Sáng 20/12, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì Diễn đàn Quốc gia phát triển kinh tế số và xã hội số lần thứ III với chủ đề “Phát triển kinh tế số xã hội số toàn diện, bao trùm đạt mục tiêu tăng trưởng GDP hai con số giai đoạn 2026-2030".

Báo cáo dẫn đề về phát triển kinh tế số và xã hội số Việt Nam, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng cho biết: Việt Nam đang bước vào giai đoạn tăng tốc chiến lược để thực hiện khát vọng phát triển nhanh và bền vững, đưa đất nước ta trở thành quốc gia thu nhập cao trong những thập niên tới. Trong hành trình đó, kinh tế số và xã hội số không còn là lựa chọn mà là con đường tất yếu, là động lực cốt lõi của tăng trưởng và đổi mới mô hình phát triển.

Các tham luận tại Diễn đàn cho rằng, kinh tế số của Việt Nam hiện nay vẫn chủ yếu là số hóa các hoạt động cũ, chưa chuyển mạnh sang tạo mô hình tăng trưởng mới. Tỉ trọng kinh tế số trong GDP tăng nhanh nhưng giá trị gia tăng nội địa còn thấp, phụ thuộc nhiều vào các nền tảng xuyên biên giới. Nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa chưa thực sự tham gia vào chuỗi giá trị số. Vì vậy, nhiệm vụ của giai đoạn tới không chỉ là làm nhiều hơn, mà là làm khác đi, làm sâu hơn, tạo ra giá trị gia tăng nhiều hơn và làm bền vững hơn. Bởi vậy, rất cần những đổi mới mang tính đột phá.

Là địa phương đầu tiên xây dựng và vận hành Cổng dữ liệu mở thành phố, được xác định là nền tảng dữ liệu dùng chung phục vụ người dân, doanh nghiệp và xã hội. Để thực hiện thành công Cổng dữ liệu mở, ông Hồ Quang Bửu, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Đà Nẵng cho biết, Đà Nẵng sớm ban hành danh mục dữ liệu mở vào năm 2023 và Quy chế chia sẻ dữ liệu, đồng thời đưa chỉ tiêu cung cấp dữ liệu mở vào kế hoạch chuyển đổi số hàng năm, yêu cầu 100 % cơ quan những nước tham gia cung cắp dữ liệu, đặc biệt Đà Nẵng áp dụng cách tiếp cận mở theo nhu cầu. Theo đó, chuyển từ thành phố có gì công bố cái đó, sang người dân doanh nghiệp cần gì thành phố công bố cái đó và yêu cầu các cơ quan, địa phương định kỳ lấy ý kiến các doanh nghiệp, trường học về nhu cầu yêu cầu dữ liệu mở để triển khai cung cấp.

Các ý kiến đề xuất kiến tạo cấu trúc nền kinh tế số quốc gia thay vì số hóa rời rạc từng lĩnh vực. Chuyển từ tiếp cận mỗi ngành một đề án chuyển đổi số sang thiết kế lại cấu trúc nền kinh tế dựa trên các lớp hạ tầng số dùng chung như viễn thông, internet, điện toán, dữ liệu số, AI, nền tảng số và dịch vụ số. Nhà nước phải đóng vai kiến trúc sư trưởng của nền kinh tế số và xã hội số quốc gia, định hình cấu trúc để thị trường vận hành.

Nhấn mạnh phát triển kinh tế không gian tầm thấp, ông Amaud Ginolin, Giám đốc điều hành Boston khuyến nghị cơ hội cho nền kinh tế tại Việt Nam. Theo đó, Việt Nam cần khai thác lĩnh vực kinh tế như: nông nghiệp, logistics, vận tải và đô thị thông minh; tăng cường ứng phó với thiên tai, giám sát, kiểm soát biên giới. Đồng thời xây dựng cụm công nghệ hoặc cụm xuất khẩu chuyên biệt sản xuất linh kiện, AI và phần mềm. Việt Nam cần có khung chính sách và pháp lý; Nền tảng công nghệ lõi và đổi mới sáng tạo; hạ tầng và nền tảng hỗ trợ và phát triển tài năng và năng lực.

Tại diễn đàn, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ, chuyển đổi số, phát triển kinh tế số và xã hội số có sự chuyển biến rõ nét về cả nhận thức và hành động, lan tỏa đến “mọi nhà, mọi người”, thẩm thấu vào mọi mặt hoạt động của đời sống, xã hội, củng cố niềm tin của người dân và doanh nghiệp, tạo động lực phát triển kinh tế xã hội nhanh và bền vững. Thủ tướng nhấn mạnh thực tiễn chứng minh chuyển đổi số rất phù hợp với phẩm chất, năng lực của con người Việt Nam- thông minh, có tư duy đổi mới sáng tạo, cần cù, ham học hỏi.

