1- Thưa ông, ngay trong những tháng đầu năm này, một số thân nhân gia đình liệt sĩ ở tỉnh Hưng Yên, Nghệ An và thành phố Hài Phòng đã nhận kết quả giám định ADN hài cốt liệt sĩ. Vậy ông có thể chia sẻ kết quả ý nghĩa này?

          - Trung tướng Hoàng Khánh Hưng: Những tháng đầu năm này, Hội hỗ trợ gia đình liệt sĩ Việt Nam đã bàn giao kết quả giám định ADN cho 3 thân nhân gia đình liệt sĩ, như thế đây là lần thứ 35 Hội hỗ trợ gia đình liệt sĩ Việt Nam bàn giao kết quả cho các gia đình. Kết quả này cũng có thể nói lên rằng: Đây là công tác xã hội hóa của cả nước, góp phần cho công tác này. Như vậy, số lượng 35 lần bàn giao thì có được 300 hài cốt liệt sĩ được đúng tên, được trả lại tên, được trở về với quê hương.

          Lần này chúng tôi rất mừng là vì có kết quả tương đối cao. Như vậy, là năm 2024 chúng tôi đã tìm được và đi giám định được có kết quả 4 hài cốt liệt sĩ. Lần này 3 hài cốt nữa là 7. Lần này chúng tôi rất mừng là vì có kết quả tương đối cao. Như vậy, là năm 2024 chúng tôi đã tìm được và đi giám định được có kết quả 4 hài cốt liệt sĩ. Lần này 3 hài cốt nữa là 7. Trong 3 trường hợp này thì có 2 trường hợp là quân nhân thuộc Binh Chủng Công binh. Trong dãy mộ 5 hài cốt liệt sĩ thì 2 hài cốt nhờ có xương cốt còn tốt cho nên có kết quả và 1 trường hợp của 968 nữa –thì đây là trường hợp thứ ba mà trong những tháng đầu năm này chúng tôi đã làm được.          

           Điều rất mừng là trong những năm vừa qua, Hội hỗ trợ gia đình liệt sĩ Việt Nam chúng tôi vẫn tiếp tục nhận được sự quan tâm, ủng hộ của toàn xã hội, đóng góp để chúng tôi tiến hành giám định ADN hài cốt liệt sĩ. Như vậy là 300 hài cốt liệt sĩ có kết quả là do công tác vận động, do sự đóng góp của cả nước, của các doanh nghiệp, của các nhà hảo tâm mà đã có khoản tiền để giám định.

          2-Vâng thưa ông, được biết thời gian qua Hội Hỗ trợ gia đình liệt sĩ Việt Nam đã làm việc với Viện Hòa Bình Hoa Kỳ để các cựu binh Mỹ cung cấp cho chúng ta thông tin về các mộ chôn liệt sĩ tập thể. Vậy cụ thể việc này đang có tiến triển như thế nào rồi, thưa ông?

          - Trung tướng Hoàng Khánh Hưng: Theo kế hoạch, năm 2025 này cũng có nhiều kỷ niệm với Hội hỗ trợ gia đình liệt sĩ Việt Nam, trong đó có 15 năm ngày thành lập Hội chuẩn bị cho Đại hội lần thứ 4 của Hội. Năm nay có một cái đặc biệt là kỷ niệm 50 năm ngày giải phóng miền Nam, Hội xây dựng nhiều chương trình, kế hoạch hoạt động, trong đó tích cực nhất là tìm kiếm để làm sao trả lại tên cho nhiều liệt sĩ.

          Chúng tôi cũng hy vọng năm 2025 này phấn đấu giám định cho được khoảng 50 hài cốt liệt sĩ để trả lại tên được cho nhiều liệt sĩ, đồng thời chúng tôi cũng tiếp tục tìm kiếm, đưa các liệt sĩ đang nằm ở ngoài nghĩa trang vào trong nghĩa trang. Mà cụ thể là chúng tôi sẽ tiếp tục quan hệ với các cựu binh Hoa Kỳ để họ cung cấp cho chúng ta những ngôi mộ tập thể. Như vậy là nếu như các cựu binh Hoa Kỳ họ thông báo với Hội hỗ trợ gia đình liệt sĩ Việt Nam thì cả nước chúng ta cũng có gần 1.000 ngôi mộ chôn tập thể.

