Sự kiện được đánh giá là bước ngoặt quan trọng trong việc xây dựng hành lang pháp lý – kỹ thuật cho ngành điện gió ngoài khơi, góp phần thu hút đầu tư, bảo đảm phát triển minh bạch, bền vững và hiện thực hóa cam kết phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.

Bộ tiêu chuẩn được xây dựng trong hơn một năm, qua nhiều vòng tham vấn, lấy ý kiến công khai, thẩm định và phê duyệt. Nội dung bao quát các vấn đề từ thiết kế kỹ thuật, đánh giá môi trường, khảo sát địa chất - địa hình, an toàn công trình, tiêu chí lựa chọn vị trí dự án, tiêu chuẩn turbine, lắp đặt móng trụ, truyền tải điện cho đến quản lý vận hành. Đây là nền tảng giúp giảm thiểu rủi ro kỹ thuật, tạo môi trường đầu tư minh bạch và khuyến khích phát triển công nghiệp phụ trợ trong nước.

Phát biểu tại hội nghị, TS. Triệu Việt Phương - Viện trưởng Viện Tiêu chuẩn Chất lượng Việt Nam cho biết, trong bối cảnh toàn cầu đang chuyển dịch mạnh mẽ sang mô hình tăng trưởng xanh và phát triển bền vững, Việt Nam đã cam kết mạnh mẽ tại COP26 về mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. Điện gió ngoài khơi với tiềm năng dồi dào và lợi thế địa lý vượt trội đang mở ra hướng đi chiến lược để chúng ta vừa đảm bảo an ninh năng lượng, vừa hiện thực hóa các cam kết quốc tế, đồng thời thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng quốc gia. Để hiện thực hóa tầm nhìn đó, hệ thống tiêu chuẩn quốc gia đóng vai trò đặc biệt quan trọng. Tiêu chuẩn không chỉ là công cụ kỹ thuật và nền tảng pháp lý mà còn là “ngôn ngữ chung” giúp kết nối các nhà hoạch định chính sách, doanh nghiệp, nhà đầu tư, cơ quan quản lý và cộng đồng khoa học.

Cũng theo ông Phương, dự án xây dựng tiêu chuẩn đã tuân thủ đầy đủ quy định của Bộ Khoa học và Công nghệ, trải qua nhiều vòng tham vấn, góp ý rộng rãi từ các Bộ, ngành, tổ chức quốc tế, chuyên gia và doanh nghiệp trong và ngoài nước có liên quan. Đây là quá trình vừa đòi hỏi chuyên môn sâu, vừa cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan để mỗi tiêu chuẩn công bố vừa phù hợp với điều kiện thực tiễn Việt Nam, vừa hài hòa với thông lệ quốc tế.

Sau hơn một năm triển khai, 20 Tiêu chuẩn quốc gia về điện gió ngoài khơi được Bộ KH&CN công bố, đây là cột mốc quan trọng, góp phần nâng cao năng lực quốc gia trong xây dựng và áp dụng tiêu chuẩn, đồng thời bảo đảm sự hài hòa với thông lệ quốc tế. Bộ tiêu chuẩn này không chỉ tạo khung tham chiếu thống nhất cho quản lý, đầu tư, thử nghiệm và vận hành các dự án điện gió, mà còn mở ra cơ hội thu hút nguồn lực đầu tư, thúc đẩy chuyển giao công nghệ và đặt nền móng cho sự phát triển bền vững của ngành công nghiệp điện gió tại Việt Nam, góp phần khẳng định vị thế của Việt Nam như một quốc gia tiên phong về năng lượng sạch trong khu vực. “Hội nghị hôm nay là dịp để chúng ta cùng chia sẻ kết quả, trao đổi kinh nghiệm, định hướng hợp tác trong giai đoạn tiếp theo, nhằm đưa tiêu chuẩn đã ban hành sớm đi vào thực tiễn, phục vụ thiết thực cho công cuộc phát triển năng lượng tái tạo của đất nước”, ông Phương nhấn mạnh.

Chia sẻ tại hội nghị, ông Đỗ Mạnh Toàn – Cán bộ quản lý cấp cao, Điều phối viên ETP–UNOPS cho biết, sau gần 2 năm triển khai với sự chỉ đạo của Bộ Khoa học và Công nghệ, sự phối hợp của STAMEQ và các bên liên quan, Việt Nam đã hoàn thành nhiệm vụ chiến lược: xây dựng và ban hành 20 TCVN cho điện gió ngoài khơi. Đây là lần đầu tiên Việt Nam có hệ thống tiêu chuẩn đồng bộ, vừa hài hòa với thông lệ quốc tế, vừa phù hợp đặc thù khí hậu, địa chất và môi trường biển trong nước.

