Theo Dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) mới nhất, Bộ Tài chính đề xuất, nâng ngưỡng doanh thu chịu thuế của hộ, cá nhân kinh doanh từ mức trên 100 triệu đồng/năm hiện nay, lên trên 200 triệu đồng/năm mới phải nộp thuế, sẽ được áp dụng từ năm 2026. Tuy nhiên, các hộ kinh doanh và chuyên gia cho rằng, ngưỡng doanh thu 200 triệu/năm vẫn là quá thấp. Chị Nguyễn Thanh Nga, hộ kinh doanh ở Tây Hồ Hà Nội cho biết: từ thực tế kinh doanh của gia đình, tính toán cụ thể, nếu chia 200 triệu đồng cho 12 tháng, thì mỗi tháng hộ kinh doanh có doanh thu khoảng trên 16 triệu 600 nghìn đồng đã đến ngưỡng phải nộp thuế và đây là mức doanh thu chưa trừ các loại chi phí:
"Nếu như tăng mức doanh thu lên 200 triệu đồng/năm, tương đương 16,6 triệu đồng/tháng, sau khi trừ đi số vốn hàng hóa, điện nước, mặt bằng, nhân viên…, lợi nhuận còn lại rất thấp. Với mức lợi nhuận như vậy, chúng tôi vẫn phải kê khai, đóng thuế thì chưa phù hợp với bối cảnh hiện nay"
Bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội tư vấn Thuế Việt Nam cho rằng, mức doanh thu miễn thuế 200 triệu đồng/năm với hộ kinh doanh là quá thấp và không phản ánh đúng thu nhập thực của hộ kinh doanh. Bà phân tích nếu lợi nhuận giả định ở mức 16% doanh thu thì với doanh thu 200 triệu đồng, hộ kinh doanh lãi 32 triệu đồng/năm, tương đương khoảng 2,6 triệu đồng/tháng – mức thu nhập rất thấp so với chi phí sinh hoạt hiện nay. Trong khi đó, mức giảm trừ gia cảnh cho người làm công ăn lương đã được nâng lên 15,5 triệu đồng/tháng và 6,2 triệu đồng/tháng cho mỗi người phụ thuộc từ kỳ tính thuế 2026. Theo bà Cúc, để bảo đảm công bằng giữa các nhóm nộp thuế, ngưỡng miễn thuế cho hộ kinh doanh cũng cần được điều chỉnh tương xứng. Bà đưa ra ví dụ: kể cả nâng doanh thu miễn thuế lên 1 tỉ đồng/năm, với lợi nhuận 16%, thu nhập thực tế của hộ kinh doanh chỉ ở mức khoảng 13 triệu đồng/tháng, vẫn thấp hơn ngưỡng giảm trừ gia cảnh sẽ được áp dụng với người làm công ăn lương. Vì vậy, bà cho rằng hộ kinh doanh trong trường hợp này vẫn nên được miễn thuế. Bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam nhấn mạnh, khi ngưỡng miễn thuế được điều chỉnh hợp lý hơn, hộ kinh doanh sẽ có xu hướng tuân thủ tốt hơn và khai báo đầy đủ doanh thu thực tế. Điều này không chỉ giảm áp lực cho người kinh doanh nhỏ lẻ mà còn giúp cơ quan thuế thuận lợi hơn trong việc quản lý và thu thuế minh bạch, hiệu quả:
"Tại sao chúng ta gọi là thấp, nếu chúng ta lấy 200 triệu chia ra 12 tháng, đó là doanh thu. Còn thu nhập của họ phải nhân với tỷ lệ. Ví dụ tỷ lệ tối đa là 10%, lúc đó, thu nhập của họ cũng rất thấp. Nếu chúng ta lấy 500 triệu chia 12 tháng, thì doanh thu mỗi tháng là 41,6 triệu. Nếu 41,6 triệu đó là doanh thu thì chúng ta nhân với tỷ lệ lãi cao nhất là 10%, thì họ cũng chỉ thu được 4 triệu mốt và chưa đầy 4,2 triệu/tháng. Theo Dự thảo tờ trình của Bộ Tài chính thì thời gian áp dụng ngưỡng chịu thuế của hộ kinh doanh từ 2026, thì chúng tôi mong muốn là khi Nghị quyết của Ban thường vụ Quốc hội nâng mức doanh thu chịu thuế của hộ kinh doanh lên thì cho áp dụng từ thời điểm ký nghị quyết, nhưng lùi lại cho Quyết toán thuế năm 2025 thì tôi tin chắc hộ kinh doanh sẽ phấn khởi hơn"
Còn theo tính toán của mình, Chuyên gia thuế cao cấp, ông Nguyễn Văn Phụng đề xuất:
"Tôi cho rằng phải từ 500-600 triệu trở lên. Bởi vì người kinh doanh phải thu hồi vốn và có tiền công, tiền lời. Tiền công và tiền lời cứ tính vo khoảng 30%. Doanh thu một ngày người ta phải 1,5-2 triệu trở lên. Ta cứ tính lên 365 ngày, trừ mấy ngày Tết, họ kinh doanh 360 ngày, mỗi ngày 1,5 triệu thì tối thiểu phải 540-600 triệu. Mức đó mới thỏa đáng với mức kinh doanh hiện nay trên thị trường".
