Làn da trắng, khuôn mặt xinh xắn, đôi mắt sáng và cách nói chuyện dễ mến, nếu chỉ gặp một vài lần, sẽ không ai biết được cô gái trẻ Nguyễn Lam Ngọc từng mắc chứng bệnh trầm cảm, với những lần tự sát không thành. Ở độ tuổi đẹp nhất của cuộc đời, Ngọc gặp một biến cố về tình cảm, bị người yêu bỏ và đối xử tệ bạc nhiều lần. Sau vài tuần chìm trong buồn chán, tuyệt vọng, cô gái trẻ này rơi vào trạng thái trầm cảm, nhưng may mắn được người cha đưa đến bệnh viện điều trị kịp thời.
"Tôi là một cô gái 20 tuổi, lớn lên ở vùng đất mỏ Quảng Ninh. Tôi gặp biến cố về tình cảm. Sau khi tình yêu tan vỡ, tôi bắt đầu rơi vào trạng thái trầm cảm. Lần đầu tiên tôi đi khám và được chẩn đoán mắc trầm cảm là tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội. Sau đó tôi điều trị tại Bệnh viện Lão khoa Trung ương và đến khi tôi có hành vi tự vẫn thì được chuyển sang điều trị tại Bệnh viện Bạch Mai.”- Nguyễn Lam Ngọc tâm sự.
Theo các bác sĩ Viện Sức khỏe tâm thần (Bệnh viện Bạch Mai), trong xã hội hiện đại, cuộc sống nhiều lo toan, áp lực dễ gây căng thẳng, lo âu (stress) tác động trực tiếp đến sức khỏe tâm thần, trong đó có chứng bệnh rối loạn sự thích ứng. Chẳng hạn, một phụ nữ 46 tuổi ở Lạc Sơn, Hòa Bình sau nhiều tháng lo nghĩ khi chồng làm ăn thua lỗ, nợ nần, với bản tính hay lo lắng, cầu toàn, bệnh nhân rơi vào trạng thái bồn chồn, sụt cân và nghĩ rằng mình bị ung thư nên sức khỏe ngày càng giảm sút, phải nhập viện điều trị. Hoặc không ít trường hợp nữ giới mắc chứng bệnh chán ăn tâm thần hoặc ăn vô độ rồi tìm những cách cực đoan để thải thức ăn ra ngoài, khi cảm thấy căng thẳng, xấu hổ vì bị chê bai, cười nhạo về tình trạng thừa cân, béo phì…
“Trước đây cuộc sống của chúng ta khá đơn giản. Hầu hết mọi người chỉ nghĩ làm sao chỉ để tồn tại được, có đủ ăn đủ mặc là được, nhu cầu khi đó chỉ là sống sinh tồn. Nhưng khi xã hội càng phát triển, đòi hỏi con người phải có chất lượng công việc tốt hơn, cần phải tự khẳng định mình nhiều hơn. Nguy cơ không thích nghi sẽ tăng, áp lực càng lớn…”- Ths tâm lý Bùi Văn Toàn, Viện Sức khỏe tâm thần cho biết.
Đối với những người bị bệnh đau đầu, đau bụng, đau chân, tay… đến bệnh viện khám, bác sĩ có thể dễ dàng nhận biết biểu hiện của bệnh và việc khai thác thông tin tiền sử bệnh tật cũng dễ dàng. Nhưng với những bệnh nhân bị rối loạn tâm thần, họ thường không nghĩ mình bị bệnh này, thậm chí họ còn nghĩ rằng mình có những khả năng siêu nhiên, có thể thay đổi thế giới. Từ thực tế nhiều năm điều trị bệnh nhân và nghiên cứu chuyên sâu về lĩnh vực này, Thạc sĩ, bác sĩ Đinh Hữu Uân, Viện trưởng Viện Sức khỏe tâm thần Phương Đông cho biết, hầu hết gia đình bệnh nhân thường không muốn tin, không muốn chấp nhận thực tế người thân của mình mắc rối loạn tâm thần nên đã trì hoãn việc đến khám tại bệnh viện chuyên khoa.
