Hơn hai thập kỷ trước, ở vùng đất xã Khánh An, U Minh bật ngàn những tán rừng tràm, ít ai có thể hình dung nơi đây sẽ mọc lên một tổ hợp công nghiệp hiện đại, đóng góp vai trò quan trọng cho an ninh năng lượng và lương thực quốc gia. Đến nay, Cụm Khí – Điện – Đạm Cà Mau không chỉ là cực tăng trưởng kinh tế của miền Tây Nam Bộ mà còn là minh chứng cho tinh thần đổi mới, sáng tạo và làm chủ công nghệ cao.
Đạm Cà Mau: Đổi mới sáng tạo để vươn tầm
Điểm sáng trong hành trình phát triển của cụm công nghiệp chính là Cty Cổ phần Tổng cty Phân bón Dầu khí Cà Mau (Đạm Cà Mau). Theo ông Nguyễn Duy Hải, Giám đốc Cty, sau 15 năm hoạt động, Nhà máy Đạm Cà Mau đã duy trì sản lượng bình quân đạt 800.000 tấn/năm. Đặc biệt, năm 2025 đánh dấu bước đột phá khi nhà máy vận hành với công suất gần 120%, sản lượng đạm dự kiến chạm mốc 960.000 tấn. Thành quả này bắt nguồn từ việc quyết liệt áp dụng chuyển đổi số và các giải pháp quản trị thông minh, giúp tối ưu hóa nguồn lực và tiết kiệm khoảng 10% lượng khí tiêu thụ trong vận hành. Ông Hải nêu rõ: "Đạm Cà Mau là một trong những đơn vị trong tập toàn tiên phong để áp dụng các mô hình quản trị tiên tiến, xây dựng một cái máy mà nó hiện đại, thông minh hơn. Đánh giá xếp hạng ở mức 2,5/5, đạt được như thế thì nó cả hành trình rất là dài. Điều đó đến từ chuyển đổi số và sử dụng các cái giải pháp công nghệ về quản trị, kiểm soát các nguồn lực".
Đáng chú ý, Đạm Cà Mau là đơn vị tiên phong sản xuất thành công urê hạt đục, đáp ứng khắt khe các tiêu chuẩn quốc tế. Năm 2025, lượng xuất khẩu ước đạt khoảng 350.000 tấn, tại 9 quốc gia, tiêu biểu như: Ấn Độ, Úc, New Zealand và Campuchia.
Đạm Cà Mau đang sở hữu 4 sáng chế độc quyền và 7 giải pháp hữu ích, từ đó, “cụm công trình nghiên cứu hệ thống sản xuất urê hạt đục của Đạm Cà Mau” đang được Tập đoàn Công Nghiệp - Năng Lượng Quốc gia, lựa chọn để dự Giải thưởng Hồ Chí Minh về Khoa học và Công nghệ lần thứ 7.
Ông Trần Đại Nghĩa, Trưởng phòng Kỹ thuật - Bảo dưỡng, Đạm Cà Mau cho biết, công nghệ của nhà máy được chính đối tác bản quyền Toyo (Nhật Bản) đánh giá cao, khi tham khảo các cải tiến của Đạm Cà Mau để cập nhật vào thiết kế công nghệ mới trên toàn cầu. "Nhà máy đạm Cà Mau là nhà máy đầu tiên của Việt Nam sử dụng công nghệ ure hạt đục. Giai đoạn văn đầu thì cũng gặp rất nhiều khó khăn, Nhà máy cũng thực hiện rất nhiều cải tiến sản xuất urea hợp đục. Năm 2024, nhà máy đã nhận được chứng chỉ của nhà văn quyền Toyo. Trong những năm gần đây thì Toyo cũng đã dựa vào một số cải tiến của nhà máy để cập nhật vào các thiết kế công nghệ mới. Vừa rồi, chúng tôi cũng đã qua bên Nhật để có một bài giới thiệu về những cái cải tiến công nghệ dùng tại nhà máy".
Trách nhiệm xã hội và động lực phát triển địa phương
Song hành cùng hoạt động sản xuất kinh doanh, trách nhiệm với cộng đồng luôn được các đơn vị trong Cụm công nghiệp Khí - Điện - Đạm Cà Mau đặt lên hàng đầu. Chi nhánh Khí Tây Nam Bộ trong quá trình hoạt động đã đóng góp vào ngân sách tỉnh Cà Mau hơn 14.000 tỷ đồng, đồng thời chi hơn 15,9 tỷ đồng cho các hoạt động an sinh xã hội như giáo dục, y tế và đền ơn đáp nghĩa.
Trong khi đó, Công ty Điện lực Dầu khí Cà Mau cũng dành 1,2 tỷ đồng cho công tác xã hội trong năm 2025 và cam kết thi đua góp phần đưa tăng trưởng GRDP của tỉnh đạt mức trên 8%.
Ông Phạm Văn Hiếu, Phó Chủ tịch UBND xã Khánh An, đánh giá cao sự phối hợp chặt chẽ của Cụm công nghiệp với địa phương. Không chỉ tạo công ăn việc làm ổn định cho người dân trong các lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, tổ hợp này còn thúc đẩy hạ tầng giao thông, giúp diện mạo nông thôn mới tại địa phương khởi sắc rõ rệt. Bên cạnh đó là nhiều chương trình an sinh xã hội giúp các hộ nghèo, khó khăn vươn lên.
Dù đạt được nhiều thành tựu, Cụm Khí – Điện – Đạm Cà Mau vẫn đang đối mặt với những khó khăn mang tính khách quan. Nguồn khí thiên nhiên sau nhiều năm khai thác đã bị suy giảm; giá khí đầu vào tăng cao gây áp lực lên chi phí sản xuất Đạm Cà Mau. Tại Công ty Điện lực Dầu khí Cà Mau, tình trạng thiếu hụt nguồn khí cục bộ khiến nhà máy không thể huy động tối đa công suất. Ông Trần Thanh Liêm, Phó Phòng Kế hoạch vật tư, Công ty Điện lực Dầu khí Cà Mau cho biết: "Bây giờ mình chạy 3 tổ thôi mặc dù nhà máy có 4 tổ, nhưng chỉ đủ khí để chạy 3 tổ. Chính vì vậy, khi hệ thống cần, lúc cao điểm mình cũng chỉ chạy được có 3 tổ. Thời gian qua, tháng 10 và tháng 11 chạy rất thấp, bởi lúc đó thủy điện nhiều, không huy động điện khí nên cũng khó khăn. Trong tháng 12 này thấy khả quan hơn, khi được huy động cao lên, còn trong mùa khô thì chạy rất tốt nhưng thiếu khí".
Cụm Khí – Điện – Đạm Cà Mau khi ra đời đã vượt qua những khắc nghiệt của thiên nhiên. Trong quá trình hoạt động đã vượt qua những biến động của thị trường để khẳng định vị thế là một "pháo đài" công nghiệp vững chãi nơi Cực Nam Tổ quốc. Từ khát vọng khai phá vùng đất sình lầy, tổ hợp này không chỉ mang lại giá trị kinh tế tỷ đô mà còn thắp sáng niềm tin về khả năng làm chủ khoa học kỹ thuật và sáng tạo. Với nền tảng công nghệ thông minh và tinh thần đổi mới không ngừng, "trái tim năng lượng" giữa rừng U Minh đang bền bỉ phát triển, viết tiếp những chương mới cho hành trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và đóng góp vào sự phát triển của tỉnh Cà Mau và đất nước.
Trần Hiếu/VOV ĐBSCL
Bình luận