Phát biểu khai mạc Hội nghị, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Hoàng Công Thủy nêu rõ, Nghị quyết số 60-NQ/TW Hội nghị lần thứ 11, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII đã thống nhất định hướng xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, sắp xếp các tổ chức chính trị - xã hội, các hội quần chúng được Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ vào Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Vì vậy, việc sửa Hiến pháp lần này là rất cần thiết để tạo cơ sở Hiến định cho việc thực hiện cuộc cách mạng về tinh gọn bộ máy; xây dựng, hoàn thiện, nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ phát triển đất nước trong tình hình mới:

   “Phạm vi sửa đổi, bổ sung Hiến pháp lần này mang tính giới hạn, tập trung vào 8/120 điều của Hiến pháp năm 2013 nhằm thể chế hóa kịp thời chủ trương của Đảng về sắp xếp cơ quan của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội, các hội quần chúng do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ; hoàn thiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp theohướng gần dân, sát dân, phục vụ Nhân dântốt hơn”. Việc sửa đổi, bổ sung Hiến pháp dù ở phạm viquy mô nào cũng là một công việc rất quan trọng, rất thiêng liêng của cả hệ thống chính trị. Do vậy, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ban chấp hành Trung ương Đảng đã chỉ đạo việc sửa đổi, bổ sung Hiến pháp: Thứ nhất phải được tiến hành thận trọng, khách quan, dân chủ, khoa học, hiệu quả với sự tham gia tích cực, đồng bộ của các cơ quan, tổ chức, các chuyên gia, các nhà khoa học; Thứ hai, phải bảo đảm sự thảo luận và tham gia ý kiến rộng rãi, tích cực của các tầng lớp Nhân dân, của cán bộ, đảng viên, các chuyên gia, nhà khoa học và toàn hệ thống chính trị.

 Theo Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Hoàng Công Thủy: Ngay sau khi Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 ban hành Kế hoạch số 05, ngày 05/5/2025 về lấy ý kiến nhân dân, công bố Dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 và các tài liệu kèm theo; căn cứ phạm vi nhiệm vụ được phân công, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam đã ban hành Kế hoạch số 60, ngày 06/5/2025 và hướng dẫn về tổ chức lấy ý kiến trong hệ thống Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đối với dự thảo Nghị quyết. Đến nay, các tổ chức thành viên, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh đã kịp thời ban hành Kế hoạch lấy ý kiến, tuyên truyền sâu rộng mục đích, ý nghĩa, nội dung sửa đổi, bổ sung Hiến pháp tới Nhân dân và bắt đầu tổ chức các hình thức lấy ý kiến trong hệ thống mặt trận rất phong phú, sáng tạo, thực chất.

 Tại hội nghị, các ý kiến đều đồng tình, thể hiện nhất trí cao với chủ trương của Đảng về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 và mong muốn xây dựng, đổi mới tổ chức và hoạt động của hệ thống chính trị nước ta tinh gọn, hiệu lực hiệu quả.

Góp ý vào khoản 1 và khoản 2 (Điều 9) Dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 bà Nguyễn Thị Doan, nguyên Phó Chủ tịch nước, Phó Chủ tịch không chuyên trách Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam cho rằng:

 “Khoản 1 của Điều 9 nói rất rõ MTTQ là tổ chức liên minh chính trị, liên hiệp tự nguyện, nhưng đến khoản 2 tức là Công đoàn Việt Nam, Hội nông dân Việt Nam…thì lại xác định là tổ chức trực thuộc thì chỗ này sẽ mâu thuẫn với khoản 1. Vì đã trực thuộc có nghĩa là chịu sự lãnh đạo trực tiếp của 1 cấp trên. Cho nên, khoản 2 này không nên nói chữ trực thuộc nữa, mà chỉ nên nêu là: Công đoàn Việt Nam, Hội Nông dân Việt Nam, Đoàn TNCSHCM, Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam, Hội Cựu chiến binh Việt Nam là các tổ chức chính trị xã hội được tổ chức và hoạt động thống nhất trong MTTQ Việt Nam. Thế là rất rõ. Trong MTTQ Việt Nam đã đầy đủ, vừa tình cảm, vừa đoàn kết, vừa tập hợp lực lượng, vừa thể hiện ý chí, nguyện vọng của nhân dân thông qua các tổ chức này”.

