Đây là nghiên cứu xét nghiệm tầm soát viêm gan siêu vi D theo tiêu chuẩn quốc tế đánh giá nguy cơ đồng nhiễm trên người bệnh viêm gan B. Nghiên cứu này nhằm làm sáng tỏ gánh nặng bệnh viêm gan B, góp phần thúc đẩy các giải pháp làm giảm tỷ lệ xơ gan, ung thư gan cho Việt Nam. Đây là bước tiến khoa học quan trọng trong chiến lược tầm soát, phát hiện sớm các bệnh lây nhiễm nguy hiểm tại Việt Nam trong bối cảnh Việt Nam có gần 10 triệu người hiện mắc bệnh viêm gan B và mỗi năm có tới hàng ngàn ca diễn tiến tới xơ gan và ung thư gan.
Bên cạnh đó, Hệ thống BV Đa khoa Tâm Anh sẽ miễn phí tầm soát cho gần 2.500 bệnh nhân viêm gan B toàn quốc
Viêm gan siêu vi D (HDV) là loại virus nguy hiểm, chỉ tấn công ở người đã nhiễm viêm gan B. Khi hai loại virus này “đi chung”, tốc độ tiến triển xơ gan và ung thư gan tăng nhanh gấp 2 - 3 lần. Hiện Việt Nam có khoảng 10 triệu người bị viêm gan B. Tuy nhiên, hầu hết người bệnh chưa từng được tầm soát viêm gan siêu vi D, dẫn tới thiếu dữ liệu quan trọng để quản lý chặt chẽ các ca bệnh đồng nhiễm cả 2 loại virus nhằm phòng ngừa diễn tiến nhanh tới xơ gan, ung thư gan, nâng cao năng lực điều trị bệnh gan ở Việt Nam.
Nghiên cứu HEP-D là tên dự án nghiên cứu chung giữa các nhà khoa học của Viện Nghiên cứu Tâm Anh thuộc Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Viện Nghiên cứu Vi sinh và Chống dịch Stanford, là nghiên cứu đầu tiên với quy mô lớn nhất từ trước đến nay tại Việt Nam về viêm gan D. Nghiên cứu sẽ được triển khai đa trung tâm tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM và Bệnh viện Bạch Mai từ tháng 11/2025 đến tháng 7/2026, nhằm mục tiêu giúp những người bệnh đồng mắc viêm gan B - D thêm cơ hội phát hiện sớm, chủ động ngăn chặn xơ gan - ung thư gan hiệu quả hơn (vốn nguy cơ tăng gấp 2 - 3 lần so với người chỉ mắc mỗi viêm gan B). Nghiên cứu còn đặt nền móng cho các chương trình thúc đẩy nghiên cứu và đưa ra phác đồ, thuốc điều trị viêm gan D trong tương lai gần, tăng cơ hội cho người bệnh Việt Nam tiếp cận các loại thuốc điều trị mới; nâng cấp năng lực chẩn đoán và điều trị các bệnh viêm gan nói chung theo chuẩn quốc tế của hệ thống bệnh viện trong nước.
Trong nghiên cứu viêm gan D tại Viện Nghiên cứu Tâm Anh, các chuyên gia của Viện Vi sinh và Chống dịch Stanford đã trực tiếp đào tạo về kỹ thuật Q-MAC, sử dụng hệ thống máy của BioDot và Odyssey DLx của LI‑COR (Mỹ). Xét nghiệm này dựa trên kỹ thuật bắt giữ kháng thể trên vi mảng định lượng, phát hiện kháng thể Ig-G (immunoglobulin G) kháng virus viêm gan D. Kháng nguyên delta tái tổ hợp của virus viêm gan D được in trên vi mảng trên các phiến kính phủ lớp màng vàng plasmonic cấu trúc nano không liên tục, cho phép tăng cường tín hiệu và phát hiện huỳnh quang định lượng từ các lượng nhỏ huyết thanh bệnh nhân.
