Trưng bày “Khát vọng hòa bình” đưa người xem đi qua 3 chuyên đề: Ký ức rực lửa; Làn sóng phản chiến; Vì một bầu trời xanh.
“Ký ức rực lửa” tái hiện thời gian vào cuối tháng 12/1972, khi mặt đất và bầu trời miền Bắc Việt Nam rung chuyển bởi các cuộc tập kích đường không của đế quốc Mỹ trong Chiến dịch Linebacker II (từ ngày 18 đến ngày 29/12/1972). Hàng trăm máy bay B52 cùng các máy bay chiến thuật của quân đội Mỹ được huy động để tiến hành ném bom phá hoại Hà Nội, Hải Phòng và một số địa phương ở miền Bắc Việt Nam.
Dưới mưa bom bão đạn dữ dội, các lực lượng vũ trang đã chủ động, sáng tạo phối hợp cùng nhân dân Thủ đô kiên cường chiến đấu. Bằng sự dũng cảm, sáng tạo trong chiến đấu, bộ đội Radar “Vạch nhiễu tìm thù”, bộ đội phòng không không quân như “Rồng lửa”, “Én bạc” xuất kích đánh bại cuộc tập kích chiến lược của đế quốc Mỹ.
Hơn 50 năm đã trôi qua, thời gian có thể khiến nhiều ký ức nhạt nhoà nhưng đối với Đại tá, Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân (LLVTND) Đinh Thế Văn, người chỉ huy bắn rơi B52 trong cuộc chiến ác liệt ngày ấy, giây phút ông cùng đồng đội bắn hạ “quái vật bay B52” luôn hiện hữu và khắc sâu trong tâm trí: “Đúng như lời Bác Hồ nói, biết địch biết ta trăm trận trăm thắng, phải biết được cái mạnh của nó là gì, cái yếu của nó là gì. B52 với uy lực rất lớn, mang đến 20 đến 30 tấn bom mìn. Nhưng nhược điểm của nó là khối lượng to, bắn rất dễ, tín hiệu rất sáng. chúng tôi dùng phương pháp ưu việt nhất, "vượt nửa góc", bắt đường mà đánh. HIệu quả của phương pháp là tới 98 %bắn trúng. Cho nên Trong 12 ngày đêm, chúng tôi lập được rất nhiều tiến công, bắn được nhiều B52. Chúng tôi chưa bao giờ sung sướng bằng những phút bắn rơi được B52, chưa bao giờ vui bằng đất nươc được toàn vẹn thống nhất như ngày nay."
Do yêu cầu chiến đấu, Bộ Tổng tham mưu quyết định cho phép Bộ Tư lệnh Thủ đô thành lập 8 đại đội tự vệ tập trung chiến đấu, thoát ly sản xuất. Cán bộ, chiến sỹ các đại đội phần lớn là công nhân của nhiều xí nghiệp tập trung lại. Nhớ lại nhiệm vụ bắn hạ máy bay F111, ông Nguyễn Văn Trung, chiến sỹ tự vệ tham gia cuộc chiến cho biết: “Nó gồm 3 nhà máy, cơ khí Mai Động, cơ khí lương Yên và gỗ Hà Nội. Tổng 5 khẩu, chúng tôi ở khắp nơi từ Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng được kéo về trận địa Vân Đồn, bây giờ nó nằm ngang đường bệnh viện Việt Xô. Tập hợp chỉ từ 7 giờ tối đến 9 giờ tối, tầm 10h30 đêm máy bay F111 bay vào, nó bay 12 lần. Trên thì B 52, pháo cao xạ, tên lửa bắn nhưng ở dưới này thì F111 đi sát mặt sông, khí tài hiện đại không phát hiện ra nó, mắt thường như chúng tôi không thể thấy . Nhưng Sở chỉ huy số 4, Sở chỉ huy của toàn bộ Hà Nội, trực tiếp chỉ huy chúng tôi bắn F111, cho nên chúng tôi mới có chiến công này.”
Đến với nội dung: Làn sóng phản chiến, du khách tiếp tục có những góc nhìn trực quan về các hoạt động phản đối cuộc chiến tranh của Mỹ ở Việt Nam. Nhiều người dân Mỹ tham gia tuần hành phản chiến. Các binh lính Mỹ dần nhận thức mục đích không tốt đẹp của cuộc chiến, gửi thư về quê nhà, phát tờ rơi kêu gọi hòa bình, hình ảnh người lính Mỹ ngồi trên xe lăn tham gia biểu tình…
Điểm cuối hành thăm quan, “Vì một bầu trời xanh”, trưng bày giới thiệu hình ảnh, sau khi Hiệp định Paris về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam được ký ngày 27/1/1973, các phi công Mỹ được trao trả về nước. Nhiều cựu binh Mỹ đã quay trở lại Việt Nam góp phần vào việc xây dựng tình hữu nghị giữa hai nước.
Đặc biệt, ngay tại khu vực trưng bày, ban tổ chức còn thực hiện hoạt cảnh tái hiện những nỗ lực của các y, bác sỹ Bệnh viện Bạch Mai khi khắc phục hậu quả tàn khốc sau trận ném bom rải thảm của máy bay Mỹ đánh phá bệnh viện ngày 22/12/1972. Giáo sư Đỗ Doãn Đại - Giám đốc bệnh viện đã có những quyết định dứt khoát để cứu tính mạng của những y, bác sỹ và những bệnh nhân đang bị vùi lấp trong đống đổ nát.
Cùng gia đình tham quan trưng bày “Khát vọng hoà bình”, anh Đỗ Doãn Bách, bác sỹ công tác tại Viện Tim Mạch, Bạch viện Bạch Mai, người nhà gia đình bác sỹ Đỗ Doãn Đại.xúc động chia sẻ: "Tôi vô cùng bồi hồi, xúc động khi được chứng kiến, được nghe lại, được hiểu rõ hơn về những hoàn cảnh chiến đấu của các bác, các anh hùng, các liệt sĩ trong thời điểm kháng chiến chống Mỹ cứu nước, đặc biệt là trong trận chiến Điện Biên phủ trên không. Một tinh thần vô cùng quả cảm, sự cống hiến hết mình của toàn bộ nhân dân Việt Nam. Trong giai đoạn năm 1972, khi trận Điện Biên phủ trên không diễn ra, ông tôi là bác sĩ Đỗ Doãn Đại, giám đốc của bệnh viện Bạch Mai, ông đã tham gia công việc giúp đỡ các cán bộ công nhân viên tại bệnh viện. Trong triển lãm cũng có một số hình ảnh liên quan đến cuộc rải bom của B 52 vào đến bệnh viện Bạch Mai và đường Khâm Thiên, trong đó ông đã đưa ra một số quyết định cứu giúp cho đồng nghiệp của mình bị mắc kẹt trong đường, hầm, hỗ trợ cho người dân xung quanh để giải quyết những vấn đề tàn phá do bom đạn.”
Trưng bày “Khát vọng hòa bình” mở cửa đón du khách tham quan từ nay đến ngày 25/12/2025 tại Di tích lịch sử Nhà tù Hỏa Lò, số 1 phố Hỏa Lò, phường Cửa Nam, Hà Nội./.
Bình luận