Theo Cục di sản văn hoá, nghề làm tranh dân gian Đông Hồ ở khu phố Đông Khê, phường Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh ra đời cách đây khoảng 500 năm nổi bật kỹ thuật in khắc gỗ độc đáo, Sử dụng ván khắc âm bản và ván khắc nét bằng gỗ thị. Tranh Đông Hồ sử dụng màu sắc tự nhiên từ cỏ cây hoa lá, trong đó, màu xanh từ lá chàm, màu đỏ từ sỏi son, màu vàng từ hoa hèo hay quả dành dành, màu trắng từ bột sò điệp và màu đen từ tro lá tre rơm nếp. Tranh được in thủ công bằng tay trên giấy dó phủ hồ điệp theo chủ đề lễ Tết, phong tục, lịch sử, sinh hoạt, phong cảnh…
Sau khi nghề làm tranh dân gian Đông Hồ được vinh danh là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp, lượng du khách tới làng Đông Hồ, tỉnh Bắc Ninh tấp nập, rộn ràng. Không chỉ đến để thưởng tranh, tìm hiểu về nét văn hoá đặc sắc này, du khách còn muốn chia sẻ niềm vui chung với các nghệ nhân của làng khi nỗ lực miệt mài của họ suốt 500 năm qua đã được đền đáp thật xứng đáng.
Chị Nguyễn Thị Bạch Liên, sinh viên năm tư của Học viện Báo chí Tuyên truyền nói: "Những chia sẻ của ông cho mình thấy đây là một dòng tranh, một nét rất đẹp không chỉ của làng Đông Hồ mà của cả Việt Nam."
Chị Tạ Mai, ở TP Hải Phòng chia sẻ: "Tìm hiểu về dòng tranh dân gian Đông Hồ Việt Nam thì tôi đã từng tìm hiểu rất nhiều trên mạng xã hội, trên đó chủ yếu là các hình ảnh tĩnh thôi, dù màu sắc rực rỡ nhưng chưa thể cảm nhận hết những câu chuyện nhưng khi đặt chân đến đây, được nghe chia sẻ từ những nghệ nhân hơn 90 tuổi đến thế hệ chỉ 28, 29 tuổi thôi. Có rất nhiều cảm xúc, xúc động và tự hào bởi vì chúng ta có nhiều giá trị dân gian tuyệt vời như thế."
Ông Phoi- Khăm Hùng-Bun-Nhuông, Bí thư Tỉnh uỷ tỉnh Xay Sổm Bun, Lào cùng đoàn đại biểu tỉnh này được nghệ nhân ưu tú Nguyễn Thị Oanh hướng dẫn trải nghiệm từng công đoạn làm tranh, phân biệt giấy điệp, giấy dó với các loại giấy thông thường, cách tạo màu của dòng tranh này có gì đặc biệt… Ông Phoi- Khăm Hùng-Bun-Nhuông cho biết: "Trải nghiệm ở đây và ở trung tâm bảo tồn tranh Đông Hồ, chúng tôi rất ấn tượng. Được biết tranh Đông Hồ được bắt đầu từ thế kỷ 16, được phát triển, lưu giữ cho đến hiện nay, còn có 4 gia đình tiếp tục truyền thống tranh Đông Hồ. Được đến thăm gia đình nghệ nhân ưu tú này chúng tôi rất ấn tượng với nét đẹp của bức tranh cũng như tay nghề sáng tạo mới của tranh Đông Hồ. Đây là việc lưu giữ, phát huy truyền thống văn hoá tốt đẹp của người dân Đông Hồ. Truyền thống văn hoá này là một nguồn lực để phát triển kinh tế xã hội, khai thác muôn đời để lại cho các thế hệ con cháu mai sau. Khi đến trải nghiệm và tận tay làm bức tranh Đông Hồ, tôi rất xúc động."
Từ làng nghề 500 năm tuổi rộn ràng tấp nập nay hầu hết các hộ gia đình trong làng đã chuyển sang làm vàng mã, chỉ còn 2 dòng họ Nguyễn Đăng và Nguyễn Hữu vẫn kiên trì giữ gìn và nỗ lực hồi sinh nghề. Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Đăng Tâm đã theo và sống bằng nghề làm tranh Đông Hồ từ năm 1991 cho đến nay. Ông xác định giữ nghề làm tranh và trách nhiệm và nghĩa vụ, đến thế hệ ông là đời thứ 21 của dòng họ theo đuổi nghề này.
Việc tranh dân gian Đông Hồ được UNESCO ghi danh góp phần nâng cao trách nhiệm của các cấp uỷ chính quyền và người dân Bắc Ninh. 7 mục tiêu tỉnh Bắc Ninh đề ra bao gồm: mở các lớp truyền nghề, kiểm kê di sản, thiết kế mẫu, đa dạng hóa thị trường, cải thiện khả năng tiếp cận nguồn nguyên liệu, và cung cấp thiết bị bảo hộ cho nghệ nhân. Các hoạt động được đề xuất khả thi, phù hợp với mục tiêu và có tính bền vững, đồng thời đặt cộng đồng ở vị trí trung tâm.
Tỉnh Bắc Ninh đã xây dựng những kế hoạch, đề án tổng thể để bảo vệ và phát huy di sản trong giai đoạn trung, dài hạn. Trên cơ sở chương trình hành động đã được Unesco thẩm định, các đề án sẽ được cụ thể hoá thành các dự án, nhiệm vụ từng năm, phân công trách nhiệm rõ ràng giữa các sở ngành địa phương đặc biệt là cộng đồng nghệ nhân làm tranh, đặc biệt đẩy mạnh tiêu thụ đầu ra sản phẩm.
TS Nguyễn Văn Đáp, Phó Giám đốc Sở Văn hoá Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh cho biết: "Chương trình bảo vệ thì chúng tôi nghĩ bảo vệ con người là chủ thể của di sản. Tỉnh sẽ tiếp tục thực hiện chính sách hỗ trợ cho nghệ nhân, rồi mở rộng truyền nghề dạy nghề cho thế hệ trẻ; đồng thời đào tạo kỹ năng quản lý di sản để phát triển sản phẩm du lịch cộng đồng để người dân Đông Hồ vừa gìn giữ được nghề vừa có kế sinh nhai ổn định từ di sản."
Bình luận