Khoảng 3 năm trước, xét nghiệm lượng đường trong máu đã trên 7 milimol/lit nhưng chị Lê Thị Hiền ở xã Mỹ Đức đã không đi khám, không điều trị. Phần vì thấy cơ thể vẫn khỏe mạnh, phần vì nghĩ bản thân chỉ cần tự điều chỉnh chế độ ăn ít tinh bột, nhiều rau là được. Phải đến khi vào bệnh viện và được bác sĩ khuyến cáo, chị Hiền mới nghe theo chỉ định của bác sĩ, bắt đầu điều trị đái tháo đường tuýp 2, theo khuyến cáo phải thăm khám định kỳ thường xuyên: "Kết quả khám bệnh của tôi thì tôi đã bị tiểu đường. Các bác sĩ bảo về thường xuyên theo dõi theo định kỳ. Cần thường xuyên 1 tháng 1 lần lên viện để kiểm tra. Ăn uống thì chế độ ăn vẫn theo các bác sĩ tư vấn từ nhiều năm nay, ăn uống theo chế độ của người bị tiểu đường và luyện tập thể dục thường xuyên".
Tiền đái tháo đường không có triệu chứng gì, nên đa phần mọi người có tâm lý chủ quan, đến khi có biểu hiện điển hình của bệnh, thậm chí xuất hiện các biến chứng, người bệnh mới vào viện thăm khám. Ngay cả khi đã mắc tiền đái tháo đường, cũng còn nhiều người có suy nghĩ đơn giản, không thăm khám định kỳ mà cứ dùng thuốc theo đơn cũ. Như trường hợp của bà Nguyễn Thị Thúy, đã gần 70 tuổi là một ví dụ. Vì không tái khám đều nên không được điều chỉnh loại thuốc cho phù hợp, bệnh nhân lại ăn uống kiêng khem không đúng mức. Hậu quả là, bệnh nhân có khuyến cao phải nhập viện do tăng đường máu cấp tính, cơ thể xuất hiện các triệu chứng mệt mỏi, thường xuyên khát nước vì đi tiểu nhiều. Bà Thúy lo lắng chia sẻ về tình trạng bệnh của mình: "Huyết áp thì đợt này tự dưng tăng cao thường xuyên mà uống thuốc bây giờ là phải uống ngày 2 viên Covecxin, trước thì chỉ uống ngày có 1 viên thôi. Tôi ăn uống thì vẫn bình thường, không thấy đói gì cả. Tôi vẫn ăn mỗi bữa 1 bát cơm, rau nhiều, thịt thì chỉ ăn 2, 3 miếng thôi. Tôi không ăn nhiều nhưng đi khám bác sĩ bảo về ăn hạn chế đồ ngọt, ăn nhiều rau, uống nhiều nước".
Đái tháo đường là bệnh lý mạn tính, không lây nhiễm. Khi bệnh không kiểm soát được và theo thời gian sẽ gây tổn thương nghiêm trọng nhiều bộ phận của cơ thể, đặc biệt là dây thần kinh và mạch máu. Tuy nhiên, có thể giảm tác động của bệnh đái tháo đường bằng cách thực hiện các biện pháp phòng ngừa, chẩn đoán sớm và chăm sóc thích hợp. Nhận xét về trường hợp của bà Nguyễn Thị Thúy và nhiều bệnh nhân khác mắc đái tháo đường, bác sĩ Trần Mai Nguyên – Khoa Đái tháo đường, Bệnh viện Nội tiết Trung ương khuyến cáo về tâm lý chủ quan của người bệnh: "Không chỉ riêng bệnh nhân này mà cũng đã có rất nhiều trường hợp khác cũng đã nghĩ rằng là bệnh đái tháo đường là chỉ cần đi khám và điều trị 1 lần đầu và sau đó thì họ có thể dùng cái đơn cũ đấy họ đi mua thuốc, dẫn đến việc đường máu khi vào viện thì đã rất là cao và thận đã có biến chứng rồi. Đa phần những bệnh nhân đái tháo đường đều có những bệnh đồng mắc khác. Ví dụ như bệnh nhân có tăng huyết áp, có rối loạn mỡ máu, có những biến chứng về tim mạch khác. Thậm chí bệnh nhân có thể bị đột quị não, chi phí điều trị là vô cùng lớn".
Tại Việt Nam, những số liệu điều tra trên phạm vi quốc gia trong thời gian qua cho thấy, tỉ lệ bệnh đái tháo đường cũng có sự gia tăng theo xu hướng chung của Thế giới. Điều tra toàn quốc của Bệnh viện Nội tiết Trung ương năm 2002 với những người trong độ tuổi từ 30 đến 69 cho thấy, tỉ lệ bệnh đái tháo đường trên toàn quốc là 2,7%. Sau 10 năm, điều tra quốc gia năm 2012, tỉ lệ này đã tăng gấp đôi lên 5,4%. Kết quả khảo sát trên toàn quốc gần đây nhất năm 2020 cho thấy, tỉ lệ mắc bệnh đái tháo đường tại Việt Nam là 7,3%. Tỉ lệ tiền đái tháo đường là 17,8%. Trong đó, có các con số cần hết sức quan tâm, đó là tỉ lệ người mắc đái tháo đường chưa được chẩn đoán tại Việt Nam hiện tại là hơn 60% và có hơn một nửa số người trưởng thành chưa bao giờ được làm xét nghiệm đường huyết để phát hiện bệnh đái tháo đường. Điều này vô cùng nguy hiểm. Để giảm nguy cơ mắc các biến chứng của bệnh đái tháo đường, PGS.TS Phan Hướng Dương – Phó Giám đốc Bệnh viện Nội tiết Trung ương có lời khuyên như sau: "Đối với bệnh đái tháo đường, nếu điều trị tốt, phát hiện sớm, kịp thời thì người bệnh có thể phòng chống được các biến chứng, vẫn có chất lượng cuộc sống, vẫn có tuổi thọ như những người không bị mắc đái tháo đường. Vậy có nghĩa là chúng ta phải phát hiện càng sớm càng tốt bằng cách thường xuyên đi xét nghiệm sàng lọc đái tháo đường. Khi mắc đái tháo đường thì đầu tiên phải thực hiện lối sống, chế độ dinh dưỡng lành mạnh, tăng cường vận động trong cuộc sống hàng ngày và cần tuân thủ điều trị. Khi người bệnh tự giác thực hiện với sự hướng dẫn của thầy thuốc thì hiệu quả điều trị sẽ rất tốt".
Tầm soát phát hiện sớm đái tháo đường là một bước quan trọng để bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Mỗi người, đặc biệt là những người có nguy cơ cao, nên thường xuyên tầm soát đái tháo đường để phát hiện và quản lý bệnh kịp thời. Việc này không chỉ giúp ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm mà còn cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.
Bình luận