Người đứng đầu Chính phủ cho rằng, nền tảng số đã có bước "nhảy vọt" về năng lực, công nghệ và chất lượng như: Đẩy mạnh triển khai dịch vụ 5G; Tốc độ Internet di động tăng 50 bậc, năm 2025 lọt vào top 20 thế giới… Kinh tế số có bước phát triển mạnh mẽ, ngày càng khẳng định vai trò là một động lực tăng trưởng mới quan trọng khi số lượng doanh nghiệp công nghệ số tăng nhanh từ 58 nghìn năm 2020 lên khoảng 80 nghìn năm 2025. Kim ngạch xuất khẩu sản phẩm công nghệ số tăng mạnh năm 2025 ước đạt 172 tỷ USD. Thanh toán không dùng tiền mặt phổ cập đến mọi doanh nghiệp, mọi nhà, mọi người. 100% các cơ sở y tế đã triển khai khám chữa bệnh BHYT bằng Căn cước công dân. Mặc dù vậy, nhiều mô hình kinh doanh mới ra đời nhưng chưa có khung pháp lý điều chỉnh. Cơ chế chia sẻ và khai thác dữ liệu công - công, công - tư còn hạn chế. Phát triển hạ tầng số chưa đồng đều. Nguồn nhân lực số còn yếu và thiếu. Tỷ lệ đầu tư cho khoa học công nghệ, đặc biệt là các công nghệ lõi như AI, bán dẫn, an ninh mạng, điện toán đám mây vẫn còn thấp so với yêu cầu phát triển.

Thời gian tới, Thủ tướng Chính phủ quán triệt và yêu cầu thực hiện theo tinh thần "5 tiên phong, 5 có và 5 không". Trong đó: Tiên phong trong xây dựng thể chế; tiên phong trong phát triển công nghệ; tiên phong trong phát triển hạ tầng số; tiên phong trong xây dựng cơ sở dữ liệu; tiên phong trong thực hiện trách nhiệm xã hội trên môi trường số. 5 có là: có hạ tầng số hiện đại, đồng bộ, thông suốt; có dữ liệu "Đúng - Đủ - Sạch - Sống - Thống nhất - Dùng chung"; có nguồn nhân lực số chất lượng cao và phổ cập kỹ năng số toàn dân; có nhiều doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam mạnh; có môi trường số an toàn, văn minh, nhân văn.

Bên cạnh đó, tinh thần 5 không gồm: không giấy tờ, tiền mặt, địa giới hành chính trong giao dịch; không giới hạn, không có điểm dừng trong phát triển; không tiêu cực, lãng phí, tham nhũng, lợi ích nhóm trong hoạt động, phát triển; không manh mún, cát cứ, khép kín trong vận hành; không để ai bị bỏ lại phía sau trong quá trình phát triển.

 “Phát triển nhưng mà không để ai bị bỏ lại phía sau. Đặc biệt là cái nhóm yếu thế, tàn tật, trẻ em, cô đơn mồ côi, người tuổi cao, người khuyết tật….Đẩy mạnh triển khai cái phong trào “Bình dân học vụ số” ở tất cả mọi nơi, chuyển đổi số đi đến từng ngõ, gõ của từng nhà, vào từng người. Xây dựng chương trình, kỹ năng số cho mọi người dân và doanh nghiệp. Với một khí thế mới quyết tâm mới chúng ta cùng nhau hành động với tinh thần là phát triển kinh tế số, xã hội số, công dân số mạnh mẽ, hiệu quả bao trùm, bền vững và công bằng bình đẳng vì một Việt Nam hùng cường, thịnh vượng”, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ.

Thủ tướng đề nghị đẩy mạnh chuyển đổi số ở tất cả các ngành, lĩnh vực của nền kinh tế và thúc đẩy phát triển xã hội số bao trùm, nhân văn. Đề nghị Bộ KHCN và các bộ, ngành khẩn trương xây dựng các văn bản hướng dẫn các Luật đã được Quốc hội thông qua, nhất là liên quan đến KHCN, ĐMST và CĐS. Đẩy nhanh phủ sóng 5G trên toàn quốc; hình thành hệ thống trung tâm dữ liệu quốc gia và vùng; phát triển nền tảng điện toán đám mây Việt Nam, đảm bảo năng lực xử lý dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo.

Trước đó, Thủ tướng Phạm Minh Chính và các đại biểu đã thăm quan gian trưng bày bên lề Diễn đàn Quốc gia phát triển kinh tế số và xã hội số lần thứ III. Dịp này, Tập đoàn CT Group đã giới thiệu về Bản sao số quốc gia do đơn vị thành viên là Công ty National Digital Twin 15 (NDT 15) tiên phong phát triển toàn diện.

Hiện công ty Bản sao số Quốc gia của NDT 15 đang triển khai dự án tại Đà Nẵng, TP.HCM và mở rộng nghiên cứu, thử nghiệm tại nhiều quốc gia ở Châu Á, Trung Đông, Bắc Mỹ và Châu Âu, với ưu điểm linh hoạt, dễ tùy biến theo đặc thù từng đô thị, vùng. 
Bản sao số quốc gia là trục thứ 3 quan trọng nhất để hoàn thiện cả 3 trục lõi của quá trình chuyển đổi số 1 quốc gia bao gồm: Công dân, tổ chức, vùng lãnh thổ. Trong đó, Công ty National Digital Twin 15 (thành viên CT Group) đã phát triển Bản sao số quốc gia với hơn 300 lớp dữ liệu đầu vào, kể cả đầu vào các bản sao số ngành, khu vực… thống nhất thành 1 bản sao số duy nhất bằng công nghệ AI. Đây là công nghệ hiện đại nhất, phản ánh toàn bộ không gian và con người vật lý thành không gian số. Đây là hệ thống siêu năng lực cho quản lý công, tăng tốc phát triển kinh tế xã hội lên các giới hạn cao nhất. 

Một ví dụ cụ thể là việc Quy hoạch 1 vùng trước đây tốn nhiều năm, nhiều người, nay với Bản sao số quốc gia NDT 15 chỉ cần mất vài ngày có thể tạo ra hàng chục kịch bản quy hoạch khác nhau, rất chính xác, với dữ liệu thật, thời gian thật./.

Lại Hoa/VOV1