Phấn khởi, tự hào- đó là những cảm nhận của người dân về sự đổi thay của hạ tầng- “bộ mặt” của đất nước những năm gần đây.

Trước hết, có thể khẳng định: chưa bao giờ hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông của Việt Nam được đầu tư với quy mô lớn, tốc độ nhanh và quyết tâm cao như giai đoạn vừa qua. Trục cao tốc Bắc- Nam phía Đông từng bước hình thành như “xương sống” của nền kinh tế, với hàng loạt đoạn tuyến được khởi công và hoàn thành, rút ngắn đáng kể thời gian kết nối giữa các vùng kinh tế trọng điểm. Hệ thống cảng biển nước sâu tại Hải Phòng, Bà Rịa-Vũng Tàu- nay là TP Hồ Chí Minh-  được nâng cấp, mở rộng, nâng cao năng lực trung chuyển và xuất nhập khẩu hàng hóa. Các cảng hàng không trọng điểm được đầu tư bài bản, trong đó Cảng hàng không quốc tế Long Thành- công trình mang tầm chiến lược quốc gia- đang được triển khai khẩn trương, dự kiến khai thác chuyến bay kỹ thuật đầu tiên vào ngày 19/12/2025, hứa hẹn trở thành động lực tăng trưởng mới của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

Không chỉ giao thông, hạ tầng năng lượng cũng có bước phát triển đột phá. Hàng loạt dự án điện gió, điện mặt trời được đưa vào vận hành, góp phần đa dạng hóa nguồn cung, từng bước hình thành thị trường năng lượng cạnh tranh, minh bạch. Lưới điện truyền tải được đầu tư nâng cấp theo hướng thông minh, hiện đại hơn, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế số, kinh tế xanh. Song song đó, quá trình xây dựng đô thị thông minh, hạ tầng số, hạ tầng viễn thông băng rộng được đẩy nhanh, tạo nền móng cho Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số.

5 năm qua, đầu tư công dồn lực, trong đó 80% tập trung vào hạ tầng. Cao điểm năm 2025, theo ước tính sơ bộ, đầu tư công chiến đến 7% GDP. Trong điều kiện các nguồn lực còn hạn chế, con số từ ngân sách đầu tư công dành cho hạ tầng đã khẳng định sự ưu tiên, để thực hiện mục tiêu đột phá hạ tầng- một trong 3 “đột phá” chiến lược được nêu tại Nghị quyết của Đảng.

Điểm đáng chú ý trong nhiệm kỳ Đại hội XIII là sự thay đổi mang tính căn bản về tư duy đầu tư hạ tầng. Từ chỗ chủ yếu dựa vào vốn ngân sách Nhà nước, Việt Nam đã mạnh mẽ mở rộng cánh cửa cho khu vực tư nhân và khu vực FDI tham gia. Các mô hình hợp tác công- tư (PPP) từng bước được hoàn thiện khung pháp lý, tạo hành lang an toàn, minh bạch cho nhà đầu tư. Nhiều doanh nghiệp tư nhân lớn đã tham gia xây dựng cao tốc, cảng biển, sân bay, logistics, góp phần giảm gánh nặng cho ngân sách, đồng thời nâng cao hiệu quả quản trị dự án. Cùng với đó, việc huy động nguồn vốn quốc tế thông qua các định chế tài chính đa phương, các quỹ đầu tư hạ tầng ngày càng bài bản, thể hiện tư duy hội nhập sâu rộng và bền vững. Là đơn vị tham gia nhiều dự án hạ tầng trọng điểm theo hình thức đối tác công tư, ông Phan Hữu Duy Quốc - Chủ tịch HĐQT Tổng công ty Xây dựng Số 1 bày tỏ, từ chủ trương, định hướng của Đảng, sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ để hiện thực hóa các mục tiêu lớn của quốc gia, doanh nghiệp tư nhân Việt Nam đã từng bước lớn mạnh, khẳng định năng lực, góp phần thực hiện tiêu tạo đột phá hạ tầng:

"Trong lĩnh vực xây dựng của chúng tôi, với các công nghệ khó, các công trình khó, những công trình cao nhất của Việt Nam hoặc những cây cầu vượt biển rất lớn, doanh nghiệp trong nước làm được hết rồi. Sự phát triển rất là tốt và sẵn sàng đón nhận những nhiệm vụ lớn".

