Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam - Pakistan và Lễ ký Tuyên bố khởi động đàm phán VPPTA có sự tham dự của 5 Bộ trưởng Pakistan, gồm: Bộ trưởng Bộ Thương mại Pakistan, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Pakistan, Bộ trưởng Nghiên cứu và An ninh Lương thực Pakistan, Bộ trưởng Bộ Công nghiệp và Sản xuất Pakistan, Bộ Hàng hải Pakistan.

Phát biểu tại Diễn đàn, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, Việt Nam và Pakistan là 2 nền kinh tế ở khu vực châu Á đang phát triển rất năng động, có tổng quy mô dân số hơn 350 triệu người và đều ở vị trí chiến lược kết nối hai khu vực trọng yếu là Đông Nam Á và Nam Á. Cả hai đều có những thế mạnh riêng biệt:

Nếu Pakistan là quốc gia có nguồn tài nguyên phong phú, công nghiệp dệt may, da giày, dược phẩm và ngành thực phẩm Halal phát triển, đang vươn lên mạnh mẽ ở khu vực Nam Á; thì Việt Nam đang được cộng đồng quốc tế đánh giá là một trong những nền kinh tế phát triển rất năng động, là điểm sáng trong bức tranh kinh tế của khu vực và thế giới.

Hiện nay, kim ngạch thương mại giữa hai nước chưa đầy 1 tỷ USD/năm - một con số còn rất khá nhỏ so với tiềm năng, lợi thế và quan hệ tốt đẹp của 2 nước. Nếu kết nối các chuỗi giá trị, có đường bay thẳng và tuyến vận tải biển trực tiếp, khai thác các ưu đãi thuế quan trong khuôn khổ Thỏa thuận Thương mại song phương, thì con số này có thể tăng gấp 5 - 10 lần chỉ trong vài năm tới.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cũng gợi mở một số giải pháp thúc đẩy thương mại hai nước:

Thứ nhất, là hợp tác trong lĩnh vực dệt may và da giày, lĩnh vực được coi là bổ trợ tự nhiên giữa 2 nước.

Thứ hai, là nông sản và thực phẩm Halal. Việt Nam là nước có khả năng sản xuất, xuất khẩu nông sản đứng đầu thế giới, với chất lượng cao đặc trưng của vùng nhiệt đới gió mùa; trong khi Pakistan là thị trường tiêu thụ lớn và có ngành công nghiệp Halal phát triển mạnh.

Thứ ba, công nghiệp, vật liệu và năng lượng là nền tảng hợp tác dài hạn. Việt Nam sẵn sàng chào đón doanh nghiệp Pakistan cung ứng nguyên vật liệu hoặc đầu tư vào công nghiệp, vật liệu, cơ khí, hóa chất và năng lượng sạch. Ngược lại, doanh nghiệp Việt Nam cũng mong muốn có thể tham gia các dự án thăm dò khai thác dầu khí, phát triển năng lượng tái tạo, pin mặt trời, truyền tải điện hoặc cơ khí chế tạo tại Pakistan - nơi đang có nhu cầu rất lớn về điện và năng lượng.

Thứ tư, hợp tác đầu tư trong lĩnh vực dược phẩm. Ngành dược của Pakistan và Việt Nam đều đang phát triển mạnh mẽ, với tiềm năng hợp tác lớn nhờ vào lợi thế nguyên liệu đặc trưng bổ trợ lẫn nhau.

Thứ năm, hợp tác trong lĩnh vực công nghệ số và đổi mới sáng tạo. Cả Việt Nam và Pakistan đều sở hữu lực lượng lao động trẻ, năng động và có khả năng tiếp cận nhanh với công nghệ mới. Hai nước có thể hợp tác trong việc phát triển các giải pháp công nghệ số, chia sẻ kinh nghiệm về chuyển đổi số và xây dựng các nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới.

Những thuận lợi và cơ hội đang mở ra trong quan hệ hai nước sẽ là nền tảng rất quan trọng, tạo thêm động lực và niềm tin cho cộng đồng doanh nghiệp hai nước mở rộng đầu tư sản xuất kinh doanh, đặc biệt là đối với những ngành hàng, mặt hàng mà một bên có thế mạnh, bên kia có nhu cầu và ngược lại; qua đó đưa quan hệ hợp tác kinh tế, thương mại giữa hai nước phát triển lên tầm cao mới, ngày càng đi vào chiều sâu, hiệu quả, đem lại lợi ích thiết thực cho cả hai bên.

Bộ trưởng Bộ Thương mại Pakistan cho rằng, Thỏa thuận thương mại ưu đãi Việt Nam – Pakistan là sáng kiến, tạo thuận lợi cho thương mại hai nước.

Nhất trí với đề xuất của Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, Bộ trưởng Bộ Thương mại Pakistan cho rằng, thương mại song phương đã chứng kiến những tiến triển đáng khích lệ, nhưng vẫn còn thấp hơn tiềm năng thực sự. Nền kinh tế hai nước đa dạng và bổ sung cho nhau, mang đến những cơ hội to lớn trong các lĩnh vực như dệt may, da giày, dược phẩm, nông nghiệp, chế biến thực phẩm, thủy sản, vật liệu xây dựng và công nghệ thông tin.

