Sẽ phát triển ngành công nghiệp khoáng sản của TKV ngang tầm ngành công nghiệp than trên cơ sở tăng cường công tác thăm dò phát triển tài nguyên, đầu tư phát triển các mỏ mới, kết hợp với giải pháp đa dạng hóa nguồn cung quặng/tinh quặng (hợp tác khai thác, nhập khẩu) nhằm đáp ứng đủ nguyên liệu cho các nhà máy chế biến khoáng sản hoạt động ổn định, bền vững. Đó là một trong những nội dung quan trọng tại Chiến lược phát triển Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam đến năm 2030, định hướng đến năm 2045 (Chiến lược phát triển TKV) vừa được Thủ tướng Chính phủ ký ban hành (tại Quyết định số 625/QĐ-TTg).

Theo Chiến lược phát triển TKV, sẽ phát triển ngành công nghiệp khoáng sản của TKV ngang tầm ngành công nghiệp than trên cơ sở tăng cường công tác thăm dò phát triển tài nguyên, đầu tư phát triển các mỏ mới, kết hợp với giải pháp đa dạng hóa nguồn cung quặng/tinh quặng (hợp tác khai thác, nhập khẩu) nhằm đáp ứng đủ nguyên liệu cho các nhà máy chế biến khoáng sản hoạt động ổn định, bền vững; Duy trì sản xuất hiệu quả các tổ hợp khai thác - chế biến khoáng sản đã đầu tư; Đẩy mạnh công tác khai thác mở rộng, xuống sâu các mỏ đã cấp phép khai thác (đối với quặng sắt mỏ sắt Thạch Khê, TKV sẽ triển khai theo đúng chỉ đạo của Bộ Chính trị tại văn bản số 13105/CV-VPTW ngày 15 tháng 01 năm 2025 về Đề án chủ trương đối với Dự án khai thác và tuyển quặng sắt mỏ Thạch Khê, huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh); Cấp phép khai thác mỏ cromit Cổ Định theo chỉ đạo tại Nghị Quyết số 10-NQ/TW ngày 10 tháng 02 năm 2022 của Bộ Chính trị về định hướng chiến lược địa chất, khoáng sản và công nghiệp khai khoáng và Kết luận 31-KL/TW ngày 07 tháng 3 năm 2022 của Bộ Chính trị về định hướng phát triển ngành công nghiệp bô - xít - alumin - nhôm giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Đến năm 2030, phấn đấu sản xuất tấn nhôm thỏi đầu tiên.

Quyết định số 625/QĐ-TTg chỉ rõ, TKV chủ trì từ công tác thăm dò, khai thác bô - xít đến phát triển công nghiệp sản xuất alumin - nhôm, tạo động lực dẫn dắt phát triển ngành công nghiệp nhôm của Việt Nam và góp phần vào phát triển kinh tế tại các tỉnh vùng Tây Nguyên trên cơ sở đầu tư mở rộng nâng công suất Tổ hợp alumin Tân Rai, Nhân Cơ lên khoảng 2,0 triệu tấn alumin/năm/tổ hợp; đầu tư mới Tổ hợp bô xít - alumin - nhôm Đắk Nông 2 công suất 2,0 triệu tấn alumin/năm, 0,5 triệu tấn nhôm/năm và dự án nhà máy điện phân nhôm tại tỉnh Lâm Đồng với công suất 0,5 triệu tấn/năm. Trong đó, phấn đấu hoàn thành dự án nhà máy điện phân nhôm Đắk Nông 2 trong năm 2030, để nâng cao giá trị chế biến sâu, góp phần xây dựng tỉnh Đắk Nông thành trung tâm công nghiệp nhôm quốc gia.

TKV tiếp tục thực hiện chế biến sâu các loại khoáng sản để tạo ra sản phẩm giá trị kinh tế cao; nghiên cứu đầu tư dự án nhà máy sản xuất phôi thép tại Hà Tĩnh (trường hợp dự án khai thác, chế biến sắt mỏ Thạch Khê được cấp có thẩm quyền cho phép tiếp tục triển khai), nhà máy sản xuất tổng ôxít đất hiếm/đất hiếm riêng rẽ, zircon siêu mịn, pigment, titan xốp/titan kim loại và các sản phẩm chế biến sâu từ đồng cathode.

