Ngành hàng tiêu dùng nhanh (FMCG) đóng vai trò then chốt trong đời sống kinh tế - xã hội khi cung cấp các sản phẩm thiết yếu như thực phẩm, đồ uống, đồ dùng vệ sinh cá nhân với tốc độ quay vòng cao, phản ánh nhanh nhạy xu hướng tiêu dùng. Giai đoạn 2021–2024, tổng mức bán lẻ ngành FMCG tăng trung bình 10%/năm. Thị trường chuyển dịch mạnh theo hướng tiêu dùng xanh, sạch, lành mạnh, chú trọng nguồn gốc và quy trình sản xuất gắn với hệ thống phân phối hiện đại và thương mại điện tử tăng trưởng mạnh. Tuy nhiên, doanh nghiệp vừa và nhỏ vẫn gặp khó khăn về vốn, công nghệ, nhân lực số.
Bà Trần Diệu Hương - Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, Bộ Công Thương cho biết, mặc dù các chính sách tạo ra nhiều chuyển biến tích cực cho ngành bán lẻ nói chung và ngành tiêu dùng nhanh nói riêng nhưng quá trình triển khai gặp không ít vướng mắc, nhất là khía cạnh pháp lý; luật bảo vệ người tiêu dùng vẫn chưa có những hướng dẫn cụ thể đối với việc bán hàng trên nền tảng số; Nghị định 52 của Chính phủ về thương mại điện tử cũng mới chỉ bao phủ thị trường truyền thống, chưa điều chỉnh các mô hình mới như livestream bán hàng trên mạng xã hội; Việc xử lý vi phạm gian lận thương mại trên nền tảng thương mại điện tử vẫn gặp nhiều vướng mắc. Bà Trần Thị Diệu Hương nêu ý kiến:
“Để ngành FMCG phát triển bền vững thì cần tập trung vào 3 yếu tố cốt lõi: nguồn lực, công nghệ và con người. Về nguồn lực thì cần tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ tiếp cận tín dụng, đất đai và vốn đầu tư để mở rộng sản xuất, phân phối. Về công nghệ thì cần khuyến khích ứng dụng các giải pháp số như AI, dữ liệu lớn, truy xuất nguồn gốc và mô hình thương mại điện tử đa kênh. Về con người thì cần đẩy mạnh đào tạo nhân lực số và kỹ năng quản trị hiện đại, nhất là trong khối doanh nghiệp vừa và nhỏ để nâng cao năng lực cạnh tranh”
Khẳng định thương mại điện tử là động lực phát triển chiến lược cho ngành bán lẻ hiện đại, ông Đào Thanh Tùng, Trưởng bộ phận Thương mại điện tử - Lotte Mart Việt Nam cho rằng, thương mại điện tử được định vị là nền tảng vận hành mới, thay vì chỉ là công cụ hỗ trợ bán hàng. Hệ thống kho, giao nhận… được kết nối và tự động hóa theo thời gian thực, cho phép giao hàng nhanh trong 1-2 giờ, liên tỉnh với khoảng cách đến 300km. Ông Đào Thanh Tùng mong muốn, Nhà nước tiếp tục có các chính sách để khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào ngành hàng thực phẩm phân phối trên sàn thương mại điện tử:
“Nhà nước hỗ trợ hoàn thiện hạ tầng Logistic số tại các vùng kinh tế trọng điểm, khuyến khích đầu tư phát triển dịch vụ vận chuyển và bảo quản hàng hóa thực phẩ; Tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận nhiều chính sách hỗ trợ chuyển đổi số, kết nối, truy xuất nguồn gốc; Hỗ trợ doanh nghiệp ứng dụng công nghệ số nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật và thương mại trong nước, đảm bảo cạnh tranh bình đẳng và phát triển bền vững; Phát triển hành lang pháp lý đồng bộ giữa hoạt động thương mại điện tử quản lý dữ liệu số chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng trực tuyến”
Chia sẻ kinh nghiệm của Lazada về vấn đề chuyển đổi số trong vận hành và phân phối cho doanh nghiệp thực phẩm và ngành hàng tiêu dùng nhanh, bà Đoàn Trang Hà Thanh - Giám đốc Vận hành Lazada Việt Nam cho biết, các doanh nghiệp được khuyến nghị đầu tư vận hành bền vững trên nền tảng số, đẩy mạnh số hóa logistics và tăng cường hoạt động bán hàng livestream. Số hóa phân phối không chỉ rút ngắn thời gian xử lý, giảm chi phí vận hành mà còn nâng cao khả năng tiếp cận thị trường, đặc biệt đối với các sản phẩm cần bảo quản như thực phẩm tươi sống, từ đó mở rộng quy mô và nâng cao năng lực cạnh tranh trên kênh thương mại số. Để ngành hàng thực phẩm và tiêu dùng nhanh được vận hành hiệu quả trên sàn thương mại điện tử, bà Đoàn Trang Hà Thanh kiến nghị:
“Thúc đẩy và giới thiệu thương mại điện tử như một kênh phát triển kinh tế quan trọng đến tất cả các doanh nghiệp không chỉ riêng trong ngành hàng tiêu dùng nhanh mà còn tất cả trong tất cả các ngành và lĩnh vực khác. Ví dụ như các chương trình kết nối cung cầu hỗ trợ thương hiệu Việt vươn xa. Thứ hai, tạo điều kiện cho thương mại điện tử xuyên biên giới đặc biệt với ngành nông sản và thực phẩm để tiếp cận vào thị trường rất tiềm năng và có mức thu nhập cao; Ưu đãi công nghệ giúp doanh nghiệp nội địa tiếp cận thương mại điện tử một cách bài bản và bền vững”
Trong khuôn khổ hội thảo đã diễn ra Phiên Thảo luận: Xu hướng tiêu dùng an toàn và tiêu dùng xanh, cập nhật các thông tin về các vấn đề liên quan đến chất lượng, an toàn thực phẩm; Đề cao vai trò, trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp trong việc thực thi pháp luật về chất lượng sản phẩm và an toàn thực phẩm. Bên cạnh đó, các đại biểu cũng chia sẻ về vấn đề truy xuất nguồn gốc thực phẩm an toàn; Phân biệt sản phẩm sản xuất tại Việt Nam và sản xuất chỉ đóng gói tại Việt Nam; Xu hướng tiêu dùng an toàn và tiêu dùng xanh trong giai đoạn mới…/.
Bình luận