Chữ Paly, nét văn hóa đặc sắc của đồng bào Kmer
Theo các nghiên cứu, ngôn ngữ & chữ viết của đồng bào Kmer bao gồm ngôn ngữ Kmer, Paly và Sănxokrat. Trong đó, chữ Paly có vai trò rất quan trọng đối với đời sống văn hóa tinh thần của đồng bào dân tộc Kmer, bởi hiểu được chữ Paly thì mới hiểu được lời Phật dạy, hiểu được giáo luật và tuân thủ theo giáo luật của Đức Phật.
Ở huyện Tịnh Biên (cũ) và nay là địa phận phường Chi Lăng và một số địa phương khác trên địa bàn tỉnh An Giang có 4 điểm chùa dậy chữ Paly, trong đó có chùa Mỹ Á. Diễn ra trong 9 tháng, lớp học dậy chữ Paly ở ngôi chùa Kmer năm 2025 này gồm có 24 học sinh và tăng sinh với việc giảng dạy 11 môn, trong đó có môn Toán, môn tiếng Việt, môn tập làm văn, tiết học giảng về kinh truyền thống của Phật Thích ca, kinh giảng về chữ Paly và một số môn được trích từ Tạng kinh….
Học sinh đến lớp học chữ Paly gồm nhiều độ tuổi khác nhau, từ các nhà sư Nam Tông, đến các tăng sinh và cả những em học sinh tuổi còn rất nhỏ. Nan Tha Oăn là một học trò như vậy. Trong câu chuyện với chúng tôi, Nan Tha Oăn cho biết sau cả tuần học văn hóa, mỗi thứ Bảy, Chủ nhật hàng tuần, em thường đến chùa Mỹ Á để học chữ Paly với các Sư thầy. “Em học chữ Paly vì muốn học và lưu giữ bản sắc văn hóa dân tộc mình”. Còn Lâm Hoàng An, một học sinh khác cho biết “Chữ Paly rất thiêng liêng. Em thích học tiếng Paly từ nhỏ vì đó là bản sắc dân tộc”.
Sư Thầy Chau Sóc-Oăn, Phó Trụ trì chùa Mỹ Á cho biết các tăng sinh, học sinh muốn học chữ Paly trước hết phải am hiểu, phải giỏi chữ Kmer. Khi có đủ nền tảng kiến thức chữ Kmer, các tăng sinh có nguyện vọng sẽ học chữ Paly. “Con em người Kmer phải thạo chữ Kmer mới học được chữ Paly”, Sư Thầy Chau Sóc-Oăn nói.
Ông Chau Vanh, người đã có 15 năm làm giáo chức ở chùa Mỹ Á cho biết không chỉ học chữ Paly, các tăng sinh, học sinh đến lớp còn được học các kiến thức mới, học điều hay lẽ phải và giữ gìn đạo đức trong cuộc sống.
Hiện rất nhiều sư sãi và các tăng sinh Kmer đã đến chùa Mỹ Á tham gia học tập chữ Paly. Người dân địa phương luôn hết lòng ủng hộ chính quyền và các sư, các chức sắc trong chùa truyền thụ văn hóa.
“Cảm ơn Đảng, cảm ơn chính quyền ”
Với diện tích hơn 51km2, dân số 28.779 người, phường Chi Lăng được hình thành trên cơ sở sát nhập 3 cơ sở hành chính là phường Chi Lăng, phường Núi Voi và xã Tăng Lợi. Trong đó dân tộc Kmer chiếm hơn 27%. Trải qua nhiều thế hệ, đồng bào dân tộc Kmer đã giữ gìn và phát triển nhiều nét văn hóa dân tộc, góp phần làm phong phú thêm đời sống tinh thần trên địa bàn phường Chi Lăng.
Sau khi chính quyền địa phương hai cấp đi vào hoạt động, UBND phường Chi Lăng đã chủ động đề xuất Sở VHTT tỉnh An Giang trang bị cho đội văn nghệ truyền thống của đồng bào dân tộc Kmer một bộ nhạc cụ truyền thống.
