Phát biểu trong phiên thảo luận tổ tại Quốc hội sáng 15/02 về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách để tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh đột phá KHCN, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số là yêu cầu khách quan để quốc gia phát triển bền vững và đề xuất 5 cơ chế đặc biệt để thúc đẩy lĩnh vực này:
Người đứng đầu Chính phủ một lần nữa nhấn mạnh, muốn phát triển nhanh, bền vững phải dựa vào KHCN, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số. Đây là yêu cầu khách quan. Do đó phải tháo gỡ trước hết về mặt thể chế để giải quyết trước mắt một số khó khăn, vướng mắc, để Nghị quyết 57 đi ngay vào cuộc sống. Chính phủ đang chỉ đạo sửa một loạt luật: luật ngân sách, luật thuế, luật doanh nghiệp, luật khoa học và công nghệ và một số luật khác có liên quan, tập trung sửa chậm nhất trong năm nay và một số luật trình tại kỳ họp Quốc hội vào tháng 5 tới.
Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách để tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia tập trung vào tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc đang rất cần thiết nên chưa bao trùm, chưa toàn diện chưa hết được. Thủ tướng cho rằng, bên cạnh cơ chế đặc thù được nêu trong Nghị quyết, cần nghiên cứu, bổ sung thêm 5 cơ chế đặc biệt.
Thứ nhất, phải có cơ chế đặc biệt cho phát triển kết cấu hạ tầng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số. Hạ tầng hiện còn đang rất yếu, nguồn lực cần rất lớn. Cho nên phải có cơ chế để huy động nguồn lực hợp tác công tư, nguồn lực từ doanh nghiệp, nguồn lực từ xã hội và người dân.
Thứ hai là cơ chế đặc biệt cho quản lý. Ví dụ đầu tư công, quản lý tư như Nhà nước đầu tư hạ tầng KHCN nhưng giao tư nhân quản lý. Hay lãnh đạo công, quản trị tư, Nhà nước thiết kế chính sách pháp luật, thiết kế công cụ giám sát, kiểm tra còn quản trị giao cho doanh nghiệp.
“Thứ ba là cơ chế đặc biệt để cho các nhà khoa học, các công trình khoa học vấn đề có thể thương mại hóa được. Phân cấp, phân quyền tới các tỉnh, thành phố, bộ ngành, thậm chí tới các chủ thể có liên quan, xóa bỏ cơ chế xin cho, giảm thủ tục hành chính để quản lý hiệu quả tổng thể.
Thứ tư là thiết kế thêm cơ chế miễn trừ trách nhiệm khi xảy ra rủi ro cho cả người thiết kế chính sách và người tổ chức thực hiện. Hiên nay trong dự thảo Nghị quyết mới quy định miễn trừ trách nhiệm đối với người thiết kế chính sách. Nhưng người thực hiện mới khó, nếu như không có cơ chế đặc biệt để bảo vệ người thực hiện thì lại sợ trách nhiệm hoặc không muốn làm vì không được bảo vệ.”
Cơ chế đặc biệt thứ năm về thu hút nguồn nhân lực. Thu hút để phát triển doanh nghiệp tư nhân về khoa học công nghệ. Thu hút nguồn nhân lực từ bên ngoài vào Việt Nam góp phần thúc đẩy phát triển khoa học công nghệ đổi mới sáng tạo bằng chính sách thuế, phí, lệ phí, chính sách nhà cửa, đất đai, chính sách visa, chính sách hợp đồng lao động.
Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh:
“Chúng tôi cần nghiên cứu bổ sung, mong được ủng hộ. Còn đương nhiên khi thiết kế chính sách đặc biệt, phải có công cụ đặc biệt để quản lý để không xảy ra vi phạm, tham nhũng, tiêu cực; nâng cao được hiệu quả”
Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng cho rằng quá trình thực hiện để tạo đột phá về KHCN thì phải chấp nhận rủi ro, chấp nhận thất bại, thậm chí phải trả giá nhưng quan điểm coi đó là "học phí", để rồi giải quyết.
“Loại trừ động cơ cá nhân, còn rủi ro mất mát do khách quan, người thực hiện vô tư trong sáng vì sự phát triển KHCN, vì sự phát triển của đất nước thì phải chấp nhận, coi đó như "học phí" để có thêm kinh nghiệm, bài học, bản lĩnh và trí tuệ để làm tốt hơn”, theo Thủ tướng Phạm Minh Chính.
Bình luận