Trong lao động, sinh hoạt hằng ngày, một cú ngã, một mảnh kim loại văng ra, hay chỉ một sợi dây cáp nhỏ bắn vào mắt… đôi khi bị xem là chuyện “xước xát nhẹ”. Nhưng với đôi mắt – “cửa sổ tâm hồn” – những chấn thương tưởng chừng đơn giản ấy có thể đánh đổi bằng giảm thị lực vĩnh viễn, thậm chí mù lòa. Trên thế giới, chấn thương mắt là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây mù, và đa phần lại xuất phát từ những tình huống rất đời thường như tai nạn sinh hoạt, lao động, thể thao
Các bác sĩ Khoa Chấn thương mắt, Bệnh viện Mắt Trung ương cho biết, chấn thương mắt có thể xảy ra bất cứ lúc nào: từ tai nạn sinh hoạt trong gia đình, tai nạn lao động, trường học, khi chơi thể thao đến tai nạn giao thông. Trong đó, tai nạn sinh hoạt chiếm khoảng 70%, tai nạn lao động khoảng 1/4 số ca chấn thương mắt. Bệnh nhân đến BV có người ngay sau tai nạn, mắt đau, chảy máu, nhìn mờ; nhưng cũng có người chịu đựng hàng tuần, thậm chí hàng tháng, tự tra thuốc, đến khi thị lực giảm rõ rệt mới đi khám chuyên khoa thì cơ hội hồi phục chỉ còn rất thấp.
TS.BS Thẩm Trương Khánh Vân, Trưởng khoa Chấn thương mắt, Bệnh viện Mắt Trung ương cho biết: “Về mức độ đa dạng của chấn thương, các tình huống thường gặp; việc nhiều bệnh nhân đi khám muộn; nhấn mạnh: có tổn thương không bộc lộ ngay, khám không chuyên khoa rất dễ sót dị vật; khuyến cáo phải khám chuyên khoa mắt sớm sau chấn thương”
Mới đây, Bệnh viện Mắt Trung ương tiếp nhận cấp cứu bệnh nhân V.T.T, ở Hà Nội bị chấn thương mắt do tai nạn khi lao động. Chỉ vài giây mất thăng bằng khi chuẩn bị dụng cụ ra đồng, cú ngã đập mặt vào cổng đã khiến bà T mất gần như hoàn toàn thị lực một bên mắt. Máu chảy nhiều, mắt tối sầm, bà chỉ kịp kêu lên “hỏng một bên mắt rồi” trước khi được người nhà đưa đi cấp cứu.
Khi tiếp nhận, các bác sĩ chẩn đoán mắt trái của bà T bị chấn thương rất nặng, vỡ nhãn cầu, phải phẫu thuật khẩn cấp để giữ lại cấu trúc nhãn cầu và hy vọng phần nào thị lực cho bệnh nhân. Với những ca vỡ nhãn cầu như vậy, chỉ cần chậm vài giờ, nguy cơ nhiễm trùng nội nhãn, teo nhãn cầu, mù lòa vĩnh viễn là rất lớn.
Không may mắn bị chấn thương mắt khi đang làm việc tại nhà, anh Q.V.K, ở Thanh Hóa, lại là một ví dụ khác về sự chủ quan. Trong lúc cắt dây cáp quang, một đoạn dây đứt bắn thẳng vào mắt. Ban đầu, anh chỉ thấy đau nhói, sau đó tự mua thuốc kháng sinh, kháng viêm về tra, nghĩ rằng vài hôm sẽ đỡ. Chỉ đến khi cơn đau tái phát, mắt mờ dần, anh K mới lên Bệnh viện Mắt Trung ương kiểm tra. Anh Q.V.K cho biết: “Lúc mới bị thấy đau ít nên chủ quan, tự mua thuốc; đến viện mới biết dị vật xuyên nhãn cầu, rút kinh nghiệm phải đeo kính bảo hộ, đi khám sớm”
Tại đây, các bác sĩ phát hiện một đoạn dây cáp đã xuyên thấu nhãn cầu, gây viêm mủ nội nhãn – một biến chứng cực kỳ nặng, đe dọa hỏng hoàn toàn con mắt bị tổn thương.
ThS.BS. Nguyễn Thu Hà, Khoa Chấn thương mắt, Bệnh viện Mắt Trung ương cảnh báo: “Có rất nhiều nguyên nhân cả chủ quan và khách quan dẫn đến người bệnh bỏ lỡ cơ hội điều trị sớm khi bị chấn thương mắt. Vì chủ quan, bệnh nhân có thể đi khám muộn, nghĩ là chỉ bị nhẹ nhàng, tự điều trị dẫn đến khi đến viện đã trong tình trạng nặng thì cơ hội phục hồi rất thấp, thậm chí khó có khả năng phục hồi. Đặc biệt, có thể bệnh nhân có đi khám nhưng khám ở những nơi không phải chuyên khoa mắt sẽ khó phát hiện các dị vật trong mắt, dẫn tới bị lỡ cơ hội điều trị”
TS.BS Thẩm Trương Khánh Vân, Trưởng khoa Chấn thương mắt, Bệnh viện Mắt Trung ương nhấn mạnh: “Chấn thương mắt rất đa dạng, có thể xảy ra trong bất cứ hoàn cảnh nào. Các chấn thương có thể xảy ra trong tai nạn sinh hoạt, tai nạn lao động, tai nạn khi tập thể dục, thể thao, tai nạn giao thông… Tuy nhiên 2 trường hợp gặp nhiều nhất là tai nạn sinh hoạt và tai nạn lao động”.
Các chuyên gia nhấn mạnh, đa phần chấn thương mắt có thể phòng tránh được nếu người dân có kiến thức và trang bị bảo hộ phù hợp. Đồng thời, biết cách sơ cứu đúng trong những phút đầu tiên cũng là yếu tố quyết định việc giữ hay mất một con mắt.
Các bác sỹ khuyến cáo, để phòng ngừa chấn thương mắt, người dân cần lưu ý:
Khi bị hóa chất bắn vào mắt: Phải rửa mắt ngay lập tức bằng nước sạch hoặc nước muối sinh lý liên tục ít nhất 15–20 phút; Riêng với vôi cục, cần gắp/loại bỏ hết vôi ra khỏi mắt trước rồi mới rửa. Sau đó che mắt lại và đến cơ sở y tế có chuyên khoa mắt sớm nhất có thể.
Khi bị dị vật nhỏ, bụi bay vào mắt: Tuyệt đối không dụi mắt. Chớp mắt trong chậu nước sạch hoặc rửa mắt bằng nước muối sinh lý. Nếu dị vật không ra, cần đậy mắt lại, đến khám chuyên khoa mắt, không tự dùng que, tăm bông lấy dị vật./.
Bình luận