PV- Thưa Thứ trưởng Trần Văn Thuấn, ông đã xem phác hoạ của bác sỹ khoa cấp cứu về vị trí những vết đâm bằng dao mà nữ điều dưỡng Nguyễn Thuỳ Trang của BV Sản Nhi Nghệ An đã phải hứng chịu từ một kẻ côn đồ trong bệnh viện khi cố gắng cứu một em bé. Bản thân từng là một bác sĩ trực tiếp cứu người, Thứ trưởng nghĩ sao về những vết thương này?

Thứ trưởng Trần Văn Thuấn: Tôi đã xem rất kỹ bản phác hoạ này. Và thực sự, khó có từ nào diễn tả trọn vẹn cảm xúc đau xót, phẫn nộ lẫn khâm phục trong tôi lúc này. Những vết đâm nhắm thẳng vào vùng cổ, ngực, vai, những nơi tập trung các mạch máu lớn, khí quản, phổi, qua nghe báo cáo, có vết thương chỉ cách động mạch cảnh 0,5-1cm, vô cùng nguy hiểm tới tính mạng. Đây không chỉ là tổn thương về thể chất, mà là lằn ranh sinh - tử sắc lạnh, nơi chỉ một sai lệch trong cấp cứu hoặc chậm trễ vài phút cũng có thể cướp đi sinh mạng một con người.

Và người hứng chịu những nhát dao đó lại là một điều dưỡng, người đang dang tay bảo vệ sự sống cho một sinh linh sơ sinh. Đó là một nghịch lý đau lòng. Nhưng cũng từ nghịch lý ấy, chúng ta thấy được sự dũng cảm hiếm có. Các đồng nghiệp của điều dưỡng Trang tại Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An không bỏ chạy, không hoảng loạn. Họ hành động như một bản năng cao cả: bảo vệ em bé, sơ cứu cho đồng nghiệp, khống chế kẻ tấn công. Chính họ đã làm nên một “lá chắn sống” giữa sự sống và cái chết.

Với tư cách một người từng trực tiếp cấp cứu bệnh nhân trong lằn ranh sinh tử, tôi thực sự cảm phục. Và với tư cách lãnh đạo ngành, tôi cảm thấy đau đáu một điều, từng vết thương trên thân thể người thầy thuốc là lời nhắc nhở chúng ta, xã hội này cần phải bảo vệ những người đang cứu người, như đang bảo vệ chính sự tử tế và lương tri của cộng đồng.

PV- Thưa Thứ trưởng, hàng năm đều xảy ra những vụ bạo hành đối với nhân viên y tế, có vụ cực kỳ nghiêm trọng như mới xảy ra tại Nghệ An và có lẽ chỉ rủi thêm một chút nữa là nhân viên y tế có thể thiệt mạng. Theo Thứ trưởng, vì sao những vụ việc này vẫn xảy ra?

Thứ trưởng Trần Văn Thuấn: Vấn đề này thực ra đã được xã hội lên tiếng nhiều năm qua, nhưng việc tái diễn các vụ việc với mức độ ngày càng nghiêm trọng cho thấy chúng ta vẫn chưa thực sự “chạm được vào gốc rễ” của vấn đề.

Bạo lực trong bệnh viện không phải là hiện tượng cá biệt. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khoảng 62% nhân viên y tế toàn cầu từng bị bạo lực bằng lời nói, và từ 8–38% đã từng bị hành hung thể chất ít nhất một lần trong đời làm nghề. Điều đó cho thấy đây là một vấn đề toàn cầu, nhưng ở Việt Nam, vấn đề ấy trở nên nghiêm trọng hơn khi chế tài pháp lý vẫn còn thiếu tính răn đe. Điều này vô hình trung tạo ra tâm lý coi thường luật pháp, khuyến khích sự hung hãn.

Bên cạnh đó, một số bệnh viện vẫn còn thiếu hệ thống phản ứng nhanh, thiếu đội bảo vệ chuyên nghiệp, thiếu camera giám sát hoặc chưa huấn luyện quy trình xử lý khẩn cấp. Trong khi đó, môi trường bệnh viện luôn tiềm ẩn áp lực, người bệnh mong manh, người nhà hoang mang, cán bộ y tế căng thẳng làm việc liên tục trong nhiều giờ. Tất cả tạo nên một “môi trường dễ kích động”, nếu không có giải pháp tổng thể và đồng bộ.

Quan trọng nhất, dù nguyên nhân là gì đi nữa, bạo lực với nhân viên y tế đang làm nhiệm vụ là điều tuyệt đối không thể biện minh. Hành vi này không chỉ đe dọa an toàn cá nhân mà còn đe dọa niềm tin vào hệ thống chăm sóc sức khỏe.

PV- Sau mỗi vụ việc, tinh thần và tâm lý của hàng triệu y bác sĩ trên cả nước lại bị ảnh hưởng nặng nề. Bộ Y tế sẽ có những động thái cụ thể nào để củng cố tinh thần, giúp nhân viên y tế yên tâm cống hiến mà không phải làm việc trong nỗi sợ hãi thường trực?

Thứ trưởng Trần Văn Thuấn: Ngay sau sự cố đau lòng ở Nghệ An, Bộ đã cử đoàn công tác xuống thăm hỏi, động viên, và chỉ đạo hỗ trợ điều trị, phục hồi tâm lý cho điều dưỡng Trang cũng như các cá nhân liên quan. Nhưng đó mới chỉ là phản ứng tình huống.

