Trong khuôn khổ các sự kiện tại Triển lãm thành tựu đất bước “80 năm hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc”, sáng 29/8, tại Trung tâm Hội chợ Triển lãm Quốc gia (Đông Anh, Hà Nội), Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì tổ chức Diễn đàn “Tương lai Khoa học Công nghệ, Đổi mới sáng tạo và Chuyển đổi số Quốc gia”. Diễn đàn là nơi định hình tư duy phát triển ngành Khoa học và Công nghệ trong thời gian tới, đồng thời khẳng định vai trò của bộ ba trụ cột: Khoa học công nghệ, Đổi mới sáng tạo và Chuyển đổi số trong kiến tạo động lực phát triển nhanh, bền vững, nâng cao năng lực cạnh tranh, hướng tới mục tiêu đưa Việt Nam trở thành nước phát triển có thu nhập cao. 

Theo báo cáo của Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN), hiện Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng kể trong lĩnh vực KH&CN. Các lĩnh vực như công nghệ sinh học, vật liệu mới và năng lượng tái tạo đã có bước tiến, như chủ động được công nghệ sản xuất vắc-xin cho người và vật nuôi, công nghệ trong lĩnh vực sản xuất nông nghiệp, năng lượng tái tạo, kinh tế xanh...

Nhấn mạnh- trong suốt 80 năm qua, Khoa học và Công nghệ đã đồng hành cùng dân tộc vượt qua chiến tranh, kiến thiết đất nước, đưa Việt Nam từng bước hội nhập và phát triển, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định, ngày nay, Việt Nam đang bước vào một giai đoạn mới, thời đại của AI, của dữ liệu lớn, của năng lượng xanh và kinh tế số. Đây là thời đại mà tri thức, sáng tạo và công nghệ chính là nguồn lực sản xuất quan trọng nhất.

“KHCN, ĐMST và CĐS là bộ 3 trụ cột phát triển. Bộ 3 này nằm chung trong một nghị quyết của Bộ Chính trị là Nghị quyết 57, về chung 1 nhà là Bộ KH&CN… Trong bộ 3 này, khoa học, công nghệ là nền tảng tạo ra tri thức và công cụ mới. Đổi mới sáng tạo là động lực, nó chuyển hóa các tri thức, công cụ mới thành ý tưởng và giải pháp để giải quyết các bài toán kinh tế - xã hội. Chuyển đổi số tạo ra môi trường số và công cụ số để hiện thực hoá các ý tưởng, giải pháp đổi mới sáng tạo thành các sản phẩm, dịch vụ, quy trình, mô hình kinh doanh mới và phổ cập vào cuộc sống để tạo ra giá trị thực tế đóng góp cho phát triển kinh tế - xã hội.” - Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh.

Tuy vậy tại diễn đàn, các chuyên gia cũng nhấn mạnh, vẫn tồn tại khoảng cách: chi tiêu cho nghiên cứu và phát triển (R&D) chỉ khoảng 0,5% GDP, thấp hơn mức trung bình thế giới (2,4%). Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị đặt mục tiêu đến năm 2030, chi R&D đạt 2% GDP, với xã hội đóng góp trên 60% tổng chi cho KHCN.

Để phát triển 3 trụ cột Khoa học công nghệ, Đổi mới sáng tạo và Chuyển đổi số các chuyên gia cũng nhấn mạnh, Việt Nam cần tập trung vào các giải pháp: Hoàn thiện thể chế, khuyến khích đầu tư tư nhân vào R&D; Phát triển nguồn nhân lực, với mục tiêu đạt 12 nhà nghiên cứu/1 vạn dân vào năm 2030; Đầu tư nâng cấp hạ tầng KHCN, các phòng Lab hiện đại; Tập trung phát triển các công nghệ chiến lược, các công nghệ tạo ra sự phát triển đột phá, phát triển chất lượng cao, có giá trị gia tăng cao, tạo nền tảng cho các ngành công nghiệp khác, giúp đưa Việt Nam lên tuyến đầu về KHCN…

Ông Nguyễn Đạt, Phó tổng giám đốc Tập đoàn Công nghiệp- Viễn thông Quân đội Viettel cho rằng: “Bên cạnh việc xây dựng các chương trình phát triển công nghệ sản phẩm chiến lược thì nhà nước cần có định hướng dài hạn phát triển các sản phẩm công nghệ chiến lược thành một ngành công nghiệp giúp doanh nghiệp công nghệ tăng năng lực cạnh tranh. Ví dụ như chúng ta sản xuất ra một sản phẩm công nghiệp gì đó, nếu mà dừng lại ở nghiên cứu thì chúng ta thấy rất khó để có đầu ra. Trong nghiên cứu thì chúng ta phải có bước tiếp theo là ứng dụng, đưa nghiên cứu đấy vào sản xuất ra các sản phẩm cụ thể. Và cái sản phẩm cụ thể của các doanh nghiệp sản xuất chúng ta ban đầu thì quy mô chưa lớn thì chúng ta rất khó để cạnh tranh với những ông lớn trên thị trường quốc tế. Đấy thì chúng ta cũng cần cái hỗ trợ cái đầu ra này, các cái thiết bị sản phẩm này”

Trong thập kỷ tới, KH&CN được dự báo sẽ là chìa khóa để Việt Nam đạt tăng trưởng GDP hai con số, với đóng góp của yếu tố năng suất tổng hợp (TFP) vượt 55%. Với sự tham gia của đông đảo nhà hoạch định chính sách, giới học giả, cộng đồng doanh nghiệp trong và ngoài nước, Diễn đàn hôm nay cũng khẳng định quyết tâm của Việt Nam trong việc đưa Khoa học công nghệ, Đổi mới sáng tạo và Chuyển đổi số trở thành động lực trung tâm cho phát triển nhanh và bền vững, đáp ứng khát vọng vươn lên mạnh mẽ trong giai đoạn mới./.