Bác sĩ Phương Lễ Trí, Giám đốc Điều hành Viện Nghiên cứu Tâm Anh, chia sẻ: “Nghiên cứu HEP-D do Viện Nghiên cứu Tâm Anh triển khai sẽ thu nhận bệnh nhân từ 16 tuổi trở lên đã được chẩn đoán viêm gan B mạn tính. Người tham gia chỉ cần đến thăm khám một lần duy nhất và được làm xét nghiệm máu để phát hiện có nhiễm virus viêm gan D hay không. Toàn bộ chi phí xét nghiệm nằm trong phạm vi nghiên cứu sẽ được miễn phí. Đồng thời người tham gia sẽ được hỗ trợ một phần chi phí đi lại. Việc tham gia hoàn toàn tự nguyện, bệnh nhân có thể rút lui bất kỳ lúc nào mà không ảnh hưởng đến quá trình khám và điều trị thông thường của họ”.
Theo đó, từ ngày 25/11, 3 bệnh viện đang triển khai nghiên cứu (Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM và Bệnh viện Bạch Mai) sẽ bắt đầu thu tuyển bệnh nhân. Bác sĩ tại 3 bệnh viện này sẽ đánh giá sự phù hợp và tư vấn tham gia nghiên cứu.
Dù nguy hiểm như vậy, lượng dữ liệu người bệnh mắc viêm gan D tại Việt Nam còn rất hạn chế. Phần lớn người bệnh viêm gan B không biết mình có nhiễm virus viêm gan D hay không vì xét nghiệm viêm gan D không được triển khai thường quy. Nếu không tầm soát viêm gan D, Việt Nam đang bỏ lỡ một biến số lớn trong tiên lượng bệnh gan. Ước tính có khoảng 62 - 72 triệu người trên thế giới đang mang virus viêm gan D.
Mỗi năm có khoảng 0,5% những người nhiễm virus viêm gan B mạn tính sẽ phát triển thành ung thư gan. Theo thống kê của GLOBOCAN, năm 2022 tại Việt Nam có 180.480 ca ung thư mới, trong đó 24.502 ca là ung thư gan (chiếm khoảng 13,6% số ca ung thư mới). Nhiều bệnh nhân viêm gan B diễn tiến xơ gan nhanh, chuyển giai đoạn nặng chỉ trong vài năm có khi yếu tố đồng mắc viêm gan D là kẻ đứng sau.
Đây cũng là cơ hội để Việt Nam chuẩn hóa quy trình tầm soát viêm gan D, nâng cao năng lực chẩn đoán bệnh gan theo chuẩn toàn cầu và tiến tới chuẩn bị năng lực tiếp nhận thuốc phát minh điều trị viêm gan D khi được phê duyệt. Đặc biệt, khi các thuốc điều trị viêm gan D thế hệ mới đang dần được chấp thuận ở nhiều quốc gia, với sự hợp tác chặt chẽ cùng Viện Nghiên cứu Vi sinh và Chống dịch Stanford trong nghiên cứu HEP-D này, Viện Nghiên cứu Tâm Anh cũng kỳ vọng sớm đưa về Việt Nam thuốc phát minh đặc trị viêm gan D của các nhà khoa học Stanford trong bối cảnh hiện trên thế giới chưa có thuốc đặc trị này và ở Việt Nam có hàng triệu người nhiễm viêm gan B có nguy cơ đồng nhiễm viêm gan D. Nghiên cứu HEP-D vì thế được đánh giá là nghiên cứu mang tính đặt nền móng, tạo bước đệm cho tương lai điều trị viêm gan tại Việt Nam.
Tại Hệ thống BV Đa khoaTâm Anh, người bệnh tham gia nghiên cứu sẽ được bác sĩ Trung tâm Viêm gan và Gan nhiễm mỡ tư vấn và tiến hành các bước sàng lọc viêm gan D. Nếu bạn hoặc người thân muốn tìm hiểu thêm về nghiên cứu này và đăng ký tham gia, có thể iên hệ qua điện thoại hotline: 0287 102 6789 (TP.HCM) và 0247 106 6858 (Hà Nội) hoặc qua email cskh@tahospital.vn./.
Bình luận