Đối với chữ viết của đồng bào Kmer, xác định đây là một trong những giá trị cốt lõi của văn hóa dân tộc trên địa bàn, Đảng ủy, UBND phường Chi Lăng phối hợp cùng Sở Tôn giáo và Dân tộc tiến hành khảo sát các chùa Phật giáo Nam Tông Kmer, vận động các sư sãi, người có uy tín trong đồng bào dân tộc tiếp tục dậy học tiếng Kmer, tiếng Paly trong cộng đồng, đặc biệt là trong thế hệ trẻ. Qua đó, giúp các em bảo tồn tiếng nói chữ viết của dân tộc mình. Cùng với đó, Đảng ủy, UBND phường Chi Lăng còn tích cực đẩy mạnh các chính sách an sinh xã hội cho đồng bào như các chính sách y tế, giáo dục, hỗ trợ nhà ở, bảo trợ xã hội….để góp phần ổn định đời sống nhân dân; đồng thời tổ chức các lớp đào tạo nghề, giải quyết việc làm, hướng dẫn bà con ứng dụng KHCN vào sản xuất. Qua đó, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần giúp đồng bào Kmer xóa nghèo bền vững.
“Đảng ủy, UBND phường Chi Lăng xác định việc bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc của người Kmer là công việc quan trọng, thường xuyên và lâu dài gắn với phát triển kinh tế xã hội địa phương, cũng như củng cố khối đại đoàn kết dân tộc”, ông Nguyễn Hoàng Vinh, Phó Chủ tịch UBND phường Chi Lăng, An Giang cho biết.
Đảng ủy, UBND phường Chi Lăng cũng xác định rõ phát triển kinh tế là trọng tâm, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, đặc biệt là đồng bào dân tộc Kmer trên địa bàn phường là then chốt. Ông Nguyễn Hoàng Vịnh, Phó Chủ tịch UBND phường Chi Lăng, An Giang nhấn mạnh chính quyền địa phương luôn đồng hành và lắng nghe đồng bào dân tộc Kmer, kịp thời tháo gỡ những khó khăn vướng mắc cho đồng bào, giúp các dân tộc anh em trên địa bàn phường đoàn kết gắn bó.
Đánh giá về sự hỗ trợ của chính quyền địa phương đối với công tác sinh hoạt tôn giáo, tín ngưỡng và giảng dậy tiếng Paly ở chùa Mỹ Á, Hòa thượng Chau Cắt, trụ trì chùa Mỹ Á nói “Sư rất cám ơn chính quyền địa phương đã quan tâm đến Phật giáo Nam Tông Kmer, cuộc sống nơi phum sóc và các tăng sinh, quan tâm đến việc học hành của đồng bào Kmer, rồi việc học chữ Kmer, chữ Paly”.
“Đảng và Nhà nước, chính quyền địa phương rất quan tâm đến Phật giáo Nam Tông Kmer. Những ngày lễ hội lớn như Lễ Phật đản, Lễ Chôn Thơ Năm Thơ Mây, Lễ Dâng y, lễ khánh thành những công trình của chùa đều nhận được sự hỗ trợ rất lớn của chính quyền, đồng thời được hỗ trợ đảm bảo an ninh trật tự ở chùa”, sư Thầy Chau Sóc-Oăn, Phó Trụ trì chùa Mỹ Á nói.
“Chính quyền còn hỗ trợ dụng cụ học tập và kinh phí để khuyến khích các tăng sinh tham gia học tập. Số lượng tăng sinh năm nay tăng nhiều hơn so với những năm trước. Một phần là nhờ sự động viên của gia đình, sự đóng góp của Phật tử, một phần là nhờ sự động viên của chính quyền, sư Thầy Chau Sóc-Oăn nhấn mạnh.
Sự hỗ trợ, giúp đỡ của Đảng ủy, UBND phường Chi Lăng nói riêng và tỉnh An Giang nói chung đã tạo động lực để đồng bào dân tộc Kmer sinh hoạt tôn giáo thuận lợi và yên tâm phát triển kinh tế. Nhờ đó, đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn, trong đó có đồng bào Kmer luôn tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, cùng nhau chung sống hòa bình, xây dựng quê hương.
Bình luận