Theo nhiều học giả và nhà nghiên cứu khoa học, trong suốt tiến trình lịch sử dân tộc, kinh tế tư nhân luôn song hành cùng sự phát triển của đất nước, đóng góp cả về nguồn lực vật chất lẫn tinh thần yêu nước. GS.TSKH. NGND Vũ Minh Giang, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam cho rằng, trong lịch sử, dù ở bất kỳ giai đoạn nào, khu vực kinh tế tư nhân cũng thể hiện tinh thần tự lực, sáng tạo và gắn bó với vận mệnh dân tộc. Minh chứng rõ nét là những doanh nhân nổi tiếng như Trịnh Văn Bô, Bạch Thái Bưởi, Nguyễn Sơn Hà…là những nhà tư sản dân tộc yêu nước, họ đã có những đóng góp to lớn, giúp bảo vệ và củng cố chính quyền cách mạng non trẻ sau khi giành độc lập năm 1945.

         GS.TSKH. NGND Vũ Minh Giang cho biết: “Trong tuần lễ vàng do Chủ tịch Hồ Chí Minh trực tiếp phát động sau khi cách mạng thành công đã được các doanh nghiệp và nhà tư sản dân tộc hưởng ứng mạnh mẽ, hiến tặng vàng bạc, tài sản để ủng hộ chính quyền mới. Có thể nói, vai trò của tầng lớp doanh nhân yêu nước đã được thể hiện rõ nét ngay trong những ngày đầu của cách mạng”.

          Tiếp nối tinh thần đó, khi đất nước bước vào thời kỳ kháng chiến và sau đó là công cuộc Đổi mới, tinh thần doanh nhân dân tộc tiếp tục được kế thừa và phát huy mạnh mẽ. Đặc biệt, từ Đại hội VI năm 1986, kinh tế tư nhân lần đầu tiên được thừa nhận là một bộ phận hợp thành của nền kinh tế… Đây được xem là cuộc cách mạng trong nhận thức, mở ra "hừng đông" cho khu vực kinh tế tư nhân, dù chặng đường phát triển sau đó vẫn đầy thử thách. Chính sự thay đổi từ nhận thức này đã mở đường cho sự hình thành cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam, đặt nền tảng cho việc xây dựng các doanh nghiệp dân tộc đủ sức đóng vai trò chủ lực trong nền kinh tế quốc gia trong tương lai.

          Cho đến hôm nay sau gần 40 năm đổi mới, lực lượng doanh nghiệp, doanh nhân Việt Nam ngày càng lớn mạnh về số lượng với 950.000 doanh nghiệp và hơn 5 triệu hộ kinh doanh, đóng góp khoảng 50% GDP, tạo việc làm cho hơn 80% lực lượng lao động xã hội... Nhưng quan trọng hơn, đó là sự trỗi dậy của một tầng lớp doanh nhân dân tộc, những người dấn thân bằng trí tuệ, khát vọng và bằng niềm tin mãnh liệt rằng: “Giàu có không chỉ cho riêng mình mà còn là cách phụng sự Tổ quốc".

        Đất nước đang bước vào kỷ nguyên mới với mục tiêu "trăm năm"- đến năm 2045 trở thành quốc gia phát triển có thu nhập cao. Theo ông Lê Viết Hải, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn xây dựng Hòa Bình, đây là mục tiêu đầy tham vọng nhưng hoàn toàn khả thi nếu những doanh nghiệp thực sự nghĩ lớn-làm thật- kiến tạo giá trị bền vững cho đất nước. Người đứng đầu Tập đoàn Hòa Bình cũng đưa ra tham vọng, tầm nhìn táo bạo, thời gian tới Việt Nam sẽ xuất khẩu dịch vụ xây dựng tổng hợp ra thế giới:

      “Cách đây 38 năm, khi mới thành lập với hơn 20 nhân sự, chúng tôi đã xác định một tầm nhìn: người Việt Nam phải làm chủ những công nghệ tiên tiến nhất, tạo dựng nên những công trình đạt chất lượng quốc tế. Trải qua hành trình phát triển, Hòa Bình đã có cơ hội hợp tác với hơn 20 tổng thầu hàng đầu thế giới. Qua đó học hỏi, tích lũy kinh nghiệm và tiếp cận các giải pháp thi công hiện đại nhất. Chúng tôi đã chứng minh rằng, doanh nghiệp Việt Nam hoàn toàn có thể đứng ngang hàng với các tập đoàn lớn trên thế giới. Đó cũng là tư duy về xuất khẩu không chỉ sản phẩm, mà còn là xuất khẩu dịch vụ - xuất khẩu cả một hệ sinh thái xây dựng tổng hợp của Việt Nam ra thế giới”, ông Lê Viết Hải bày tỏ.

