Năm 2021 - 2025 chứng kiến nhiều biến chuyển sâu sắc của tình hình thế giới, khu vực và đời sống quốc tế. Những thách thức toàn cầu mới nổi như đại dịch, biến đổi khí hậu, chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo, kinh tế nền tảng, cũng như các vấn đề an ninh phi truyền thống đã và đang đặt ra những yêu cầu mới đối với hệ thống luật pháp và chuẩn mực quốc tế về quyền con người.
Trong bối cảnh đó, tại các diễn đàn của Liên hợp quốc, đặc biệt là Hội đồng Nhân quyền, đã xuất hiện và từng bước hình thành nhiều cách tiếp cận, tiêu chuẩn và chuẩn mực mới liên quan đến quyền phát triển, quyền môi trường trong sạch, lành mạnh và bền vững, quyền của các nhóm dễ bị tổn thương trong không gian số, bảo vệ quyền trẻ em trên môi trường mạng, cũng như các vấn đề quyền con người gắn với chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo.
Quyền con người- những tiêu chuẩn mới trong kỷ nguyên số
Phát biểu khai mạc hội thảo, đồng chí Phạm Hải Anh, Vụ trưởng Vụ các Tổ chức Quốc tế (Bộ Ngoại) nhấn mạnh: Đối với Việt Nam, một quốc gia đang tích cực, chủ động hội nhập quốc tế toàn diện và sâu rộng, đồng thời là thành viên có trách nhiệm của Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2023-2025 và chuẩn bị bắt đầu nhiệm kỳ thành viên Hội đồng Nhân quyền 2026-2028, việc theo dõi, nghiên cứu, đánh giá và tham gia định hình các tiêu chuẩn quyền con người mới không chỉ có ý nghĩa học thuật, mà còn mang giá trị thực tiễn sâu sắc, phục vụ trực tiếp cho quá trình hoạch định và triển khai chính sách đối ngoại, chính sách pháp luật và phát triển bền vững của đất nước.
Hội thảo hôm nay được tổ chức nhằm tạo diễn đàn trao đổi khoa học, liên ngành, liên cơ quan, qua đó làm rõ ba nội dung lớn: Thứ nhất, nhận diện xu hướng hình thành và phát triển các tiêu chuẩn quyền con người mới trong giai đoạn 2021-2025; Thứ hai, phân tích những tác động, cơ hội và thách thức đặt ra đối với Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế và chuyển đổi số; Thứ ba, gợi mở các hàm ý chính sách cụ thể, khả thi, góp phần nâng cao hiệu quả tham gia của Việt Nam vào các cơ chế nhân quyền đa phương, đồng thời phục vụ tốt hơn công cuộc bảo đảm và thúc đẩy quyền con người trong nước.
Hội thảo nằm trong chuỗi hoạt động kỷ niệm 77 năm Ngày Nhân quyền thế giới (10/12/1948-10/12/2025). Hội thảo đã được nghe 05 tham luận do các báo cáo viên từ Vụ các Tổ chức quốc tế - Bộ Ngoại giao; Cục Đối ngoại - Bộ Công an; Viện Quyền con người - Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh và Trường Đại học Luật Hà Nội trình bày, cùng những ý kiến tâm huyết của các đại biểu. Trong đó có tham luận “Quá trình pháp điển hóa quyền phát triển, quyền môi trường và hàm ý chính sách cho Việt Nam”; “Quyền con người trong chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo : các chuẩn mực mới và thách thức đối với Việt Nam”....
Các tham luận đã tập trung phân tích một cách toàn diện những thách thức mới đặt ra từ môi trường số và sự phát triển nhanh chóng của truyền thông hiện đại, đặc biệt là các nguy cơ xâm phạm quyền riêng tư, lạm dụng dữ liệu cá nhân, gia tăng tiếp xúc với nội dung không phù hợp và sự tác động ngày càng tinh vi của quảng cáo, truyền thông mang tính thương mại đối với trẻ em. Trên cơ sở đó, Hội thảo đã đề xuất nhiều giải pháp thiết thực nhằm tiếp tục hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, góp phần bảo đảm ngày càng tốt hơn các quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của con người nói chung và quyền trẻ em nói riêng.
Các ý kiến tại Hội thảo cũng đã làm rõ những yêu cầu và định hướng đối với Việt Nam trong việc chủ động tham gia và tích cực đóng góp vào quá trình xây dựng, hoàn thiện các chuẩn mực quốc tế về quyền con người, trên cơ sở bảo đảm sự hài hòa giữa các giá trị phổ quát của quyền con người với điều kiện, hoàn cảnh cụ thể và lợi ích quốc gia - dân tộc.
Việt Nam chủ động xây dựng “Luật chơi”
Phát biểu kết luận hội thảo, Đại tá Trần Viết Trung, Phó Cục trưởng Cục Đối ngoại (Bộ Công an) nhấn mạnh: Trong lĩnh vực quyền con người, việc Việt Nam chủ động tham gia định hình các nguyên tắc và “luật chơi” quốc tế không chỉ thể hiện tầm nhìn chiến lược của Đảng về vai trò, vị thế của đất nước trong bối cảnh toàn cầu đang có những vận động và chuyển biến sâu sắc, mà còn tạo động lực quan trọng thúc đẩy quá trình củng cố, hoàn thiện các nền tảng pháp lý, thể chế và thực tiễn bảo đảm quyền con người trong nước theo hướng toàn diện, bền vững và thích ứng với xu thế phát triển của thời đại. Qua đó, Việt Nam từng bước chuyển từ vị thế chủ yếu là quốc gia tiếp nhận các chuẩn mực quốc tế sang vị thế của một chủ thể tích cực, có khả năng đóng góp trí tuệ, kinh nghiệm và quan điểm vào sự hình thành, phát triển của hệ thống nhân quyền quốc tế.
Theo Đại tá Trần Viết Trung, những kết quả đạt được tại Hội thảo hôm nay có giá trị thiết thực cả về phương diện lý luận và thực tiễn. Các tham luận và ý kiến thảo luận sẽ là nguồn thông tin, luận cứ quan trọng, góp phần phục vụ công tác tham mưu cho Ban Chỉ đạo Nhân quyền trong việc tiếp tục thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa sự tham gia chủ động, tích cực và có trách nhiệm của Việt Nam vào đời sống chính trị toàn cầu trong lĩnh vực quyền con người, phù hợp với chủ trương, đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước; đồng thời là nguồn tư liệu tham khảo hữu ích cho các cơ quan hoạch định chính sách, các tổ chức và cá nhân quan tâm trong thời gian tới./.
Bình luận