Ông Nguyễn Văn Được, chuyên gia Thuế, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Kế toán và Tư vấn thuế Trọng Tín cho biết:
Việc hộ kinh doanh đang thắc mắc và cũng đang có nhiều quan tâm về mức giảm trừ 200 triệu đồng/năm là khá thấp thì tôi cho rằng thắc mắc đó của họ cũng là điều hợp lý vì không phải hộ cá nhân kinh doanh nào cũng phải nộp thuế 17% trên lợi nhuận. Chính phủ sẽ tuỳ từng điều kiện kinh tế xã hội khác nhau để điều chỉnh mức giảm thuế cho phù hợp. Cá nhân tôi cũng đang đề xuất là 1 tỷ đồng/năm. Cơ quan thuế ngoài việc có nhiều công cụ kiểm soát doanh thu trong đó có công cụ kiểm soát dòng tiền để phát hiện hành vi trốn thuế theo điều 143 của Luật quản lý thuế thì tuỳ từng mức độ sẽ bị xử lý hành chính…
Tại Nghị trường Quốc hội Khoá XV, Kỳ hop thứ 10, tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội về dự án Luật Quản lý thuế (sửa đổi) và dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) Bộ trưởng Bộ Tài Chính Nguyễn Văn Thắng cho biết: sẽ tiếp tục chỉnh lý, hoàn thiện chính sách thuế để đảm bảo công bằng, thúc đẩy phát triển. Về phương pháp tính thuế đối với hộ kinh doanh gần như không thay đổi so với trước đây. Bộ Tài chính sẽ tính toán lại ngưỡng doanh thu chịu thuế với hộ, cá nhân kinh doanh cho phù hợp.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cũng khẳng định, các hộ kinh doanh chuyển từ thuế khoán sang kê khai từ đầu năm 2026 là việc bắt buộc. Bộ Tài chính sẽ có các giải pháp hỗ trợ hộ kinh doanh chuyển đổi. Bộ chỉ đạo Cục thuế triển khai nghiên cứu để thiết lập “Cổng trải nghiệm dành cho hộ kinh doanh”, từ đó giúp khu vực hộ, cá nhân kinh doanh có thể nắm bắt nhanh chóng trên môi trường điện tử các thay đổi về quy định quản lý thuế đối với hộ kinh doanh. Bộ Tài chính yêu cầu, các ban, đơn vị nghiệp vụ cần khẩn trương hoàn thiện các mẫu biểu, tờ khai đơn giản nhất và phải đảm bảo yêu cầu thông tin tích hợp tối đa nhất để hỗ trợ cho khu vực hộ, cá nhân kinh doanh dễ thực hiện; Xây dựng giao diện Cổng cần tối giản để hộ, cá nhân kinh doanh trải nghiệm cảm thấy thân thiên, dễ sử dụng, dễ thao tác. Đồng thời cần nâng cao tính tương tác, phản hồi với hộ, cá nhân kinh doanh và tiếp thu các đánh giá, ý kiến đóng góp trên Cổng trải nghiệm. Xây dựng bộ tài liệu hướng dẫn chi tiết để hỗ trợ hộ, cá nhân kinh doanh trải nghiệm dễ dàng, thuận tiện./.
Phạm Hạnh/VOV1