          Dưới góc nhìn của một doanh nhân trẻ, ông Đỗ Vinh Quang, Phó Chủ tịch HĐQT Tập đoàn T&T Group, Chủ tịch HĐQT Vietravel Airlines, khẳng định: “Các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là lực lượng doanh nghiệp dân tộc, sẽ là những chiến sĩ tiên phong trên mặt trận kinh tế. Đồng thời mang trong mình lòng yêu nước sâu sắc, tinh thần tự cường mạnh mẽ và khát vọng phụng sự Tổ quốc. Chính từ khát vọng ấy, họ đã biến ý chí thành hành động, góp phần quan trọng vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế quốc gia. Nếu mỗi doanh nhân Việt giữ được tinh thần khởi nghiệp, dấn thân, sáng tạo, tôi tin rằng đến năm 2045, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành quốc gia hùng cường, hạnh phúc và giàu mạnh”.

       Cùng với khát vọng và tầm nhìn của đội ngũ doanh nhân, giới chuyên gia kinh tế cũng đưa ra những luận điểm quan trọng về cách thức xây dựng và phát triển doanh nghiệp dân tộc trong giai đoạn mới. Theo đó, doanh nghiệp dân tộc, chắc chắn đó phải là doanh nghiệp Việt Nam, nhưng không chỉ mang “quốc tịch Việt Nam”, mà còn phải thể hiện bản sắc Việt, trí tuệ Việt và khát vọng Việt. Đội ngũ doanh nghiệp cần hướng đến mục tiêu vươn ra toàn cầu, không dừng lại ở vai trò gia công, phụ trợ, mà phải tiến lên các phân khúc cao hơn trong chuỗi giá trị để giữ vai trò đầu tàu. Do đó, trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, nền kinh tế Việt Nam muốn tự lực, tự cường, doanh nghiệp Việt phải làm chủ công nghệ, phát triển công nghiệp chế tạo bằng nội lực doanh nghiệp dân tộc; tăng cường các trụ cột sản xuất, chế tạo và công nghệ.

      Ông Phạm Quang Vinh, Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ, nguyên Thứ trưởng Bộ Ngoại giao nêu quan điểm, để thúc đẩy phát triển lực lượng doanh nghiệp dân tộc lớn mạnh, chính sách cần xác định rõ doanh nghiệp quy mô lớn có thể dẫn dắt một số lĩnh vực then chốt, trọng yếu và Nhà nước sẽ đóng vai trò định hướng lựa chọn lĩnh vực. Cùng với đó cần phát triển theo xu hướng chuyển đổi số và chuyển đổi xanh là tất yếu.

Ông Phạm Quang Vinh nêu ý kiến: “Doanh nghiệp dân tộc không chỉ là những doanh nghiệp lớn ở thời điểm hiện tại, quan trọng hơn, các doanh nghiệp này cần xác định rõ vai trò tiên phong trong việc lựa chọn và phát triển các lĩnh vực then chốt của đất nước. Nhà nước cũng cần ban hành những chính sách ưu tiên, định hướng để các doanh nghiệp lớn điều chỉnh chiến lược phát triển phù hợp với mục tiêu chung đó. Bên cạnh đó, cần chính sách tạo môi trường chung nhưng có chính sách đột phá cho doanh nghiệp dân tộc và lựa chọn lĩnh vực phát triển ưu tiên”.

       Đi cùng chiều dài của lịch sử, trong mọi giai đoạn phát triển của đất nước, có thể khẳng định doanh nghiệp luôn là lực lượng xung kích của nền kinh tế. Lực lượng doanh nhân, doanh nghiệp không chỉ tạo ra của cải vật chất mà còn lan tỏa tinh thần tự lực, khát vọng vươn lên và ý chí phụng sự Tổ quốc. Trước hành trình mới với nhiều cơ hội và thách thức, đội ngũ doanh nhân Việt Nam cần tiếp tục phát huy bản lĩnh, trí tuệ và tinh thần dân tộc để khẳng định vị thế Việt Nam trên bản đồ kinh tế thế giới, là lực lượng chủ công đưa đất nước vững vàng tiến bước trên con đường trở thành quốc gia hùng cường, thịnh vượng và hạnh phúc./.