Về lâu dài, chúng tôi xác định đây là một vấn đề chiến lược. Vì thế, Bộ Y tế đã và đang triển khai ba nhóm giải pháp lớn:

Thứ nhất, về an ninh bệnh viện: chúng tôi phối hợp với Bộ Công an và chính quyền địa phương xây dựng quy chế phối hợp bảo vệ an ninh trật tự trong cơ sở khám chữa bệnh, tổ chức huấn luyện định kỳ, trang bị đầy đủ hệ thống camera, kiểm soát ra vào, nút báo động khẩn, và đặc biệt là triển khai hệ thống phản ứng nhanh, một mô hình đã chứng minh hiệu quả tại nhiều quốc gia.

Thứ hai, về pháp lý: chúng tôi đang làm việc với các cơ quan tư pháp để kiến nghị sửa đổi pháp luật theo hướng coi hành vi tấn công nhân viên y tế đang làm nhiệm vụ là hành vi chống người thi hành công vụ, qua đó khởi tố hình sự với các khung hình phạt đủ sức răn đe.

Thứ ba, về tâm lý và truyền thông: Bộ sẽ triển khai các hệ thống, chương trình hỗ trợ tinh thần sau sang chấn cho nhân viên y tế, nhất là tại các khoa có nguy cơ cao như cấp cứu, hồi sức, sản, nhi. Đồng thời, chúng tôi cũng tăng cường truyền thông tích cực để xã hội hiểu hơn về đặc thù ngành y, nơi kết quả đôi khi không như mong đợi, nhưng đằng sau đó là những nỗ lực thầm lặng, tận tâm và đôi khi là cả sự hy sinh.

Bảo vệ nhân viên y tế không thể chỉ là nhiệm vụ riêng của ngành y tế. Đây phải là trách nhiệm chung của cả hệ thống chính trị, từ trung ương đến địa phương, từ các cơ quan lập pháp, hành pháp, tư pháp đến từng tổ chức trong cộng đồng. Bởi khi người thầy thuốc bị đe dọa, tổn thương, thì chính người bệnh cũng mất đi sự an toàn, và niềm tin xã hội vào hệ thống chăm sóc sức khỏe cũng bị lung lay.

Trên thực tế, Bộ Y tế đã thiết lập cơ chế phối hợp liên ngành với Bộ Công an, đồng thời kêu gọi chính quyền địa phương vào cuộc mạnh mẽ hơn nữa để đảm bảo môi trường bệnh viện thực sự an toàn. Tuy nhiên, sự phối hợp này vẫn cần được làm chặt chẽ hơn, bài bản hơn, có tính cam kết cao hơn từ các cấp, đặc biệt là cấp tỉnh, nơi trực tiếp quản lý, điều hành hệ thống y tế địa phương.

Chúng tôi mong muốn có sự phân công rõ ràng giữa các bên, lực lượng công an địa phương có thể tham gia thường trực hay tuần tra định kỳ tại các bệnh viện trọng điểm; chính quyền tỉnh coi chỉ tiêu về an ninh, an toàn y tế là một phần trong hệ thống đánh giá điều hành; ngành tư pháp xử lý nghiêm các vụ bạo lực với nhân viên y tế; và các cơ quan truyền thông cùng góp phần xây dựng văn hóa tôn trọng người thầy thuốc. Bên cạnh đó, nội dung “an toàn cho cán bộ y tế” cần được đưa thành một tiêu chí bắt buộc trong kiểm tra, đánh giá chất lượng bệnh viện và trong công tác thi đua của địa phương.

Tinh thần ấy đã được thể hiện rõ trong Nghị quyết số 72-NQ/TW ngày 08/9/2025 của Bộ Chính trị, khi chỉ đạo: “Cải thiện môi trường làm việc, bảo đảm an toàn, giảm áp lực cho nhân viên y tế”. Đây là định hướng mang tính nguyên tắc của Đảng đối với ngành y tế trong giai đoạn tới. Và để thực hiện hiệu quả, cần có sự cam kết chính trị và hành động cụ thể của toàn bộ hệ thống, chứ không chỉ là sự nỗ lực đơn lẻ của một bộ chuyên ngành.

 Tôi muốn nhấn mạnh: khi người thầy thuốc được làm việc trong một môi trường an toàn, văn minh và có hậu thuẫn pháp lý rõ ràng, thì họ sẽ toàn tâm toàn ý cống hiến cho người bệnh. Và khi các cơ quan trong hệ thống cùng đồng hành, thì mỗi bệnh viện sẽ không chỉ là nơi chữa bệnh, mà còn là nơi bảo vệ và nuôi dưỡng niềm tin xã hội vào y đức, vào công lý, và vào tương lai của ngành y Việt Nam.

 Tôi tin rằng khi cơ chế bảo vệ pháp lý cho người thầy thuốc được nâng lên một tầm mới, thì không chỉ ngành y được tiếp thêm niềm tin, mà chính người bệnh cũng sẽ cảm thấy an toàn và được tôn trọng hơn trong hành trình chữa bệnh của mình.

PV- Xin trân trọng cám ơn Thứ trưởng!