Dáng người nhỏ nhắn đối lập hẳn với tủ sách lớn chứa đựng hàng trăm tác phẩm mà ông Bùi Xuân Đính đã viết suốt gần 50 năm qua, khiến ai đến thăm ông trong căn chung cư nhỏ cũng cảm phục nhà dân tộc học tài ba này. Sách và những bài viết của ông không chỉ là những công trình nghiên cứu công phu mà còn là những vấn đề cụ thể, mang tính thời sự của đời sống văn hoá làng xã, mang đậm dấu ấn trong những chuyến đi điền dã của ông.
Năm 1984, khi mới làm việc được 6 năm tại Viện Dân tộc học thuộc Ủy ban Khoa học xã hội Việt Nam (nay là Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam), Bùi Xuân Đính đã xuất bản được cuốn sách đầu tiên có tựa đề: “Lệ làng phép nước”. Đó cũng là một kỷ lục của sinh viên khoa Lịch sử (Đại học Tổng hợp Hà Nội).
Cuối thập kỷ 90 khi mà hủ tục trong ma chay, cưới xin vẫn còn nặng nề tại nhiều làng quê, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Xuân Đính đã không ngần ngại khi phát biểu tham luận tại một hội thảo khoa học rằng: Bốc mộ là một cực hành, cần loại bỏ. Đây không phải là tục của người Việt cổ mà bị ảnh hưởng bởi văn hoá ngoại lai thời Hán. Những luận điểm, luận cứ khoa học mà Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Xuân Đính đưa ra là căn cứ quan trọng để các địa phương xây dựng quy ước đời sống văn hoá ở khu dân cư.
Say sưa với đề tài nghiên cứu về người Việt và văn hoá làng xã, dấu chân điền dã của Bùi Xuân Đính cũng in dấu ở nhiều làng khoa bảng khắp cả nước, giúp ông xuất bản được nhiều cuốn sách: “Các làng khoa bảng Thăng Long - Hà Nội” và “Các làng khoa bảng Việt Nam”. Qua những cuốn sách này của ông, nhiều người hiểu thêm làng Bát Tràng không chỉ nổi tiếng với nghề gốm sứ mà còn là một làng khoa bảng, hiếu học.
Phong thái nhanh nhẹn, giọng nói chứa đựng tâm huyết và giàu năng lượng trong công việc, ông Bùi Xuân Đính có phong cách giản dị, gần gũi, chân thành. Để có được những nghiên cứu có gía trị trong cuộc sống, hàng ngày ông làm việc hơn 10 tiếng đồng hồ từ 3 giờ sáng. Mỗi trang viết, mỗi cuốn sách của ông đều chứa đựng một mong muốn làng quê Việt Nam ngày càng phát triển và giữ gìn được những nét văn hoá truyền thống tốt đẹp.
Lăn lộn với thực địa, đi nhiều, viết khoẻ và có thương hiệu trong giới dân tộc học, Phó Giáo sư Bùi Xuân Đính được nhiều trường đại học mời đến giảng dạy, đến nay ông đã trực tiếp hướng dẫn bảo vệ luận án cho 11 tiến sĩ, 32 thạc sĩ và hàng chục cử nhân... Điều gì thôi thúc một chuyên gia dân tộc học nhiệt huyết với công việc đến vậy? Chương trình Chân dung cuộc sống kể câu chuyện về hành trình điền dã của Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Xuân Đính nhà dân tộc học cả đời gắn bó với làng quê./.
Văn Hải/VOV1
Bình luận