Sáng 19/8/1945, dòng người từ khắp nơi cuồn cuộn chảy vào nội thành, như sóng trào, thác cuốn trong ngày khởi nghĩa. Cuộc mít tinh lớn biến thành cuộc tuần hành thị uy; quần chúng có lực lượng vũ trang làm nòng cốt chia làm hai mũi lớn chiếm hai cơ quan đầu não quan trọng nhất của địch: Phủ Khâm sai, Trại Bảo an binh. Các vị trí khác là Tòa Thị chính, Sở Mật thám Liên bang Ðông Dương, Hỏa Lò... Từ Phủ Khâm sai, ta đã liên lạc với Huế và các tỉnh, thành để thông báo tin vui : Hà Nội đã khởi nghĩa thành công. Tin vui quá lớn đó đã cổ vũ đồng bào, đồng chí cả nước nhanh chóng vùng lên giành chính quyền.
16 giờ ngày 30/8/1945, tại Ngọ Môn, vua Bảo Đại đọc chiếu thoái vị “nhường quyền điều khiển quốc dân lại cho một chính phủ cộng hòa” rồi trao ấn kiếm cho đại diện của Chính phủ lâm thời.
Đúng 14 giờ, ngày mùng 2 tháng 9 năm 1945, các thành viên của Chính phủ lâm thời bước lên lễ đài. Trong không khí trang nghiêm, Chủ tịch Hồ Chí Minh trang trọng đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, tuyên bố với toàn thể nhân dân và với thế giới: Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa độc lập, tự do ra đời :
“Hỡi đồng bào cả nước,! Tất cả mọi người đều sinh ra có quyền bình đẳng. Tạo hóa cho họ những quyền không ai có thể xâm phạm được; trong những quyền ấy, có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc.
... Chúng tôi, Chính phủ Lâm thời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, trịnh trọng tuyên bố với thế giới rằng: Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thật đã thành một nước tự do, độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy”
Bình luận