Cân bằng giữa công nghệ và vận động – cùng với dinh dưỡng hợp lý – đang trở thành chìa khóa để bảo vệ sức khỏe, giúp trẻ lớn lên khỏe mạnh và năng động trong kỷ nguyên 4.0.
Trong bối cảnh số hóa mạnh mẽ, trẻ em Việt Nam và nhiều quốc gia trên thế giới đang dành thời gian để sử dụng điện thoại, laptop, tivi nhiều hơn bao giờ hết. Không chỉ thời lượng xem chương trình giải trí, chơi điện tử tăng lên, mà thời gian học tập online cũng ngày một nhiều hơn. Theo nghiên cứu do Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội thực hiện năm 2023, có đến 89% trẻ em Việt Nam sử dụng internet, trong đó 87% truy cập hàng ngày. Một khảo sát với nhóm người trẻ từ 14 đến 24 tuổi cho thấy có đến gần 37%% gặp các vấn đề tâm lý liên quan đến việc sử dụng internet. Những con số này cho thấy trẻ em đang tiếp cận môi trường mạng với tần suất cao và dễ chịu tác động tiêu cực nếu không được hướng dẫn và bảo vệ đúng cách. Những tác động này có thể bao gồm dễ gây rối loạn nhịp sinh học, làm mỏi mắt, cứng cổ, đau lưng và ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng giấc ngủ.
Bên cạnh đó, theo các chuyên gia y tế, thời gian nhìn màn hình quá lâu có thể gây ra nhiều hệ lụy mà phụ huynh không nhận thấy ngay, từ các vấn đề rối loạn nhịp sinh học, đau lưng, cột sống do ngồi sai tư thế, đến suy giảm thị lực hoặc suy giảm khả năng tập trung. Bác sĩ Nguyễn Thị Thu Hà, Khoa Liên chuyên khoa – Bệnh viện Nhi Hà Nội, cho biết: “Cận thị không chỉ là cung cấp cho trẻ một cái kính để nhìn rõ hơn mà nó là một hành trình chăm sóc thị giác lâu dài cho trẻ. Ngoài các biện pháp kiểm soát cận thị như kính, thuốc nhỏ mắt. Cũng cần thay đổi thói quen thị giác tại nhà, như là hạn chế thời gian nhìn gần. Và tăng thời gian hoạt động ngoài trời ít nhất là hai giờ mỗi ngày. Ngoài việc bổ sung đa dạng các thực phẩm thì cũng nên bổ sung vitamin cũng như các loại rau xanh màu đậm như súp lơ, cà rốt.”
Ngược lại, khi thời gian sử dụng thiết bị được cân đối với vận động thể chất, trẻ sẽ cải thiện rõ rệt sức khỏe tổng thể. Hoạt động thể chất giúp tăng cường tuần hoàn, giải tỏa năng lượng và hỗ trợ phát triển hệ xương – khớp, tạo nền tảng cho sự phát triển toàn diện cả thể chất lẫn tinh thần.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trẻ từ 5 đến 17 tuổi cần ít nhất 60 phút vận động mỗi ngày. Để giúp học sinh duy trì sự cân bằng này, nhiều trường học đã chủ động điều chỉnh cách triển khai giờ học. Công nghệ vẫn được sử dụng rộng rãi, từ máy chiếu đến màn hình tương tác, nhưng cùng với đó, các khoảng nghỉ vận động, thể dục theo nhạc và hoạt động tập thể giữa giờ cũng được lồng ghép thường xuyên. Cô giáo Vũ Kim Ngân, giáo viên Trường Tiểu học Ái Mộ B, cho biết: “Các tiết học thì giáo viên sẽ luôn luôn chủ động linh hoạt trong các tiết học để phù hợp với kế hoạch bài dạy của mình. Vào giờ ra chơi thì nhà trường có tổ chức các tiết học hoạt động tập thể giữa giờ, để không bị bệnh về thị lực như mỏi mắt, hoặc các con ngồi lâu có thể bị mỏi lưng."
Những hoạt động này không chỉ giúp học sinh thư giãn sau thời gian nhìn màn hình mà còn giúp giảm mệt mỏi cơ – xương – khớp, tăng khả năng tập trung và duy trì tinh thần hứng khởi trong học tập. Một số học sinh tại trường Tiểu học Ái Mộ B chia sẻ:
- Các tiết học, các cô sẽ dùng tivi để chiếu bài giảng lên. Sau mỗi bài học thì sẽ được nghỉ giải lao. Tập thể dục con thấy rất sảng khoái, có thể học tiếp với tinh thần phấn khởi hơn.
- Con muốn thầy cô kết hợp giữa dạy các con trên slide, trên màn hình tivi và kết hợp giảng dạy chúng con, tập viết để truyền tải kiến thức cho con
Ngay trong môi trường học đường, trẻ đã được vận động nhiều hơn. Tuy nhiên, để duy trì thể lực và năng lượng cho cả ngày học – chơi – vận động, dinh dưỡng đầy đủ cũng là yếu tố không thể thiếu. Đặc biệt, việc bổ sung sữa tươi sạch giàu canxi, đạm và các vi chất thiết yếu cũng có vai trò quan trọng, giúp hỗ trợ phát triển xương, tăng sức đề kháng và cung cấp năng lượng ổn định cho trẻ. Trong khi trẻ phải học tập và tiếp xúc với màn hình nhiều hơn, một chế độ dinh dưỡng lành mạnh và giàu khoáng chất sẽ giúp giảm mệt mỏi, nâng cao khả năng tập trung và giúp trẻ duy trì thể trạng tốt để hòa nhập các hoạt động thể chất hằng ngày.
Cùng với nhà trường và dinh dưỡng, phụ huynh cũng cần đồng hành trong việc thiết lập thói quen sử dụng thiết bị hợp lý. Trẻ nhỏ ngày nay sử dụng máy tính, điện thoại không chỉ để giải trí mà còn để học tập, làm bài và giao tiếp. Việc đặt ra giới hạn thời gian, thỏa thuận rõ ràng và đồng hành cùng con là điều cần thiết. Đây cũng là nền tảng quan trọng giúp trẻ hình thành lối sống cân bằng. Anh Trương Vũ Hải, một phụ huynh sinh sống tại Hà Nội, chia sẻ: "Trẻ con rất thích sử dụng điện thoại hoặc ipad để chơi điện tử, và ít khi có thể tự dừng lại được. Mình đều yêu cầu ngay từ ban đầu phải tự đặt chuông, đặt báo thức để cháu có ý thức trong việc rèn luyện hàng ngày. Mình cũng ý thức được việc đấy,8 nên gia đình cũng khuyến khích cháu tham gia chơi thể thao ngoài trời. Ví dụ cuối tuần có thể đi chơi pickle ball cùng với bố."
Trong thời đại công nghệ số, màn hình là một phần không thể tránh khỏi trong học tập và sinh hoạt của trẻ. Nhưng vận động thể chất và dinh dưỡng chất lượng vẫn là những yếu tố không thể thay thế. Khi trẻ biết cân bằng giữa thời gian sử dụng thiết bị và hoạt động thể chất, đồng thời được bổ sung đầy đủ dưỡng chất từ thực phẩm sạch, các em sẽ có nền tảng vững chắc để phát triển khỏe mạnh, tự tin và toàn diện cả về thể chất lẫn trí lực./.
Bình luận