6h45 sáng, anh Nguyễn Công Bình, trú tại phường Yên Nghĩa, Hà Nội bắt đầu một ngày mới bằng việc đưa con đến trường, sau đó đến cơ quan làm việc ở khu vực phường Cửa Nam. Quãng đường từ nhà đến cơ quan dài khoảng 10km và anh Bình cũng mất gần 1h di chuyển trong cảnh chen chúc, chật chội trên những cung đường đông đúc xe cộ. Chính vì vậy, anh Bình mong muốn thành phố rút ngắn lộ trình triển khai vùng phát thải thấp càng sớm càng tốt:
"Đi ngoài đường lượng khói bụi vào mũi mình chắc chắn rất là lớn, và việc xây dựng vùng phát thải thấp rất quan trọng, giúp cho người dân để ý hơn. Vì như tôi thấy mọi người vẫn hời hợt".
Theo UBND thành phố Hà Nội, tùy từng thời điểm, mức độ các nguồn thải và nồng độ bụi sơ cấp PM2.5 trên địa bàn thành phố chiếm tỉ lệ khác nhau. Trong đó, cao nhất là nguồn từ giao thông (bao gồm cả bụi đường) khoảng 58 đến 74%, tiếp đó là nguồn công nghiệp từ 14 đến 23%, nguồn nông nghiệp từ 3,4 đến 18,9%... Hiện thành phố có khoảng 9,2 triệu phương tiện các loại, trong đó 8 triệu phương tiện do thành phố quản lý gồm 1,1 triệu ô tô và 6,9 triệu xe máy; khoảng 1,2 triệu phương tiện từ các tỉnh khác lưu thông thường xuyên.
Tiến sỹ Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch mạng lưới không khí sạch Việt Nam phân tích: "Cái ô nhiễm nó ở đâu? Đầu tiên là ở giao thông, với số lượng ô tô xe máy rất nhiều. Thứ hai là từ việc xây dựng các công trình trên địa bàn thành phố. Và thứ nữa là từ các nhà máy, các cơ sở sản xuất công nghiệp…".
Nhằm cải thiện môi trường, UBND TP Hà Nội đang lấy ý kiến nhân dân về dự thảo Quy định thực hiện vùng phát thải thấp trên địa bàn. Vùng phát thải thấp (LEZ) là khu vực giới hạn trong thành phố, nơi có mức độ ô nhiễm không khí cao. Phương tiện giao thông hoạt động ở vùng này phải đáp ứng tiêu chuẩn phát thải nghiêm ngặt. Phương tiện không đạt tiêu chuẩn sẽ bị hạn chế hoặc phải trả phí. Dự thảo mới rút ngắn lộ trình 5 năm và mở rộng phạm vi: từ ngày 1/7/2026 áp dụng trong vành đai 1; từ ngày 1/1/2028 mở rộng ra vành đai 2; đến ngày 1/1/2030 phủ khắp vành đai 3, đồng thời khuyến khích các xã, phường tự triển khai vùng phát thải thấp. Bà Lê Thanh Thuỷ, Phó Trưởng phòng quản lý môi trường, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội đánh giá:
"Chính sách nào khi bắt đầu được ban hành cũng sẽ có những thách thức. Một trong những điều thách thức đầu tiên là việc xây dựng vùng phát thải thấp đầu tiên, chưa có tiền lệ. Nhưng với tôi các thách thức đó lại là cơ hội. Chúng ta không thực hiện bây giờ thì bao giờ chúng ta mới thực hiện?".
Trong vùng phát thải thấp, Hà Nội sẽ cấm xe tải hạng nặng chạy dầu diesel, cấm xe mô tô và xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch. Ô tô không đạt tiêu chuẩn khí thải mức 4 sẽ bị hạn chế hoặc cấm lưu thông theo khung giờ, thời điểm hoặc khu vực. Bên cạnh đó, UBND thành phố Hà Nội sẽ áp dụng phí, lệ phí đối với phương tiện phát thải cao, đồng thời nghiên cứu chính sách hỗ trợ người dân, doanh nghiệp chuyển đổi sang phương tiện năng lượng sạch, không phát thải. Theo TS Chu Mạnh Hùng, nguyên Vụ trưởng Vụ Môi trường, Bộ Giao thông vận tải (nay là bộ Xây dựng), việc triển khai vùng phát thải thấp là bước đi bắt buộc để thực hiện mục tiêu Net Zero của nước ta:
"Việt Nam đã có cam kết là đến năm 2050 là Net Zero. Có nghĩa lượng khí thải giảm đến mức tối đa. Đây là lộ trình rất ngặt nghèo mà chúng ta phải thực hiện".
Theo các chuyên gia, nội dung dự thảo mà Hà Nội xây dựng đã kịp thời bám sát Chỉ thị 20 của Thủ tướng về một số nhiệm vụ cấp bách, quyết liệt ngăn chặn, giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường. Để hạn chế và cấm xe không sử dụng nhiên liệu xanh, sạch, Thành phố Hà Nội cần gắn lộ trình triển khai vùng phát thải thấp với phát triển hệ thống giao thông công cộng môt cách nhanh chóng, hợp lý và hài hòa./.
Bình luận