Đề án “Hợp tác xã điện tử” được nghiên cứu, đề xuất từ năm 2020, xuất phát từ yêu cầu thực tiễn hỗ trợ hộ kinh doanh cá thể doanh nghiệp nhỏ và hợp tác xã truyền thống, thích ứng với chuyển đổi số, hội nhập và hoàn thiện thể chế.
Đề án đã được hiện thực hóa từ những tư tưởng cốt lõi trong cuốn sách “Con đường tương lai”, nhấn mạnh mối liên hệ hữu cơ giữa phát triển kinh tế, văn hóa và con người trong kỷ nguyên số. Thay vì tiếp cận chuyển đổi số thuần túy bằng công nghệ, Đề án đặt trọng tâm vào xây dựng nền tảng tri thức, văn hóa đọc và năng lực tự học của cộng đồng kinh doanh nhỏ, nhóm đối tượng dễ bị bỏ lại phía sau trong quá trình số hóa. Bên cạnh các vấn đề kinh tế – xã hội, tác phẩm đặc biệt nhấn mạnh vai trò của văn hóa và phát triển văn hóa đọc trong tiến trình phát triển bền vững.
Sau 5 năm xây dựng, nghiên cứu và vận hành thí điểm, năm 2025, Đề án tiếp tục được báo cáo, đề xuất hoàn thiện và nhân rộng như một giải pháp thể chế trung gian. Mô hình này được định vị không thay thế hợp tác xã truyền thống, cũng không phải doanh nghiệp công nghệ, mà đóng vai trò “bệ đỡ” giúp các chủ thể kinh tế nhỏ từng bước tiếp cận kinh tế số trong khuôn khổ pháp luật hiện hành.
Trên cơ sở đó, Chính phủ đã giao các bộ, ngành liên quan nghiên cứu, xem xét cơ chế, chính sách nhằm tạo điều kiện để Đề án triển khai sâu rộng hơn trong thực tiễn. Cách tiếp cận thận trọng, từng bước được đánh giá là phù hợp với yêu cầu hoàn thiện thể chế cho khu vực kinh tế tư nhân và kinh tế tập thể.
Sau lễ phát động triển khai Đề án vào cuối tháng 8/2025, với sự tham gia ban đầu của gần 500 doanh nghiệp và hợp tác xã, Ban Điều hành Đề án đã phối hợp với nhiều địa phương tổ chức các hoạt động kết nối, tư vấn và hỗ trợ thành lập mô hình hợp tác xã điện tử.
Đến nay, gần 300 hợp tác xã điện tử đã được thành lập tại 15 tỉnh, thành phố như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng, Cần Thơ, Lâm Đồng, Ninh Bình, Điện Biên… Các hợp tác xã này được tổ chức dưới hình thức pháp nhân độc lập tại địa phương, hoạt động theo quy định của pháp luật, chịu sự quản lý của cơ quan chức năng và đóng vai trò cầu nối giữa hộ kinh doanh, hợp tác xã truyền thống với thị trường số.
Mô hình hợp tác xã điện tử đã hỗ trợ tái cấu trúc một số hợp tác xã truyền thống hoạt động kém hiệu quả, giúp mở rộng quy mô xã viên, chuẩn hóa quản trị và tiếp cận các dịch vụ số. Cách làm này phù hợp với tinh thần phát triển kinh tế tư nhân, kinh tế tập thể theo các nghị quyết của Trung ương, trong đó nhấn mạnh yêu cầu bao trùm và nâng cao năng lực cạnh tranh cho khu vực yếu thế.
Một trong những điểm nghẽn lớn hiện nay là yêu cầu chuyển từ thuế khoán sang thuế kê khai từ năm 2026. Trong khi đó, hoạt động của Hộ kinh doanh đơn lẻ năng lực quản trị còn yếu, do đó, việc ứng dụng mô hình này sẽ mang lại kết quả thiết thực cho các hộ kinh doanh cá thể để họ có thể lớn mạnh hơn.
Tại buổi lễ, Ban điều hành Đề án “Hợp tác xã điện tử” đã ký kết hợp tác chiến lược với các tổ chức, doanh nghiệp, chuyên gia và cơ sở đào tạo, nhằm mở rộng mạng lưới đối tác, bổ sung nguồn lực tri thức, công nghệ và quản trị cho quá trình phát triển hệ sinh thái “Liên đoàn Hợp tác xã điện tử - Liên minh kinh tế số”.
Việc mở rộng mạng lưới đối tác được xem là điều kiện thiết yếu để mô hình không dừng lại ở phạm vi thí điểm, mà có khả năng lan tỏa, kết nối liên vùng, liên ngành và tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị.
Theo Ban tổ chức, các nền tảng công nghệ phục vụ Đề án dự kiến sẽ được triển khai đồng bộ từ đầu năm 2026. Tham gia Đề án, các hợp tác xã và doanh nghiệp được tiếp cận nhiều hỗ trợ thiết thực, từ vốn, công nghệ đến đào tạo và kết nối thị trường.
Cụ thể, các đơn vị tham gia được hỗ trợ phần mềm quản trị, kế toán, hóa đơn điện tử trong giai đoạn đầu; được tư vấn, hỗ trợ về thuế, chuyển đổi số, marketing và xúc tiến thương mại; đồng thời tham gia hệ sinh thái số với các nền tảng thương mại điện tử, thanh toán, đào tạo và dữ liệu dùng chung. Đây được coi là những chi phí đầu vào quan trọng mà khu vực kinh doanh nhỏ thường khó tự trang trải.
Ban Điều hành Đề án khẳng định, trong thời gian tới, mô hình “Hợp tác xã điện tử” sẽ tiếp tục được hoàn thiện về pháp lý, quản trị và công nghệ, hướng tới mục tiêu xây dựng một mô hình kinh tế minh bạch, bao trùm và bền vững.
Nếu được tiếp tục hoàn thiện và nhân rộng, “Hợp tác xã điện tử” có thể trở thành một cấu phần quan trọng trong bức tranh thể chế kinh tế số của Việt Nam những năm tới.
Nhân dịp này, Viện Khoa học giáo dục và Môi trường và Sàn Văn hóa học và đọc Việt Nam sơ kết hoạt động phát triển văn hóa đọc thông qua hai nền tảng Hocdoc.vn và Thuvientructuyen.com, đồng thời trao giải cuộc thi viết “Lan tỏa tri thức, bước tới con đường tương lai” mùa 2, năm 2025 cho những người tích cực lan tỏa văn hóa đọc trong cộng đồng thông qua cuốn sách “Con đường tương lai”.
Đây là cuộc thi mang ý nghĩa nhân văn, khơi dậy tinh thần học tập suốt đời, khát vọng đổi mới sáng tạo và trách nhiệm xã hội. Trong thời gian tới, Đề án “Hợp tác xã điện tử” sẽ tiếp tục được hoàn thiện, nhân rộng, góp phần xây dựng một mô hình kinh tế minh bạch, bao trùm và bền vững, phù hợp với yêu cầu phát triển của đất nước trong kỷ nguyên số.
Với nhiều bài viết chất lượng, thể hiện chiều sâu tư duy và tinh thần trách nhiệm của các tác giả đối với bạn đọc, Ban tổ chức đã trao: 3 giải A, 3 giải B, 3 giải C và 5 giải Khuyến khích.
Bình luận