Nhận định này được các chuyên gia, nhà khoa học đưa ra tại tọa đàm “Robot và Tự động hóa Thông minh”, diễn ra sáng 4/12 tại Hà Nội, trong khuôn khổ Tuần lễ Khoa học – Công nghệ VinFuture 2025.
Tại tọa đàm, các nhà khoa học khẳng định thế giới đang chứng kiến sự phát triển nhanh chóng của công nghệ tự động hóa và robot. Trí tuệ nhân tạo, cảm biến tiên tiến và các hệ thống tương tác thông minh đang trở thành một phần thiết yếu trong công nghiệp, dịch vụ và y tế. Những đổi mới này không chỉ nâng cao hiệu quả và năng suất, mà còn góp phần cải thiện chất lượng cuộc sống và hướng tới phát triển bền vững. Đáng chú ý, robot hình người ngày càng tiến gần đến ứng dụng thực tế. Dù vậy, các chuyên gia nhận định thách thức lớn nhất hiện nay không phải công nghệ, mà là niềm tin của người dùng. Các nhà khoa học cho rằng, tự động hóa có thể khiến nhiều công việc biến mất, vì vậy sự chấp nhận robot đòi hỏi xã hội phải cảm nhận được tính công bằng và minh bạch khi robot tham gia thị trường lao động. Theo các chuyên gia, điều này cần chiến lược truyền thông, giáo dục và chính sách đồng bộ, thay vì chỉ chạy theo cuộc đua công nghệ.
Khẳng định- một trong những vấn đề then chốt để robot hình người trở nên phổ biến là vật liệu, GS. Kurt Kremer- Viện nghiên cứu Polymer Max Planck (Đức) cho hay, tỷ lệ polymer trong robot không lớn, nhưng yêu cầu kỹ thuật cao như khả năng chống cháy, độ bền động học và tính tái chế khiến vật liệu trở thành lĩnh vực nghiên cứu rất quan trọng. Xu hướng hiện nay là giảm phụ thuộc vào polymer truyền thống và chuyển sang vật liệu mềm tiên tiến.
Để rút ngắn khoảng cách với những quốc gia đang dẫn đầu như Mỹ và Trung Quốc, GS. Kurt Kremer cho rằng, Việt Nam không nên sao chép cách làm của họ. Thay vào đó, Việt Nam nên tận dụng các cơ hội phát triển mới để đi nhanh hơn trong giai đoạn này, đồng thời xây dựng kế hoạch công nghiệp hóa từ sớm. Bằng cách đó, Việt Nam có thể tạo ra bước nhảy vọt trong vài năm tới, thay vì chỉ cố “đuổi kịp” từng bước.
"Tôi nghĩ rằng chúng ta không nên copy lại những phương thức và cách thức của các quốc gia khác như là Trung Quốc hay Mỹ. Mà tôi nghĩ rằng ở đây- giai đoạn này thì chúng ta thấy rằng có rất nhiều những bước phát triển, nên chúng ta có thể tận dụng cơ hội để có những phát triển mới, để chúng ta có thể đi nhanh hơn. Chúng ta có thể mường tượng, bây giờ chúng ta chưa hẳn là một quốc gia công nghiệp hóa nhưng mà chúng ta hình dung trong giai đoạn tới chúng ta sẽ có quá trình công nghiệp hóa. Thì vậy trong quá trình này, trong vài năm tới, chúng ta cần những gì để có bước nhảy vọt, chứ không phải tiến từ từ, dần dần để chạy theo kịp họ."- GS. Kurt Kremer nói.
Trong khi đó, GS. Tan Yap Peng- Hiệu trưởng Trường Đại học VinUni nhận định, dù phần cứng và vật liệu robot liên tục tiến bộ, trí tuệ nhân tạo giúp robot “hành xử như người” vẫn còn cách xa năng lực tự nhiên của con người. GS. Tan Yap Peng cũng đánh giá Việt Nam là quốc gia có tiềm năng lớn trong khu vực châu Á – nơi có nhu cầu robot cao nhất thế giới.
Theo GS. Tan Yap Peng, Việt Nam sở hữu lực lượng kỹ sư trẻ cùng nhu cầu ứng dụng robot lớn trong công nghiệp và dịch vụ xã hội. Công nghệ AI mang tính nguồn mở cũng giúp Việt Nam tận dụng lợi thế của người đến sau, nhanh chóng tiếp thu thành tựu toàn cầu mà không cần xây dựng lại nền tảng từ đầu. GS. Tan Yap Peng cũng cho rằng, Việt Nam nên tập trung vào các chủ đề ngách của robot hình người để giải quyết những vấn đề đặc thù, thay vì dàn trải nghiên cứu.
"Chúng ta thấy rằng với sự ra đời của trí tuệ nhân tạo thì nó cũng gây ra sự gián đoạn trong một số ngành nghề và lĩnh vực kinh tế. Nhưng mà bên cạnh đó thì nó cũng tạo ra khả năng để chúng ta tiếp tục phát triển những công nghệ cho tương lai, trong đó có công nghệ robot. Thế thì các quốc gia khác thì họ cũng đã bắt đầu những nghiên cứu về AI rồi, về robot lâu hơn Việt Nam rồi. Thế nên, chắc chắn là họ cũng đã đi xa hơn chúng ta. Thế nhưng, tôi tin rằng Việt Nam có rất nhiều cơ hội để có thể thu hẹp được khoảng cách này."- GS. Tan Yap Peng nhấn mạnh.
Một câu hỏi được đặt ra tại tọa đàm là liệu robot có thể giúp con người sống lâu hơn hay không? Các nhà khoa học đều đồng tình, robot có thể đảm nhiệm các thao tác nguy hiểm hoặc phức tạp thay cho con người, nhưng việc “kéo dài tuổi thọ” vẫn cần thêm thời gian để chứng minh. Bên cạnh đó, robot chăm sóc người cao tuổi được xem là giải pháp chiến lược tại các quốc gia châu Á đang đối mặt tình trạng già hóa dân số. Robot có thể hỗ trợ vận động, theo dõi sức khỏe, đồng hành tinh thần và giúp giảm áp lực thiếu hụt lao động trẻ. Tuy nhiên, các nhà khoa học cũng nhấn mạnh, xã hội cần xác định rõ ràng ranh giới robot được phép can thiệp vào đời sống và trách nhiệm thuộc về ai khi robot tham gia hỗ trợ con người.
Cũng tại toạ đàm, các chuyên gia, nhà khoa học đều thống nhất rằng thời điểm hiện nay là cơ hội quan trọng để Việt Nam chủ động tham gia nghiên cứu và phát triển robot hình người, từ đó đóng góp vào những lĩnh vực công nghệ tương lai và tạo dấu ấn riêng trên bản đồ khoa học thế giới.
Bình luận