Đồng thời, đẩy mạnh việc nghiên cứu, chuyển giao, tiếp thu, ứng dụng công nghệ khoa học kỹ thuật tiên tiến, chuyển đổi công nghệ, thiết bị của các công đoạn: thăm dò, khai thác, chế biến khoáng sản, bảo vệ môi trường đối với từng nhóm/loại khoáng sản. Đối với khoáng sản bô-xít Tây Nguyên, titan Bình Thuận, đất hiếm Lai Châu, crômit Thanh Hóa, các mỏ đồng tại Lào Cai... đầu tư phát triển hình thành các tổ hợp khai thác gắn với chế biến, áp dụng công nghệ tiên tiến, thiết bị hiện đại. Cải tạo phục hồi môi trường các mỏ khoáng sản sau khi kết thúc khai thác theo hướng lồng ghép tái tạo, phục hồi môi trường kết hợp phát triển các dự án xanh, phát triển kinh tế - xã hội và các ngành kinh tế thân thiện môi trường.

Đa dạng hóa sản phẩm khoáng sản phù hợp với nhu cầu thị trường tiêu thụ, mở rộng hình thức đầu tư, hợp tác nghiên cứu, đầu tư; khai thác tối đa giá trị mô hình liên thông Than - Khoáng sản - Luyện kim để hình thành hệ sinh thái TKV phù hợp với định hướng phát triển kinh tế tuần hoàn: Than - Điện - Luyện kim.

Kết hợp với các bộ, ngành, địa phương để thúc đẩy đầu tư nâng cấp, xây mới hạ tầng, logistics đáp ứng yêu cầu sản xuất, tiêu thụ các sản phẩm khoáng sản của Tập đoàn. Đảm bảo cân đối, hài hoà giữa xuất khẩu, nhập khẩu, trước hết đảm bảo nhu cầu sử dụng trong nước, cung cấp nguyên liệu cho các dự án chế biến; xuất khẩu khoáng sản đã qua chế biến đạt tiêu chuẩn xuất khẩu theo quy định, đảm bảo hiệu quả kinh tế.

Quyết định số 625/QĐ-TTg cũng yêu cầu TKV phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương thực hiện tốt công tác đền bù, GPMB, tái định cư; xây dựng phương án và đề xuất cơ chế sử dụng đất sau khai thác theo hướng ưu tiên tối đa bố trí tái định canh, một phần dành cho tái định cư và một phần phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương gắn với việc có giải pháp hoàn trả hoặc cho phép TKV hoạch toán kinh phí bồi thường, giải phóng mặt bằng nhằm bảo toàn và phát triển vốn nhà nước đầu tư tại TKV theo quy định để đảm bảo hài hòa lợi ích của Nhà nước, Tập đoàn, người dân trong khu vực thu hồi đất phục vụ các dự án đầu tư khai thác, chế biến khoáng sản, đặc biệt là đối với khoáng sản dạng bề mặt (bô-xít, titan).

5 nhóm giải pháp về phát triển công nghiệp khoáng sản - luyện kim của TKV

Quyết định số 625/QĐ-TTg định hướng 5 nhóm giải pháp về phát triển công nghiệp khoáng sản - luyện kim của TKV, đó là: (1) Tổ chức thăm dò, khai thác, chế biến khoáng sản phù hợp với chủ trương, định hướng của Đảng; Chiến lược địa chất, khoáng sản và công nghiệp khai khoáng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 334/QĐ-TTg ngày 01 tháng 4 năm 2023; Quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng các loại khoáng sản thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng Chính phủ ban hành tại Quyết định số 866/QĐ-TTg ngày 18 tháng 7 năm 2023 và các quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội vùng, địa phương có liên quan. (2) Đẩy nhanh ứng dụng khoa học công nghệ, áp dụng giải pháp kỹ thuật tiên tiến. Cơ giới hóa và đồng bộ thiết bị ở các khâu sản xuất, đẩy mạnh áp dụng các giải pháp tự động hóa, giám sát các công đoạn sản xuất. (3) Tập trung nghiên cứu, cải tiến kỹ thuật tại các cơ sở chế biến khoáng sản. (4) Cụ thể hóa lộ trình thực hiện các nội dung công việc của các dự án một cách hợp lý, trong đó chú trọng đến tiến độ thực hiện giải phóng mặt bằng (GPMB), tái định cư, định canh cho dân cư vùng ảnh hưởng của các dự án. (5) Bên cạnh việc thực hiện đền bù, tạo quỹ đất, cơ sở hạ tầng phục vụ công tác GPMB, tái định cư, định canh theo quy định cần xem xét đề xuất các nguồn vốn để phối hợp cùng chính quyền sở tại hỗ trợ người dân ổn định sản xuất, tạo điều kiện cho phát triển lâu dài, bền vững../.

BOX: Mục tiêu tổng quát của Chiến lược nhằm phát triển Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) thành tập đoàn kinh tế mạnh, đóng góp vai trò quan trọng vào sự phát triển của kinh tế nhà nước; duy trì vị trí then chốt là một trong ba trụ cột về năng lượng, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng của quốc gia; khai thác bền vững, có kế hoạch đầu tư bền vững dài hạn và phù hợp với cam kết của Việt Nam phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050.