Là chủ một nhà hàng trên phố Nhân Hòa, Thanh Xuân, Hà Nội, anh Trần Văn Kiên cho biết, doanh thu mỗi ngày bình quân 4-5 triệu đồng. Buôn bán quanh năm từ sáng tới tối, rất hiếm khi gia đình anh nghỉ bán hàng, bởi ngày nào nghỉ thì không có thu nhập. Khi nghe thông tin về việc các hộ kinh doanh cá thể sẽ tham gia đóng BHXH bắt buộc, “Làm quán ăn cũng không ai trông chờ có lương hưu nhưng có còn hơn không, ít nhất là không ai biết trước ngày mai như nào nên nếu ta có một cái bảo hiểm, một lựa chọn dự phòng thì tốt hơn”.
Luật Bảo hiểm xã hội 2024 đã mở rộng diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc. Ngoài nhóm chủ hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh, luật còn bổ sung thêm bốn nhóm đối tượng gồm: người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, thôn, tổ dân phố; người lao động làm việc không trọn thời gian; người quản lý doanh nghiệp hoặc quản lý điều hành hợp tác xã không hưởng tiền lương; và những người làm việc theo thỏa thuận nhưng không ký hợp đồng lao động, song vẫn nhận lương và chịu sự quản lý của đơn vị sử dụng lao động. Kết quả khảo sát tại một số địa phương cho thấy, hầu hết những người thuộc các nhóm này đều mong muốn được tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.
- Gần đây tôi có tìm hiểu, tôi thấy đóng BHXH thứ nhất là về già mình sẽ có lương hưu, thứ hai cũng là một khoản đảm bảo cho mình nên việc đóng là cần thiết”
- BHXH thì mình cũng nên hiểu đúng nghĩa về nó, không coi đây là khoản phải đóng mà hay coi đó là một khoản mình trích ra để dành. Về bản chất vẫn là tiền của mình mà”.
Luật Bảo hiểm xã hội 2024 cũng bổ sung một chương mới về trợ cấp hưu trí xã hội, tạo thành hệ thống BHXH đa tầng, bao gồm BHXH bắt buộc, BHXH tự nguyện và bảo hiểm hưu trí bổ sung. Theo đó, Luật quy định chế độ trợ cấp hưu trí xã hội do ngân sách nhà nước bảo đảm trên cơ sở kế thừa và phát triển một phần từ quy định về trợ cấp xã hội hằng tháng đối với người cao tuổi. Công dân Việt Nam từ 75 tuổi trở lên không có lương hưu sẽ được hưởng trợ cấp hưu trí. Công dân Việt Nam từ đủ 70 tuổi đến dưới 75 tuổi thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo và đáp ứng đủ điều kiện quy định thì được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội. Mức trợ cấp hưu trí xã hội được quy định là 500.000 đồng/tháng. Đối với các trường hợp đang đồng thời là đối tượng hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng khác, sẽ được chi trả theo mức có lợi hơn.
Ông Đỗ Phục Dưỡng, Phó Chủ tịch UBND xã Tiên Lữ, tỉnh Phú Thọ cho biết ngoài khoản trợ cấp bằng tiền, người hưởng hưu trí xã hội còn được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí, hỗ trợ khi đi lại, khám chữa bệnh và ưu tiên trong các chương trình an sinh. Chính sách này không chỉ góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống mà còn thể hiện đạo lý, trách nhiệm của xã hội đối với người cao tuổi.
"Cuộc sống của người dân thay đổi rõ rệt. Người ta được hưởng một phần trợ cấp hàng tháng về hưu trí xã hội sẽ giúp người ta cải thiện một phần trong cuộc sống cũng như lúc ốm đau bệnh tật".
Luật BHXH cũng bổ sung chế độ trợ cấp hàng tháng đối với người lao động không đủ diều kiện hưởng lương hưu và chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội. Theo đó, Công dân Việt Nam đủ tuổi nghỉ hưu nhưng không đủ thời gian đóng để hưởng lương hưu (chưa đủ 15 năm đóng) và chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội (chưa đủ 75 tuổi) nếu không hưởng BHXH một lần và không bảo lưu mà có yêu cầu thì được hưởng trợ cấp hằng tháng từ chính khoản đóng của mình. Trong thời gian hưởng trợ cấp hàng tháng thì được ngân sách Nhà nước đóng BHYT. Luật bổ sung chế độ thai sản vào chính sách BHXH tự nguyện; giảm điều kiện về số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu.
Theo đại biểu Quốc hội Trương Xuân Cừ, đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội, việc giảm thời gian được hương lương hưu từ 20 năm xuống còn 15 năm cũng là một trong những giải pháp làm tăng sức thu hút đối với người tham gia BHXH: "Chúng ta vận động, huy động những người lao động đều tham gia BHXH để tăng tỉ lệ người hưởng BHXH, người có lương hưu khi về già sẽ tốt cho xã hội để phát triển ổn định và công tác an sinh".
Về BHXH một lần, theo anh Nguyễn Viết Thanh, công nhân lao động trên địa bàn phường Long Biên, TP Hà Nội, quy định người tham gia mới từ 1/7/2025 chỉ BHXH một lần trong một số trường hợp đặc biệt sẽ góp phần gia tăng số người ở lại hệ thống để được thụ hưởng các chế độ bảo hiểm của mình. Đồng thời, giảm gánh nặng cho cả xã hội, ngân sách nhà nước để thực hiện các chính sách, chế độ bảo trợ xã hội:
"Tôi thấy chủ trương nay phù hợp xã hội hiện nay. Đa số người lao động mong muốn tham gia bảo hiểm phải có lợi ích rõ ràng và cuộc sống người ta sau này ổn định, khi người ta nghỉ thì có lương cơ bản để trang trải cuộc sống".
Với những điểm mới mang tính đột phá, Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 không chỉ mở rộng diện bao phủ, gia tăng quyền lợi và sự bảo đảm cho người lao động, mà còn góp phần hoàn thiện hệ thống an sinh xã hội đa tầng, bền vững. Đây là bước đi quan trọng để mọi người dân đều có chỗ dựa khi về già, giảm gánh nặng cho ngân sách và cộng đồng, hướng tới mục tiêu “không ai bị bỏ lại phía sau” trong hành trình phát triển đất nước./.
Bình luận