“Khi gia đình có con mắc những bệnh khác thì họ có thể sẵn sàng chia sẻ, nhưng khi con của họ mắc bệnh rối nhiễu tâm lý, tâm thần thì tâm lý gia đình sẽ e dè, ngại ngùng, không muốn chia sẻ. Đây cũng là khó khăn cho thầy thuốc. Bên cạnh đó người bệnh không bao giờ công nhận mình bị bệnh đâu. Do vậy, để thuyết phục bệnh nhân chấp nhận điều trị, hợp tác chữa bệnh, đó là cả một nghệ thuật lớn, một nhiệm vụ khó khăn cho các bác sĩ chuyên khoa sức khỏe tâm thần.”- Ths.BS Đinh Hữu Uân nói.
Thực tế cho thấy, bệnh nhân rối loạn tâm thần đang có xu hướng trẻ hóa, nhiều học sinh, sinh viên, thanh niên bị stress, trầm cảm nhưng nhập viện muộn chỉ vì gia đình e ngại 2 chữ “tâm thần”. Rất nhiều người cho rằng rối loạn tâm thần nghĩa là tâm thần phân liệt (còn gọi là bị điên), nhưng lĩnh vực này có tới 10 rối loạn tâm thần thường gặp. Tỷ lệ người bị tâm thần phân liệt (tức là bị điên) chỉ chiếm gần 0,5% dân số. Trong khi đó, trầm cảm, lo âu chiếm tỷ lệ cao hơn rất nhiều. Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Dũng, Phó Viện trưởng Viện Sức khỏe tâm thần (Bệnh viện Bạch Mai) và bác sĩ Đặng Thị Tươi, khoa Cấp tính nữ, Bệnh viện Tâm thần Trung ương 1 khuyến cáo: Lạm dụng mạng xã hội, nghiện game, sử dụng điện thoại thông minh quá nhiều và thức khuya liên tục đang khiến cho các bệnh lý về tâm thần gia tăng.
“Biểu hiện của các cháu khi nhập viện trong giai đoạn gần đây chủ yếu là những biểu hiện về rối loạn sinh học, rối loạn giấc ngủ, lo âu ngày một tăng dần, các triệu chứng rối loạn của thần kinh thực vật như vã mồ hôi, run chân tay, sợ hãi, ngại giao tiếp. Đa số gia đình đưa các cháu đến trong giai đoạn muộn, do không chấp nhận việc con bị rối loạn tâm thần.”- PGS.TS Nguyễn Văn Dũng thông tin.
“Các bậc phụ huynh nên chú ý đến con mình nhiều hơn. Trẻ con luôn có một niềm đam mê nào đó như thích thể thao, múa hát… Thay bằng việc cho con sử điện thoại thì nên hướng con theo sở thích như học đàn, học hát, tập luyện thể dục thể thao để trẻ em không ham dùng điện thoại nữa.”- BS Đặng Thị Tươi chia sẻ.
Hai chữ “tâm thần” không chỉ khiến người dân e ngại khi đi khám, hoặc đưa người nhà đến điều trị tại chuyên khoa Sức khỏe tâm thần, mà ngay cả sinh viên y khoa cũng ít lựa chọn chuyên ngành này vì lo ngại bị kỳ thị, gặp quá nhiều khó khăn, vất vả và chính sách đãi ngộ còn thấp…. Nhiều năm qua chuyên ngành sức khỏe tâm thần vẫn thiếu bác sĩ, chỉ đạt gần 1 bác sĩ/100.000 dân, trong khi chỉ số trung bình toàn cầu là 1,7… còn tại các nước phát triển là 8,6 bác sĩ/100.000 dân. Ở nước ta, bệnh viện cấp điều trị ban đầu hầu như không cung cấp dịch vụ khám chữa bệnh nội trú về tâm thần, nguồn nhân lực chăm sóc sức khỏe tâm thần còn thiếu và phân bổ không đồng đều trên cả nước. Thực tế này đòi hỏi cần có sự quan tâm hơn nữa đến những thầy thuốc đang làm việc tại chuyên ngành này và cần có giải pháp phù hợp khi bệnh nhân rối loạn tâm thần ngày càng tăng. Gần 30% dân số Việt Nam có xuất hiện các rối loạn tâm thần, trong đó 25% có dấu hiệu trầm cảm và mỗi năm ghi nhận khoảng 40.000 trường hợp tự sát có liên quan đến trầm cảm./.
Văn Hải/VOV1
Bình luận