Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả đã được Quốc hội thông qua ngày 18/6/2025, với nhiều điểm đột phá cả về kỹ thuật pháp lý và nội dung chính sách, tập trung vào 4 nhóm vấn đề chính. Cụ thể, Chính sách về nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước trong lĩnh vực SDNLTK&HQ; Chính sách về quản lý, phát triển đối với dịch vụ tư vấn năng lượng, kiểm toán năng lượng, đào tạo nhân lực trong lĩnh vực SDNLTK&HQ; Chính sách, quy định về chính sách ưu đãi, công cụ hỗ trợ tài chính cho lĩnh vực SDNL TK&HQ; Chính sách chuyển đổi thị trường và quản lý hiệu suất phương tiện, thiết bị sử dụng năng lượng. Việc sửa đổi được bám sát vào các chủ trương đường lối của Đảng và Nhà nước cũng như các cam kết quốc tế và xu hướng chuyển đổi năng lượng toàn cầu.
Ông Võ Quang Lâm - Phó TGĐ EVN đánh giá cao những điểm mới trong Luật SDNLTK&HQ (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua, trong đó, ghi nhận 2 nội dung lớn được ban hành bắt kịp với xu hướng thế giới và mở ra cơ hội sử dụng hiệu quả năng lượng trong thời gian tới:
"Luật sửa đổi, bổ sung Luật SDNLTK&HQ có 2 nội dung rất quan trọng và rất phù hợp với nhu cầu mới. Thứ nhất là việc SDNLTK&HQ bây giờ là một yêu cầu bắt buộc chứ không phải khuyến khích như giai đoạn trước đây, tức là bây giờ bắt buộc các doanh nghiệp sử dụng năng lượng trọng điểm là bắt buộc phải thực hiện kiểm toán năng lượng, bắt buộc và thực hiện các giải pháp được khuyến cáo trong báo cáo về kiểm toán năng lượng. Chính vì vậy, Sở Công thương các tỉnh, thành phố sẽ có cơ sở để giám sát việc thực hiện các giải pháp này. Và một cái thông tin tốt hơn, chúng tôi đánh giá tích cực hơn, đó là việc có nguồn lực để giúp các doanh nghiệp và người dân sử dụng các nguồn hỗ trợ tài chính từ trong nước cũng như nước ngoài để có thể sử dụng các giải pháp tiết kiệm năng lượng này".
Cơ quan quản lý Nhà nước về lĩnh vực năng lượng là Bộ Công Thương khẳng định, việc sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả là hết sức cần thiết khi nhu cầu sử dụng năng lượng ngày tăng cao. Đồng thời, cần có cơ chế kiểm soát bắt buộc đối với sử dụng năng lượng để giảm lãng phí, tối ưu chi phí, bảo vệ môi trường khỏi ô nhiễm do sử dụng năng lượng và đảm bảo sự phát triển bền vững. Việc kiểm soát giúp các doanh nghiệp cắt giảm chi phí sản xuất, tăng lợi nhuận, đồng thời bảo vệ sức khỏe con người khỏi các vấn đề y tế do ô nhiễm và góp phần xây dựng một tương lai xanh cho hành tinh.
Ông Đặng Hải Dũng – Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công (Bộ Công Thương) cho biết: "Thời điểm bây giờ chúng ta có thể thấy ngoài vấn đề an ninh năng lượng quốc gia đảm bảo cung ứng năng lượng thì vấn đề thứ hai là phải tuân thủ các quy định của quốc tế liên quan đến phát triển bền vững, phát thải các bon mà do vấn đề năng lượng đặt ra. Việc giám sát quá trình tiêu thụ năng lượng trong quá trình sản xuất ra sản phẩm hàng hóa, đặc biệt là hàng hóa xuất khẩu sẽ phải tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế rất ngặt nghèo chứ không phải như trước đây nữa. Chúng ta có thể thấy là họ sẽ yêu cầu chúng ta truy gốc việc sử dụng năng lượng trong chuỗi cung ứng của họ".
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Phương Tuấn cũng khẳng định: "Góp phần bảo đảm vững chắc an ninh năng lượng quốc gia cũng như bảo vệ môi trường trong kỷ nguyên mới là kỷ nguyên về chuyển đổi xanh; giúp Việt Nam thực hiện cam kết tại COP26 đưa phát thải ròng bằng không. Về mặt về kinh tế thì giúp cho các doanh nghiệp cũng như người dân thay đổi phương thức sử dụng trang thiết bị một cách có hiệu quả hơn, làm sao chúng ta sử dụng những trang thiết bị mà nó xanh hơn, tức là nó tiết kiệm năng lượng hơn, bảo vệ được vấn đề môi trường còn về xã hội thì có thể nó làm cho những nhận thức của người dân thay đổi tích cực hơn".
Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả được xác định là một trong ba trụ cột của an ninh năng lượng quốc gia, cùng với đa dạng hóa nguồn cung và phát triển năng lượng tái tạo. Vì vậy, sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả không chỉ là trách nhiệm của ngành điện, mà là nhiệm vụ chung của toàn xã hội - từ mỗi hộ gia đình, doanh nghiệp đến cơ quan quản lý, tổ chức cộng đồng. Việc Bộ Công thương xây dựng Nghị định hướng dẫn thi hành Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả (sửa đổi) sẽ góp phần tạo ra hành lang pháp lý đồng bộ và khả thi, đồng thời hướng Việt Nam đến nền kinh tế xanh và bền vững, bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia.
Đánh giá cao các điểm mới tại Dự thảo Nghị định của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật SDNLTK&HQ, song, ông Nguyễn Đình Thắng - Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội đề nghị các quy định nên hướng theo mô hình chính quyền hai cấp và tăng cường phân cấp, phân quyền gắn với xây dựng cơ sở dữ liệu năng lượng quốc gia và đẩy mạnh chuyển đổi số để các địa phương dễ dàng trong triển khai thực hiện:
"Nếu chúng ta muốn tiết kiệm hiệu quả thì chúng ta phải có dữ liệu đánh giá tổng thể thì chúng ta mới làm được; trên cơ sở đó phải bổ sung thêm một Chương/Điều về Esco. Chúng ta đã tìm hiểu rất nhiều về mô hình này rồi, thì đề mà chúng ta có quỹ nghìn tỷ này thì không thể chỉ có mỗi Bộ với các sở, và các đơn vị này được mà chúng ta phải định hình một hệ thống Esco để nó là cầu nối giữa doanh nghiệp với doanh nghiệp; Nhà nước không nên trực tiếp mang tiền cho doanh nghiệp mà thông qua các đơn vị như thế họ đánh giá, họ phối hợp với nhau, họ có hợp đồng mua bán với nhau; Nhà nước chỉ hỗ trợ thông qua các đơn vị có chức năng, có năng lực đầy đủ để phân phối, hỗ trợ thôi chứ không trực tiếp…".
Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả đang bước vào giai đoạn mới - giai đoạn “vươn mình” của Việt Nam trong kỷ nguyên xanh. Đó không chỉ là giải pháp kỹ thuật, mà còn là tư duy phát triển bền vững, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, nâng cao chất lượng tăng trưởng và thực hiện cam kết Net Zero vào năm 2050./.
Bình luận