Theo ông Toàn, bộ tiêu chuẩn không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro kỹ thuật, bảo đảm an toàn công trình và bảo vệ môi trường, mà còn tạo ra khung pháp lý minh bạch cho quản lý nhà nước, doanh nghiệp và nhà đầu tư. Tuy nhiên, để bộ tiêu chuẩn phát huy hiệu quả, Việt Nam cần tiếp tục tập trung vào 3 nhiệm vụ trọng tâm: Thứ nhất, phát triển hạ tầng thử nghiệm, kiểm định và chứng nhận đạt chuẩn quốc tế để kiểm soát chất lượng; Thứ hai, đào tạo, nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ, kỹ sư và chuyên gia thông qua hợp tác trong và ngoài nước; Thứ ba, mở rộng và cập nhật hệ thống tiêu chuẩn, đáp ứng sự thay đổi nhanh của công nghệ điện gió ngoài khơi.

“Việc ban hành bộ tiêu chuẩn lần này không chỉ thể hiện kết quả chuyên môn, mà còn là minh chứng cho sự phối hợp hiệu quả giữa cơ quan quản lý, tổ chức quốc tế, giới chuyên gia và doanh nghiệp, cùng chung mục tiêu xây dựng một tương lai năng lượng bền vững cho Việt Nam”, ông Toàn nhấn mạnh.

Trong khuôn khổ hội nghị, các tham luận chuyên sâu được trình bày về quá trình xây dựng dự thảo, giới thiệu 20 tiêu chuẩn vừa công bố, cũng như đề xuất định hướng cập nhật trong thời gian tới. Nổi bật là các tham luận: “Các bước xây dựng dự thảo 20 tiêu chuẩn về Điện gió ngoài khơi tại Việt Nam” do bà Phùng Thị Thu Hằng – Quản lý và Điều phối dự án OWP trình bày; “Giới thiệu về 20 tiêu chuẩn về Điện gió ngoài khơi được xây dựng và công bố” do ông Ngô Kiên Cường – Chuyên gia điện gió ngoài khơi, đại diện Pondera Việt Nam trình bày; “Trình bày về các Kết quả tham vấn của các bên liên quan và đề xuất tiếp theo” do bà Lương Hoàng Anh, Phó Trưởng phòng Tiêu chuẩn Điện, Điện tử, Viện Tiêu chuẩn Chất lượng Việt Nam trình bày.

Các đại biểu thống nhất rằng việc hoàn thiện bộ TCVN không chỉ đánh dấu bước hoàn thiện quan trọng về mặt kỹ thuật mà còn khẳng định vai trò của hệ thống tiêu chuẩn trong việc thúc đẩy thị trường lưu trữ năng lượng - một thành phần thiết yếu trong hệ sinh thái năng lượng tái tạo của Việt Nam trong thập kỷ tới.

Sự kiện không chỉ đánh dấu bước hoàn thiện quan trọng về mặt kỹ thuật mà còn khẳng định vai trò của hệ thống tiêu chuẩn trong việc thúc đẩy thị trường lưu trữ năng lượng – một thành phần thiết yếu trong hệ sinh thái năng lượng tái tạo của Việt Nam trong thập kỷ tới.

Bộ 20 TCVN này được kỳ vọng sẽ trở thành “ngôn ngữ chung” để quản lý, đầu tư, thử nghiệm và vận hành các dự án điện gió ngoài khơi, tạo điều kiện thu hút nguồn vốn quốc tế, thúc đẩy chuyển giao công nghệ, đồng thời nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành công nghiệp năng lượng sạch Việt Nam trong khu vực.

Dự án được triển khai bởi liên danh do Viện Nghiên cứu Phát triển Tiêu chuẩn Chất lượng (ISSQ) đứng đầu, cùng các đơn vị thành viên gồm Pondera Việt Nam (thuộc Royal HaskoningDHV), PECC1 và Trung tâm Quy hoạch - Điều tra Tài nguyên Nước Quốc gia (Nawapi).

Kết thúc dự án, các bên tham gia ghi nhận và đánh giá cao tinh thần hợp tác chặt chẽ giữa cơ quan quản lý nhà nước, tổ chức quốc tế và cộng đồng chuyên gia – doanh nghiệp trong suốt quá trình xây dựng bộ tiêu chuẩn. Việc hoàn thiện và công bố 20 tiêu chuẩn quốc gia về điện gió ngoài khơi không chỉ góp phần hình thành nền tảng pháp lý – kỹ thuật cho lĩnh vực này, mà còn tạo động lực thúc đẩy các sáng kiến đổi mới sáng tạo, phát triển lĩnh vực năng lượng tái tạo tại Việt Nam.

Bộ 20 tiêu chuẩn quốc gia về điện gió ngoài khơi sẽ tiếp tục được phổ biến, triển khai và định kỳ cập nhật nhằm phù hợp với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ, góp phần tạo nền tảng pháp lý - kỹ thuật, thúc đẩy đổi mới sáng tạo. Đây là nền tảng quan trọng để Việt Nam tiến gần hơn tới các mục tiêu về an ninh năng lượng và phát triển bền vững.