Thực tiễn từ loạt công trình trọng điểm quốc gia trong thời gian qua đã minh chứng sinh động cho tầm nhìn chiến lược của Đảng về phát triển hạ tầng đồng bộ, hiện đại, mang tính liên vùng. TS Nguyễn Phương Bắc- Nguyên Viện Trưởng Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế-xã hội tỉnh Bắc Ninh phân tích:

"Đầu tư công giai đoạn này đặc biệt tập trung vào các dự án lớn liên vùng, mở rộng không gian phát triển. Bắc Ninh- Bắc Giang sau khi hai tỉnh nhập vào thì dựa trên một nền tảng là có  hệ thống hạ tầng liên vùng tương đối tốt và từ đó tỉnh Bắc Ninh mới có sự kết nối giữa cái vùng miền núi phía Bắc và vùng đồng bằng sông Hồng. Thứ hai là kết nối vùng núi phía Bắc và vùng Duyên hải Bắc bộ bao gồm kết nối với Quảng Ninh, Hải Phòng".

Với đột phá về hạ tầng, cao tốc Bắc- Nam, các tuyến vành đai đô thị lớn, Cảng hàng không quốc tế Long Thành, các trung tâm logistics quy mô lớn, các khu công nghiệp, đô thị, dịch vụ tích hợp… không chỉ là những công trình xây dựng đơn thuần, mà còn là biểu tượng của một tư duy phát triển mới: lấy hạ tầng đi trước một bước, mở đường cho dòng chảy đầu tư, thương mại và đổi mới sáng tạo- cơ sở để Việt Nam vươn lên phát triển hùng cường, thịnh vượng.

Bước vào giai đoạn mới, dự thảo Báo cáo Chính trị trình Đại hội XIV tiếp tục khẳng định: đột phá hạ tầng tiếp tục là một trong những động lực then chốt của phát triển đất nước. Tư duy quy hoạch được nâng lên tầm chiến lược, lấy phát triển không gian vùng làm trọng tâm, tăng cường kết nối liên vùng, liên ngành. Mục tiêu không chỉ là xây dựng thêm nhiều công trình, mà là hình thành hệ sinh thái hạ tầng hiện đại, thông minh, xanh và bền vững, qua đó nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, nâng cao vị thế của Việt Nam trong chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu. Chuyên gia kinh tế, GS.TS Hoàng Văn Cường- Ủy viên Ủy ban Tài chính-Ngân sách của Quốc hội nhận định, tư duy mới trong thu hút đầu tư hạ tầng đã được thể hiện ngay trong các dự án trọng điểm về kinh tế-xã hội được khởi công đồng loạt trong năm nay, khi có đến hai phần ba số dự án là vốn đầu tư tư nhân, hợp tác đối tác công tư, ngân sách nhà nước là “vốn mồi”. Giai đoạn tới, cần đẩy mạnh thu hút các nguồn lực xã hội, tăng hiệu quả đầu tư, tiếp tục tạo bước đột phá về hạ tầng.

"Trước đây chúng ta chỉ thu hút chủ yếu là trong vấn đề hạ tầng giao thông thế, nhưng đến nay chúng ta nhìn thấy cái lợi ích của nó có thể phát huy trên tất cả lĩnh vực. Do vậy, chúng ta phải mở rộng phương thức hợp tác công tư trên các lĩnh vực như hạ tầng về y tế về giáo dục, các công trình văn hóa, thể thao để tạo nguồn lực phát triển".

Nhìn lại nhiệm kỳ Đại hội XIII, có thể thấy hành trình đột phá hạ tầng đã đặt nền móng vững chắc cho kỷ nguyên phát triển mới. Mỗi tuyến cao tốc được nối dài, mỗi sân bay, cảng biển được mở rộng, mỗi đô thị thông minh được hình thành…đã và đang góp phần đưa khát vọng về một Việt Nam phát triển nhanh, bền vững trở nên gần hơn, rõ hơn và khả thi hơn bao giờ hết. Đây chính là bước tiến lớn, tạo đà để đất nước tự tin bước vào chặng đường phát triển mới, hiện thực hóa khát vọng hùng cường, thịnh vượng trong những thập niên tới  ./.

Ngọc Diệu VOV1