 Nội dung sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 2013 tại dự thảo Nghị quyết rất ngắn gọn, tập trung vào một số điều để phục vụ ngay công cuộc sắp xếp, tinh gọn bộ máy. Phạm vi sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 2013 tập trung vào 2 nhóm nội dung quan trọng.

Một là các quy định liên quan đến MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội tại Điều 9, Điều 10 và khoản 1 Điều 84 Hiến pháp năm 2013. Theo đó, nội dung sửa đổi, bổ sung Điều 9 Hiến pháp năm 2013 nhằm nhấn mạnh vị trí của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là tổ chức trung tâm của khối đại đoàn kết toàn dân, tạo cơ sở pháp lý cho việc sắp xếp lại các tổ chức thành viên, giảm bớt sự trùng lặp trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ, bảo đảm thống nhất và đồng bộ với cơ cấu tổ chức đảng, phù hợp với mô hình tổ chức mới sau khi sắp xếp, tinh gọn các tổ chức chính trị - xã hội vào Mặt trận Tổ quốc Việt Nam;

Điều 9 cũng quy định khái quát về các tổ chức chính trị - xã hội theo hướng khẳng định vị trí của các tổ chức này trực thuộc theo đúng các kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ban Chấp hành trung ương Đảng khóa XIII. Bổ sung, làm rõ nguyên tắc hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên là hiệp thương dân chủ, phối hợp và thống nhất hành động dưới sự chủ trì của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam;

Sửa đổi, bổ sung quy định về Công đoàn Việt Nam (Điều 10), khẳng định Công đoàn Việt Nam là tổ chức chính trị - xã hội của giai cấp công nhân và của người lao động, trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và là đại diện của người lao động ở cấp quốc gia trong quan hệ lao động và quan hệ quốc tế về công đoàn:

Sửa đổi, bổ sung khoản 1 Điều 84 theo hướng chỉ quy định về quyền trình dự án luật trước Quốc hội, trình dự án pháp lệnh trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam mà không tiếp tục quy định quyền này cho các cơ quan trung ương của tổ chức thành viên của Mặt trận để bảo đảm thống nhất, phù hợp với tổ chức bộ máy của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam sau khi sắp xếp, tinh gọn.

Hai là, sửa đổi, bổ sung 5 Điều tại Chương IX Hiến pháp năm 2013 về tổ chức chính quyền địa phương để thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính chỉ còn cấp tỉnh, cấp dưới tỉnh (không còn đơn vị hành chính cấp huyện) và thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. Ngoài ra, tại dự thảo Nghị quyết có quy định chuyển tiếp để bảo đảm chính quyền địa phương hoạt động thông suốt, không gián đoạn, phù hợp với lộ trình thực hiện sắp xếp, sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã, không tổ chức cấp huyện.

Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam được giao nhiệm vụ lấy ý kiến trong hệ thống Mặt trận trong thời gian gần 1 tháng và tổng hợp tất cả kết quả lấy ý kiến góp ý để gửi Chính phủ tổng hợp chung vào kết quả lấy ý kiến Nhân dân trình Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013.

Các ý kiến đóng góp tại hội nghị góp phần quan trọng vào việc hoàn thiện các quy định có ý nghĩa thiêng liêng của Hiến pháp, lan tỏa tinh thần tham gia có trách nhiệm vào các nội dung sửa đổi Hiến pháp tới các hội viên, đoàn viên của tổ chức mình và tới toàn thể Nhân dân. Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam sẽ chỉ đạo việc ghi nhận, tổng hợp và thể hiện đầy đủ, khách quan, trung thực ý kiến góp ý vào báo cáo tổng hợp kết quả lấy ý kiến của hệ thống MTTQ Việt Nam.

Hà Nam-VOV1