Phát biểu tại hội thảo, Phó giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Thu Phương, Viện trưởng Viện Văn hóa Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam cho biết, Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 ban hành năm 2026 đã xác lập các ngành công nghiệp văn hóa là một lĩnh vực kinh tế có đóng góp trực tiếp cho tăng trưởng, việc làm, thu ngân sách; góp phần tăng cường vị thế quốc tế của Việt Nam thông qua sản phẩm, dịch vụ và hình ảnh văn hóa, con người Việt Nam. Chúng ta đã có chủ trương, có chiến lược, có nhận thức thống nhất về vai trò của công nghiệp văn hóa. Tuy nhiên, điểm nghẽn lớn nhất hiện nay nằm ở thể chế.
Chính vì vậy, Hội thảo tập trung vào 3 vấn đề trọng tâm: về cơ sở lý luận của thể chế phát triển công nghiệp văn hoá; về kinh nghiệm quốc tế; và cuối cùng là những vấn đề Việt Nam cần giải quyết trong giai đoạn tới để tháo gỡ các điểm nghẽn thể chế, thúc đẩy các công nghiệp văn hóa phát triển có trọng tâm, thực chất và bền vững.
Nhấn mạnh điểm nghẽn lớn hiện nay trong vấn đề thể chế để phát triển công nghiệp văn hoá, TS Hà Huy Ngọc Viện Kinh tế Việt Nam và Thế giới, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam cho rằng: “Hiện nay, ngành công nghiệp văn hóa cũng có thể chế về đầu tư, đặc biệt là thu hút đầu tư tư nhân.Ví dụ như các mô hình hiện nay, lãnh đạo công quản trị tư, đầu tư công quản lý tư, hay là đầu tư tư sử dụng công. Nguồn lực của Nhà nước cũng có hạn, nhưng bây giờ thu hút đầu tư của tư nhân thì như thế nào, cần phải có cơ chế. Để tháo điểm nghẽn thể chế hiện nay thì tôi cũng biết Bộ Văn hóa đang xây dựng nghị quyết chấn hưng văn hóa. Đấy là quan trọng nhất để tháo gỡ các điểm nghẽn. Và tôi biết điểm nghẽn rất lớn của các doanh nghiệp văn hóa hiện nay là vấn đề chưa được miễn thuế.”
Bên cạnh điểm nghẽn về thuế cho các doanh nghiệp tham gia đầu tư vào lĩnh vực văn hoá, một số chuyên gia cũng đề cập đến việc kịp thời bổ sung các thể chế phù hợp với thực tế hiện nay, khi vận hành chính quyền 2 cấp tại các địa phương. TS Đỗ Quang Minh, người đại diện phần vốn nhà nước tại Công ty cổ phần Trung tâm Hội chợ triển lãm Việt Nam cho rằng: “Khi chúng ta sáp nhập chính quyền địa phương 2 cấp, sáp nhập các cơ quan chuyên môn của chính quyền thì dẫn đến dôi dư rất nhiều trụ sở hành chính công. Đây có phải chăng là cơ hội để các chính quyền địa phương tổ chức sắp xếp, tận dụng các cơ sở dôi dư để chuyển đổi thành các công trình văn hóa, các thiết chế văn hóa cũng như trung tâm sáng tạo. Ví dụ như Hà Nội vừa rồi có nghị quyết của Hội đồng nhân dân thành phố, về trung tâm công nghiệp văn hóa sáng tạo. Về mặt năng lực tổ chức vận hành, khi cấp xã bây giờ là cấp cơ sở phải thực hiện tất cả công việc mà trước đây cấp huyện, cấp xã làm, với một bộ máy nhân lực có phần hạn chế thì công việc triển khai các hoạt động văn hóa phục vụ nhân dân không nên do cơ quan hành chính nhà nước thực hiện. Cần phải có các chính sách để mở rộng đối tượng tổ chức cung cấp dịch vụ công trong lĩnh vực văn hóa như các tổ chức, công ty doanh nghiệp tư nhân.”
Dẫn chứng về kinh nghiệm quốc tế và những gợi mở cho Việt Nam trong việc hoàn thiện thể chế nhằm phát triển các ngành công nghiệp văn hoá, TS Nguyễn Cao Đức - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu châu Âu và châu Mỹ, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam nêu ra những thành công của Hàn Quốc về phát triển công nghiệp nội dung (Hallyu), qua đó rút ra hàm ý chính sách và đề xuất một lộ trình thể chế 3 giai đoạn cụ thể tham khảo cho Việt Nam nhằm xây dựng một ngành công nghiệp văn hóa cạnh tranh trong kỷ nguyên số.
Thông tin về kinh nghiệm phát triển ngành game ở các quốc gia như Trung Quốc, Hàn Quốc..TS Chu Tiến Đạt - Chủ tịch HĐTV Tổng Công ty Truyền thông đa phương tiện VTC đưa ra những khuyến nghị chính sách nhằm phát triển ngành game Việt: “Các nước đều có chính sách ưu đãi về thuế, thu hút đầu tư rất tốt và có quỹ phát triển các ngành công nghiệp văn hóa, Việt Nam cũng nên xem xét, có chính sách thưởng cho với việc xuất khẩu văn hóa ra nước ngoài, xuất khẩu gạme, xuất khẩu điện ảnh. Quan trọng nhất liên quan trực tiếp đến ngành chúng ta, là gắn kết giữa game và văn hóa xã hội. Ví dụ như hiện tại kho tàng văn hóa của Việt Nam rất đồ sộ, chúng ta có 4.000 năm lịch sử, rất nhiều di tích di sản thì làm sao chúng ta xây dựng cơ sở dữ liệu cho phép những nhà làm game, nhà làm phần mềm, điện ảnh…lấy cơ sở dữ liệu các di sản đưa vào trong các game, trên các phần mềm. Qua đó chúng ta sẽ lan tỏa văn hóa, văn hóa không chỉ sống trong môi trường vật lý mà còn lan tỏa trên môi trường số, từ môi trường số lan tỏa toàn cầu.”
Tại hội thảo, Ban tổ chức đã nhận được gần 30 tham luận có giá trị đến từ các nhà khoa học, các nhà quản lý, hội nghề nghiệp, doanh nghiệp và những người thực hành văn hóa. Theo Phó giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Thu Phương, Viện trưởng Viện Văn hóa Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam, các ý kiến khoa học, phản biện chính sách và kinh nghiệm thực tiễn được chia sẻ là đóng góp trực tiếp cho quá trình xây dựng, hoàn thiện thể chế phát triển công nghiệp văn hóa hiện nay: “Chúng ta thấy rằng sự chuyển dịch của công nghiệp văn hóa đã thu hút được sự quan tâm và sự đồng lòng của các nhà nghiên cứu, chính quyền. Ví dụ như hôm nay, có chính quyền phường Cửa Nam cũng như sự tham gia của các hiệp hội, như Hiệp hội xúc tiến điện ảnh hay là những công ty game, những doanh nghiệp về văn hóa sáng tạo, cộng với vai trò của những người nghệ sĩ thực hành. Cho thấy rằng, chúng ta đã mạnh hơn so với trước đây, khi các chủ thể tạo nên thể chế đã tham gia vào từ những chính sách trên cao cũng như những sáng kiến từ dưới lên. Đối với công nghiệp văn hóa, nó sẽ phát triển, nếu nó có thể thúc đẩy được năng lực sáng tạo của giới trẻ ở tất cả các chiều cạnh khác nhau.”.
Bình luận