          Ngày 20/2 vừa qua, chúng tôi vừa hội thảo với các cựu binh Hoa Kỳ, họ mới cung cấp cho chúng tôi thêm 3 ngôi mộ tập thể nữa. Ngôi mộ lớn nhất là 900 hài cốt, ngôi mộ thứ hai là 750 hài cốt, ngôi mộ thứ 3 là 150 hài cốt. Hiện tại, chúng tôi đang xác định lại địa điểm, tọa độ, thời gian và những đơn vị nào thực hiện chôn cất hài cốt liệt sĩ của chúng ta. Tôi cũng hy vọng trong năm 2025 này, các tổ chức hội của Hội hỗ trợ gia đình liệt sĩ Việt Nam trên toàn quốc phấn đấu đưa được ít nhất từ 250 đến 300 hài cốt liệt sĩ về với đất mẹ yêu thương, trong đó phấn đấu từ 100 đến 120 hài cốt liệt sĩ di chuyển bằng tàu hỏa. Đây là việc làm có thể nói là hết sức nhân văn, hết sức nghĩa tình của công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ. Chúng tôi hy vọng rằng là những việc làm này sẽ góp phần xoa dịu bớt nỗi đau của chiến tranh để lại.

          3- Thưa ông, mới đây, Hội Hỗ trợ gia đình liệt sĩ Việt Nam đã bàn giao 21 bộ hồ sơ, thông tin về mộ liệt sĩ tập thể trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước do cựu binh Mỹ cung cấp cho Ban chỉ đạo Quốc gia 515 và Cục Chính sách (Bộ Quốc phòng). Vậy, công tác tìm kiếm, quy tập và cất bốc các mộ liệt sĩ tập thể này sẽ được triển khai trong thời gian tới như thế nào, thưa ông?

          - Trung tướng Hoàng Khánh Hưng: Chúng tôi trao 21 bộ hồ sơ mộ chôn tập thể liệt sĩ cho Cục Chính sách (Bộ Quốc phòng). Việc này là từ tháng 6 năm 2024, sau khi chúng tôi làm việc với viện Hòa Bình Hoa Kỳ và Viện Hòa Bình Hoa Kỳ đã tạo điều kiện cho các cựu binh Mỹ trở lại Việt Nam thăm lại chiến trường xưa. Chúng tôi cũng xin ý kiến Vụ đối ngoại nhân dân (Bộ Ngoại giao) đón tiếp và tổ chức gặp gỡ hội thảo với các cựu binh này. Chúng tôi tiến hành hội thảo ở Hà Nội, ở thành phố Hồ Chí Minh đã cùng họ đi thực địa Tây Ninh, Đồng Nai, Bình Phước, Bình Dương.

           21 bộ hồ sơ này họ cũng làm rất công phu, bởi vì họ là người trực tiếp chôn cất bộ đội Việt Nam chúng ta, cho nên là họ ghi được địa điểm, thời gian tọa đủ tương đối chính xác. Theo như ảnh từ vệ tinh họ thông báo thì chỉ chênh lệch trong phạm vi khoảng 2 đến 3 mét thôi. Chính vì vậy mà trong 21 bộ hồ sơ liệt sĩ này, trong 4 tỉnh vừa rồi cựu binh Mỹ làm việc với hỗ trợ gia đình liệt sĩ Việt Nam thì hiện tại có Đội quy tập K72 của Bình Phước đã tiến hành khai quật ở sân bay Lộc Ninh. Ở cái địa điểm này, nếu như họ nói khai quật tìm hết thì có 150 hài cốt liệt sĩ, nhưng mà Lộc Ninh hiện nay mới tìm được 105 hài cốt. Và do trời mưa, mùa mưa đến cho nên họ tạm dừng, chưa khai thác. Tôi hy vọng là mùa khô năm nay đội quy tập K72 của Lộc Ninh cái các đội quy tập khác nhận nhận bàn giao 21 bộ hồ sơ hôm nay thì Cục Chính sách (Bộ Quốc phòng) sẽ báo cáo với Ban chỉ đạo 515, báo cáo với Ủy Quân khu, báo cáo với cả tỉnh đội, các đội quy tập của các tỉnh có mộ chôn tập thể này sẽ tiến hành khai quật, tìm được anh em, tìm được đồng đội để về với các nghĩa trang của chúng ta.

          21 bộ hồ sơ này thì các mộ chôn tập thể chủ yếu nằm ở các tỉnh Tây Ninh, Bình Phước, Đồng Nai, Bình Dương. Chúng ta hiện tại thì còn 18 vạn liệt sĩ đang nằm ở các chiến trường, kể cả Việt Nam, Lào và Campuchia. Nếu như các cựu binh Mỹ họ nói thì nguyên chiến trường Việt Nam của chúng ta cũng có hàng nghìn ngôi mộ chôn tập thể và hàng nghìn ngôi mộ này thì biết đâu mình khai thác hết cũng phải được 5.000 đến 7.000 hài cốt liệt sĩ.

          Vâng, xin cảm ơn ông./.

Hà Nam-VOV1