩnh vực ứng dụng đồng vị phóng xạ, công nghệ bức xạ và có tới 450 công trình quốc gia, 350 công trình quốc tế được công bố.
Cùng với lĩnh vực y tế, trong những năm qua Viện Nghiên cứu Hạt nhân cũng đã nghiên cứu, tạo ra được nhiều sản phẩm trong lĩnh vực nông nghiệp, môi trường, giao thông, thuỷ lợi… phục vụ cho sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Ông Lê Mạnh Cường, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (PVN), cho biết, nhiều sản phẩm khoa học của Viện Nghiên cứu Hạt nhân đã phục phụ đắc lực cho lĩnh vực khai thác mỏ dầu của đơn vị:
“Đối với ngành truyền thống của PVN là dầu khí có rất nhiều nghiệp vụ như là đo, kiểm tra, chụp, chiếu các kết cấu kim loại rồi các lĩnh vực liên quan đến công nghệ mỏ. Mỏ mà sâu dưới lòng đất 3 cây số, 4 cây số công nghệ liên quan đến công nghệ hạt nhân là công nghệ chủ chốt. Gần đây các đơn vị chuyên sâu về dầu khí của PVN cũng đang có những hợp tác chung và riêng đối với viện để nghiên cứu các lĩnh vực mới”.
Cùng với nghiên cứu khoa học, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cũng là một trong những nhiệm vụ cốt lõi của Viện Nghiên cứu Hạt nhân; là cơ sở đào tạo chuyên sâu, nơi ươm mầm và hướng dẫn hàng trăm học viên, nghiên cứu sinh, sinh viên đến thực tập, làm khóa luận, luận văn, luận án tiến sĩ về hạt nhân. Đồng thời, Viện cũng đào tạo cấp chứng nhận an toàn bức xạ cho các cơ sở trên cả nước, đóng góp tích cực vào việc xây dựng một hệ thống an toàn bức xạ đồng bộ và vững chắc.
Mới đây trong chuyến thăm, làm việc với Viện Nghiên cứu Hạt nhân, Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn khẳng định, những đóng góp của Viện Nghiên cứu Hạt nhân không chỉ phục vụ trực tiếp cho sự phát triển kinh tế- xã hội của đất nước mà còn góp phần nâng cao uy tín, vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế. Phó Thủ tướng yêu cầu Viện Nghiên cứu Hạt nhân bứt phá hơn nữa, để gánh trách nhiệm là một trong những điểm tựa của sự nghiệp cách mạng khoa học kỹ thuật nước nhà:
“Viện Nghiên cứu Hạt nhân tiếp tục quản lý, khai thác hiệu quả Lò phản ứng hạt nhân Đà Lạt và hệ thống thiết bị nghiên cứu. Đồng thời phải nâng cao tiềm lực khoa học công nghệ, nguồn nhân lực đóng góp đưa ngành hạt nhân nước ta vươn lên nhóm dẫn đầu của khu vực Đông Nam Á và tiệm cận với trình độ của các nước phát triển. Việc vận hành lò phản ứng cần tuyệt đối tuân thủ các quy định quốc tế về an toàn hạt nhân, rồi an ninh cơ sở, vật liệu hạt nhân, cam kết không phổ biến vũ khí hạt nhân tức là nghiên cứu hạt nhân, phát triển hạt nhân vì mục đích hoà bình”.
Giữa dòng chảy sôi động của công nghệ hiện đại, giữa khát vọng phát triển đất nước bền vững và hòa bình, những người làm khoa học tại Viện Nghiên cứu Hạt nhân vẫn đang ngày đêm lặng thầm cống hiến. Họ là những người “giữ lửa”, viết tiếp câu chuyện khoa học công nghệ hạt nhân Việt Nam – tự tin hội nhập và làm chủ tương lai./.
Nguyễn Khoa Điềm/VOV- Tây Nguyên
Bình luận