Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của đảng đã dành một phần để tổng kết công tác xây dựng đảng nhiệm kỳ đại hội 13 và phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp công tác xây dựng đảng nhiệm kỳ đại hội 14, thể hiện công tác xây dựng đảng luôn đóng đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo sự vững mạnh, năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng. Đây được xem như cẩm nang chi tiết định hướng cụ thể những công việc cần làm trong công tác xây dựng Đảng nhiệm kỳ tới.

Nhìn nhận, đánh giá nghiêm túc công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng nhiệm kỳ qua, Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội 14 đã đúc kết 5 bài học kinh nghiệm với những nội dung cốt lõi.

Thứ nhất, kiên định nền tảng tư tưởng của Đảng – chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; kiên định mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội và đường lối đổi mới. Luôn tổng kết thực tiễn, phát triển lý luận, bảo đảm sự thống nhất giữa đường lối của Đảng và pháp luật của Nhà nước, khẳng định vai trò lãnh đạo cầm quyền của Đảng là nhân tố quyết định mọi thắng lợi.

Thứ hai, giữ vững đoàn kết, thống nhất trong toàn Đảng và hệ thống chính trị; lãnh đạo, chỉ đạo toàn diện, có trọng tâm, trọng điểm, quyết liệt, hiệu quả. Thực hiện nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ, phát huy trách nhiệm của người đứng đầu; chủ động, linh hoạt, sáng tạo trong giải quyết các vấn đề mới, khó, phức tạp; kiên trì, cầu thị, không chủ quan, nóng vội hay tự mãn.

Thứ ba, xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng; kết hợp chặt chẽ giữa xây dựng và chỉnh đốn Đảng, giữa phát triển Đảng với phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh và hội nhập quốc tế. Kiên quyết, kiên trì đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.

Thứ tư, chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cán bộ chiến lược, có phẩm chất, năng lực, uy tín, ngang tầm nhiệm vụ. Thực hiện nghiêm các nguyên tắc, quy định, kiểm soát quyền lực; đề cao trách nhiệm nêu gương, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung; kịp thời thay thế cán bộ yếu kém, né tránh, sợ trách nhiệm.

Và bài học thứ năm là tăng cường giáo dục chính trị, tư tưởng; củng cố niềm tin, tạo sự thống nhất trong Đảng và đồng thuận trong xã hội. Thực hiện sâu sắc quan điểm “Dân là gốc”, “Dựa vào Nhân dân để xây dựng Đảng”; phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và Nhân dân trong giám sát, xây dựng Đảng, hướng mọi chủ trương vì lợi ích của Nhân dân.

Phát biểu khai mạc Hội nghị lần thứ 13 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá 13 khi nói về 5 nội dung được đề cập trong Dự thảo các văn kiện Đại hội 14 của Đảng, Tổng Bí thư Tô Lâm đã đặt công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng ở vị trí thứ nhất:

 “Các đồng chí tập trung vào 5 nội dung. Một là, khẳng định vai trò then chốt của công tác xây dựng, chỉnh đốn đảng tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng, nâng cao năng lực cầm quyền và sức chiến đấu của Đảng. Xây dựng Đảng là đạo đức là văn minh như lời Bác dạy công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực chống chủ nghĩa, cá nhân, lợi ích nhóm suy thoái tư tưởng, đạo đức lối sống.” Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh.

5 bài học được nêu trong dự thảo văn kiện Đại hội 14 rất đúng và trúng với thực tiễn công tác xây dựng đảng hiện nay. Trong đó, Đảng ta đặt công tác cán bộ và công tác kiểm tra, giám sát trong mối quan hệ chặt chẽ với chỉnh đốn Đảng cho thấy quyết tâm xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt trong sạch, gắn trách nhiệm cá nhân với hiệu quả chung. Luật sư Phương Hữu Oanh, nguyên Vụ trưởng Vụ Kiểm sát án hành chính, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao cho rằng:

 “Đảng ta đã xử lý rất nhiều đảng viên giữ chức vụ rất cao, hình thức có thể là kỷ luật Đảng, cách tất cả các chức vụ trong Đảng, trong chính quyền. có những trường hợp cá biệt còn phải đưa ra truy tố và xét xử trước pháp luật. Bây giờ đó là sự đột phá và tôi cho rằng những cái đó tạo ra tiền đề tốt trong tương lai, chúng ta có một môi trường từ bộ máy trong Đảng đến nhà nước cho đến các tổ chức khác thì sẽ tốt hơn và sự tin tưởng ngay trong đảng viên trong tổ chức Đảng cũng như tin tưởng người dân sẽ tốt hơn trong định hướng tương lai.”

Nhìn lại công tác xây dựng đảng giai đoạn 2020-2025, TS. Dương Minh Huệ - Viện Lịch sử Đảng, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh khẳng định:  

 “Công tác xây dựng Đảng thành công đã tạo ra nền tảng rất quan trọng cho đất nước để kinh tế tăng trưởng với tốc độ gần 8%, quốc phòng an ninh được vững chắc và hội nhập quốc tế được sâu rộng, có quan hệ với gần 200 tổ chức của các nước và vùng lãnh thổ cũng như hơn 100 tổ chức Đảng, các Đảng cộng sản và công nhân trên thế giới. Đặc biệt là xây dựng được môi trường hòa bình hữu nghị, hợp tác... Chúng tôi cũng mong muốn rằng công tác xây dựng Đảng trong nhiệm kỳ qua đã làm tốt rồi, cần phải làm tốt hơn nữa để thực sự xây dựng Đảng ta thật là trong sạch, vững mạnh, vì đất nước, vì nhân dân.”

 5 bài học kinh nghiệm cùng với phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp công tác xây dựng đảng nhiệm kỳ đại hội 14 được nêu trong phụ lục dự thảo văn kiện trình Đại hội 14 được xem như ngọn đuốc soi đường cho công tác xây dựng Đảng nhiệm kỳ 2026-2031, là nền tảng để hướng đến hiện thực hoá hai mục tiêu 100 năm. TS. Bùi Thế Đức, nguyên Phó trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương (nay là Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương), hiện là Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương, tin tưởng:

 “5 bài học kinh nghiệm cho vấn đề xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Thực tiễn 95 năm qua, 40 năm đổi mới, chúng ta thấy rằng việc xây dựng Đảng vững mạnh đó là nền tảng để đảng cầm quyền, Đảng lãnh đạo thành công đất nước. Xây dựng Đảng vững mạnh không chỉ là mục tiêu của Đảng mà đây là kỳ vọng của nhân dân và Đảng ta xác định nhân dân là trung tâm của sự phát triển, nên tôi thấy dự thảo văn kiện thể hiện quyết tâm chính trị của Đảng và dịp 2030 chúng ta kỷ niệm 100 năm ngày thành lập Đảng, với những biện pháp, giải pháp cụ thể, chúng ta có thể tin tưởng Đảng ta ngày càng trong sạch, vững mạnh và xứng đáng với niềm tin của nhân dân.”

Từ những bài học kinh nghiệm quý giá được rút ra là cơ sở để công tác xây dựng Đảng nhiệm kỳ 14 thật sự trở thành động lực chính trị mạnh mẽ, đưa đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới, thực hiện khát vọng xây dựng một nước Việt Nam phồn vinh, hạnh phúc.