Theo báo cáo phân loại rác tại nguồn ở Việt Nam năm 2024, nhóm tuổi từ 15-24 là nhóm tuổi thể hiện ít sự quan tâm nhất tới các vấn đề về môi trường. 30% nhóm này chưa từng và không quan tâm đến việc tham gia các cuộc họp hoặc hoạt động về bảo vệ môi trường tại địa phương và 57% cho rằng họ chưa nhận được những hướng dẫn chính thức về phân loại rác thải. Đây cũng là thực tế phản ánh trong công việc mà các công nhân môi trường đô thị cho biết:
"Người dân hầu như không ai phân loại rác, công nhân môi trường thường phải chủ động phân loại. Để thực hiện vấn đề phân loại rác vẫn phải do chính quyền, địa phương sao sát hơn".
"Thùng màu cam thì là rác chất thải rắn nguy hại của gia đình, thùng màu trắng thì rác tái chế, thành màu xám là rác thủy tinh, màu xanh là rác hữu cơ. Nhưng mà thùng vẫn trống mà rác cứ bỏ ra ngoài, ô nhiễm môi trường".
"Nói chung là ý thức người dân không có. 10 người thì chẳng được người nào. Người ta vứt rác bừa bãi".
Từ 1/1/2025, tất cả người dân phải thực hiện quy định của Luật Bảo vệ Môi trường là phân loại rác từ nhà và bỏ rác đúng giờ, đúng nơi quy định. Suốt thời gian qua, các hoạt động của Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội cùng các ngành, chính quyền các phường thực hiện thí điểm phân loại rác đã tích cực tuyên truyền, phát tờ rơi tới từng hộ gia đình. Tăng cường nhắc nhở lợi ích của việc phân loại rác, để người dân tự nguyện tham gia. Bà Nguyễn Thị Thúy Hằng, Phó Giám đốc Công ty Môi trường đô thị Hà Nội, Chi nhánh Hoàn Kiếm cho biết:
“Nếu người dân mang ra mà đã phân loại, công nhân chúng tôi sẽ không phải phân loại nữa. Mỗi công nhân sẽ có 1 xe gom đi theo 1 cái túi đựng rác tái chế, như vậy, người dân mang ra, công nhân chỉ việc cho vào túi khác nhau thôi, vừa gọn vừa sạch cho môi trường.
Theo bà Lê Anh Thư - Phó Bí thư Thường trực phường Xuân Phương, công tác tuyên truyền đến mọi người dân hiệu quả hơn xử phạt:
“Công tác tuyên truyền rất quan trọng để người dân hiểu được ý nghĩa của việc phân loại rác thải tại nguồn có tác động thế nào đến môi trường và quyền lợi của người dân. Trong quá trình triển khai, phải thực hiện nhiều giải pháp để làm sao đưa được mục tiêu, nhiệm vụ phân loại rác tại nguồn đến từng người dân. Xử phạt hành chính không phải là dễ. Hiện nay mức xử phạt từ 750 ngàn đến cao nhất là 2,5 triệu nhưng mà thu được tiền phạt không đơn giản. Sắp tới chúng tôi dự định là nếu không nộp phạt thì cắt điện nước”.
Nỗ lực tuyên truyền bước đầu cũng có những nơi đạt kết quả khả quan, việc phân loại rác thải đã trở thành thói quen của từng hộ gia đình, nhưng nhìn chung, ý thức trách nhiệm phân loại rác của người dân chưa có nhiều chuyển biến tích cực. Một số nơi đã tiến hành xử phạt theo đúng Nghị định 45/2022, vậy nhưng để thực hiện lại gặp không ít khó khăn. Ông Nguyễn Hoàng Đức, Phó Chủ tịch UBND phường Hàng Buồm chi biết:
“Để thực hiện được thì tôi thấy cực kỳ khó khăn. Lý do số liệu không được nhiều vì không có camera giám sát nên chúng tôi phải phân người cắm chốt, có biển cảnh báo. Đồng thời, chúng tôi sẽ tăng cường hướng dẫn hơn để nâng cao ý thức người dân là chính, chứ xử phạt tương đối khó”.
Từ đầu năm đến nay,việc xử phạt các trường hợp vi phạm về thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt không đáng kể. Muốn thay đổi thói quen vứt rác tùy tiện cần có phương tiện giám sát, lực lượng cưỡng chế, xử phạt phải mạnh, tuy nhiên, đây lại là hạn chế của chính quyền cơ sở.
Quá trình triển khai các hoạt động về vệ sinh môi trường của Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội cho thấy, để thực hiện thành công việc phân loại rác tại nguồn, yếu tố quyết định vẫn phụ thuộc nhiều vào ý thức của mỗi người dân. Ngoài hoàn thiện quy trình xử lý với sự tiện ích, công nghệ hiện đại thì cần đẩy mạnh tuyên truyền thường xuyên liên tục, để cho mỗi người dân hiểu rõ lợi ích của việc phân loại rác thải tại nguồn, đổ rác đúng thời gian và nơi quy định. Để Hà Nội tươi đẹp, trong lành thì không chỉ là câu chuyện của những nhà quản lý mà cần phải có sự chung tay của tất cả những người dân. Hãy cùng bắt đầu từ những hành động nhỏ bé là phân loại rác thải giúp cho thủ đô chúng ta ngày một văn minh, đáng sống hơn./.
Bình luận