Khi nhắc đến những di tích cổ đại ở châu Âu, chúng ta thường nghĩ ngay đến Athens hay Rome, nhưng có lẽ ít ai biết rằng, tại Albani cũng có một kho báu khảo cổ mang trong mình dấu ấn của nhiều nền văn minh lớn. Đó chính là thành phố cổ Butrint. Nơi đây không chỉ là điểm đến thu hút những người yêu lịch sử mà còn là biểu tượng văn hóa, niềm tự hào của người dân Albani, và là một Di sản Thế giới đã được UNESCO công nhận vào năm 1992.
Nằm ở phía Nam Albani, cách thủ đô Tirana khoảng 300km, Butrint là một trong những di tích quan trọng nhất khu vực Balkan. Được xây dựng từ cách đây hàng ngàn năm, thành phố cổ Butrint đã trải qua nhiều giai đoạn lịch sử đầy thăng trầm, là chứng nhân của nhiều đế chế cổ tại khu vực Địa Trung Hải. Butrint nằm trên 1 ngọn đồi, phía dưới là dòng kênh Vivari uốn lượn xung quanh. Với vị trí chiến lược, thành phố này từng là trung tâm giao thương, quân sự từ Hy Lạp cổ đại, La Mã đến đế quốc Byzantine hay cả Ottoman. Chính vì vậy, Butrint mang trong mình dấu tích kiến trúc của nhiều thời kỳ khác nhau, tạo nên một bức tranh lịch sử đầy sống động.
Những công trình nổi bật tại khu quần thể này có thể kể đến nhà rửa tội với sản khảm tinh xảo mang phong cách Ki-tô giáo, Cổng Sư Tử biểu tượng của thời kỳ Hy Lạp hóa, hay tháp Venice nơi bao trọn cả thành phố trong tầm mắt. Ngoài ra, nơi đây còn có nhà hát cổ, nơi từng là trung tâm văn hóa của thành phố. Được xây dựng từ thế kỷ thứ 3 trước Công nguyên, nhà hát sở hữu lối kiến trúc đặc biệt bằng đá, khiến âm thanh vang vọng tự nhiên mà không cần bất kỳ thiết bị khuếch đại nào. Qua hàng thế kỷ, nhà hát vẫn được sử dụng cho nhiều hoạt động văn hóa, nghi lễ quan trọng. Trong suốt hành trình khám phá những điểm đến đầy ấn tượng tại Butrint, anh Qasa Alom, một du khách tới đây, không giấu được sự trầm trồ và thích thú. "Nhà hát này đã được sử dụng qua rất nhiều thời kỳ. Dù là người Ottoman hay La Mã cổ đại, họ đều tận dụng không gian này cho những buổi diễn, những nghi lễ quan trọng. Thiết kế đặc biệt của nơi này giúp giọng nói của tôi có thể vang vọng và dội lại rất rõ ràng" - Anh Qasa Alom nói.
Đặc biệt, Butrint còn sở hữu một trong những công trình tôn giáo quan trọng nhất vùng Balkan. Đó là Đại thánh đường Basilica, được xây dựng vào thế kỷ VI dưới thời Hoàng đế Justinian. Thánh đường này đóng vai trò là trung tâm tinh thần của cộng đồng Kitô giáo địa phương, nơi diễn ra các nghi lễ thiêng liêng của nhiều tín đồ trong vùng. Dù đã trải qua hàng thế kỷ biến động, Đại thánh đường Basilica của Butrint vẫn đứng vững như một chứng nhân lịch sử, minh chứng cho tầm quan trọng của thành phố này trong thế giới cổ đại.
Bên cạnh giá trị lịch sử, Butrint còn nằm trong một khu bảo tồn thiên nhiên quốc gia rộng lớn, với hệ sinh thái phong phú, khiến nơi đây trở thành thiên đường cho động vật hoang dã và những người yêu thiên nhiên. Tuy nhiên, việc bảo tồn khu di tích này chưa bao giờ là điều dễ dàng. Ông Ani Tare, người đã dành hơn 30 năm nghiên cứu và bảo tồn Butrint, cho biết: “Trong suốt 30 năm qua, chúng tôi đã không ngừng nỗ lực để bảo vệ Butrint khỏi sự lãng quên, đặc biệt là sau khi chế độ cũ sụp đổ khiến nhiều cơ quan quản lý bị đình trệ. Ngoài ra, vẻ đẹp của Butrint cũng khiến nhiều nhà đầu tư muốn phát triển du lịch xung quanh khu vực này. Điều đó đã tạo ra không ít thách thức đối với công tác bảo tồn di sản của nơi đây.”
Trước đó, nhằm khôi phục giá trị văn hóa của Butrint, vào năm 2000, một lễ hội kịch đã được tổ chức ngay tại Nhà hát cổ. Ban đầu, người dân địa phương chưa thực sự quan tâm đến sự kiện này, thậm chí họ còn gây ồn ào và tỏ ra thờ ơ. Tuy nhiên, sau vài năm, mọi thứ đã có những chuyển biến tích cực đáng kể. Ông Ani Tare, chia sẻ thêm:“Người dân không mấy quan tâm, họ ăn uống ồn ào và còn lấy cả đệm ngồi về nhà để sử dụng. Nhưng chỉ sau 5 năm, mọi thứ đã thay đổi rõ rệt. Họ ăn mặc trang trọng hơn, giữ trật tự khi xem kịch và cũng không còn ai lấy đệm nữa. Vì sao ư? Đó là bởi văn hóa đã giúp họ nhận thức và tạo dựng nên lòng tự hào. Tôi tin rằng Butrint không chỉ là một điểm đến du lịch mà còn là biểu tượng của lòng tự tôn dân tộc.”
Hơn cả một khu di tích, Butrint là một phần của di sản nhân loại, nơi chứa đựng giá trị tinh thần, nghệ thuật và lịch sử vô giá. Với những nỗ lực bảo tồn không ngừng nghỉ, thành phố cổ này vẫn sẽ tiếp tục sống trong lòng những người yêu lịch sử, yêu khám phá và là minh chứng cho sự phát triển rực rỡ của rất nhiều nền văn minh từng tồn tại hàng nghìn năm về trước.
Khánh Linh - Trang Linh
Bình luận