Về Thỏa thuận thương mại ưu đãi Việt Nam - Pakistan, Bộ trưởng Thương mại Pakistan, đánh giá cao thỏa thuận này và cho rằng sáng kiến này sẽ cung cấp thêm khuôn khổ để tăng cường tiếp cận thị trường, đa dạng hóa các mặt hàng xuất khẩu sang nhau, tạo ra mối quan hệ thương mại cân bằng hơn.

Tại Diễn đàn này, trước sự chứng kiến của các Bộ trưởng, Thứ trưởng phía Pakistan, Đại sứ Việt Nam tại Pakistan và doanh nghiệp hai nước, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên và Ngài Jam Kamal Khan, Bộ trưởng Bộ Thương mại Pakistan đã chính thức ký Tuyên bố chung khởi động đàm phán Thỏa thuận Thương mại Ưu đãi (PTA) Việt Nam - Pakistan, đánh dấu bước ngoặt trong quan hệ hợp tác kinh tế, thương mại giữa hai quốc gia. Hai Bộ trưởng giao các đơn vị chức năng tổ chức đàm phán ngay, phấn đấu hoàn tất đàm phán và ký kết Thỏa thuận trong thời gian sớm nhất và trong điều thuận lợi, phấn đấu hoàn thành trong năm 2025.

Pakistan mang ý nghĩa chiến lược sâu sắc cho cả hai nước. Từ góc độ tiếp cận thị trường, Thỏa thuận sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho hàng hóa Việt Nam và Pakistan thâm nhập thị trường của nhau, đặc biệt trong các lĩnh vực thế mạnh như dệt may (từ bông, sợi của Pakistan đến may mặc của Việt Nam), nông sản, thủy sản, thực phẩm Halal, đồ gỗ, vật liệu xây dựng, dược phẩm, v.v…

Bên cạnh đó, Thỏa thuận cũng sẽ tạo môi trường pháp lý ổn định, khuyến khích doanh nghiệp hai nước đầu tư vào các lĩnh vực bổ trợ lẫn nhau, từ chuỗi cung ứng dệt may, nông sản chế biến đến công nghiệp năng lượng và công nghệ. Ngoài ra, đây cũng là nền tảng để hai nước tiến tới Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) toàn diện trong tương lai, tăng cường kết nối khu vực và hỗ trợ hai quốc gia đối phó với các thách thức toàn cầu.

Thỏa thuận Thương mại ưu đãi được kỳ vọng sẽ giúp tận dụng thế mạnh bổ trợ giữa hai nền kinh tế năng động, thúc đẩy kim ngạch thương mại song phương, hiện chưa đầy 1 tỷ USD/năm, tăng gấp 5-10 lần trong vài năm tới.

Tiến trình đàm phán Hiệp định Thương mại tự do (FTA) hoặc Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện (CEPA) giữa Việt Nam và Pakistan.

Trong khuôn khổ chuyến thăm làm việc và tham dự Hội nghị Sáng kiến đầu tư tương lai (FII) lần thứ 8 tại Saudi Arabia (tháng 10/2024), Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Thủ tướng Pakistan Shehbaz Sharif đã khẳng định quyết tâm phấn đấu đạt kim ngạch thương mại song phương trên 10 tỷ USD trong thời gian tới.

Để thực hiện mục tiêu trên, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã có các công thư gửi Bộ trưởng Thương mại Pakistan (tháng 11/2024 và tháng 01/2025) đề xuất khởi động đàm phán FTA hoặc CEPA giữa hai nước.

Bộ Công Thương cũng đã có công hàm gửi Bộ Thương mại Pakistan thông báo về Trưởng đoàn đàm phán cấp kỹ thuật phía Việt Nam và đề xuất điều khoản tham chiếu (TOR) của FTA/CEPA để phía Pakistan nghiên cứu, cho ý kiến (tháng 12/2024).

Tuy nhiên, phía Pakistan mong muốn tiếp cận từng bước, theo 2 giai đoạn, từ Thỏa thuận thương mại ưu đãi PTA và sau đó mới đến 01 Hiệp định thương mại tự do toàn diện FTA.

Trên cơ sở đó, Việt Nam đã chủ động xây dựng và ngày 08/7/2025 đã gửi qua cấp kỹ thuật cho Bộ Thương mại Pakistan dự thảo Thỏa thuận thương mại ưu đãi (PTA), trong đó đề xuất danh mục các mặt hàng Việt Nam đề xuất Pakistan giảm thuế.

Ngày 23/9/2025, Bộ Công Thương hai nước và các Bộ, ngành liên quan đã tổ chức cuộc họp nhóm kỹ thuật đầu tiên nhằm trao đổi các nội dung, chuẩn bị cho việc chính thức khởi động đàm phán PTA vào tháng 10/2025.

Nguyên Long