Phát biểu tại Doha, ông Bassem Naim, thành viên cơ quan chính trị của Hamas cho biết lực lượng này sẵn sàng thảo luận việc “đóng băng hoặc cất giữ” kho vũ khí như một phần của thỏa thuận ngừng bắn do Mỹ làm trung gian. Ông khẳng định Hamas vẫn bảo lưu “quyền kháng cự” nhưng có thể hạ vũ khí trong tiến trình hướng tới thành lập Nhà nước Palestine. Mặc dù không nêu chi tiết về cách thức triển khai đề xuất này, song quan chức Hamas cũng gợi ý về một lệnh ngừng bắn dài hạn từ 5-10 năm để các cuộc thảo luận diễn ra.
Cho tới nay, chưa có tín hiệu nào cho thấy đề xuất trên có thể đáp ứng yêu cầu giải giáp Hamas của Israel. Tuy nhiên, giới quan sát nhận định việc Hamas lần đầu tiên công khai đề cập khả năng xử lý kho vũ khí theo hướng “đóng băng” hoặc “không sử dụng” là bước thay đổi đáng chú ý trong lập trường của lực lượng này.
Cùng ngày, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cho biết giai đoạn đầu tiên của thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza đã cơ bản hoàn tất và sẵn sàng chuyển sang giai đoạn tiếp theo một khi hài cốt của con tin cuối cùng được trao trả. Ông Netanyahu lưu ý rằng cuối tháng này, ông dự định sẽ gặp Tổng thống Mỹ Donald Trump để thảo luận về tiến độ của giai đoạn hai.
"Tôi nghĩ rằng cùng với việc tiến triển trong giai đoạn hai, điều quan trọng là phải đảm bảo Hamas không chỉ tuân thủ lệnh ngừng bắn mà còn tuân thủ cam kết giải giáp vũ khí và phi quân sự hóa Gaza . Đó không phải là điều nằm ngoài cam kết của họ. Chúng ta sắp hoàn thành giai đoạn một, nhưng chúng ta phải đảm bảo rằng chúng ta đạt được kết quả tương tự trong giai đoạn hai và đó là điều tôi mong muốn được thảo luận với Tổng thống Donald Trump.”
Nếu như giai đoạn đầu của thỏa thuận tập trung vào trao đổi con tin Israel và tù nhân Palestine, thì giai đoạn thứ 2 hướng tới xác định tương lai của Gaza, với các vấn đề trọng tâm gồm triển khai lực lượng an ninh quốc tế, thành lập ủy ban điều hành Gaza, rút quân Israel và giải giáp Hamas. Đây cũng là giai đoạn gây tranh cãi nhất. Hamas chấp nhận sự hiện diện của lực lượng quốc tế để giám sát ngừng bắn, nhưng bác bỏ mọi nhiệm vụ liên quan đến giải giáp hoặc hoạt động trong nội bộ lãnh thổ Palestine.
Giai đoạn đầu của thỏa thuận đối mặt với nhiều cáo buộc vi phạm, trong khi các quốc gia bảo lãnh cho tiến trình hoà bình là Mỹ, Qatar, Ai Cập và Thổ Nhĩ Kỳ vẫn bế tắc trong các vấn đề như thành phần lực lượng quốc tế, cơ chế chỉ huy, vai trò đối với vấn đề an ninh Gaza và mức độ can thiệp vào tiến trình chính trị mới. Cho đến nay, rất ít quốc gia Arập hoặc Hồi giáo bày tỏ ý định sẵn sàng gửi quân tham gia lực lượng quốc tế. Theo Thủ tướng Qatar Sheikh Mohammed bin Abdulrahman al-Thani, các cuộc đàm phán nhằm củng cố lệnh ngừng bắn tại Gaza đang ở thời điểm quan trọng và các nhà trung gian đang làm việc cùng nhau để thúc đẩy giai đoạn tiếp theo của lệnh ngừng bắn:
“Chúng ta đang đứng trước thời điểm then chốt của lệnh ngừng bắn tại Gaza. Những gì đạt được cho đến lúc này mới chỉ là một sự tạm dừng, chúng ta chưa thể gọi đó là một lệnh ngừng bắn hoàn chỉnh. Lệnh ngừng bắn chỉ có thể được củng cố khi quân đội Israel rút hoàn toàn, tình hình tại Gaza ổn định trở lại và người dân có thể tự do đi lại- nhưng những điều kiện đó hiện vẫn chưa được đáp ứng.”
Tương lai tiến trình hòa bình phụ thuộc vào khả năng các bên vượt qua khác biệt sâu sắc về an ninh, mô hình quản trị Gaza và lộ trình hướng tới giải pháp hai nhà nước- điều mà Isreal tới nay vẫn bác bỏ. Giai đoạn 2 vì thế được dự báo sẽ là phép thử lớn nhất để xác định liệu lệnh ngừng bắn hiện nay chỉ là khoảng tạm lắng hay là khởi đầu cho một tiến trình hòa bình bền vững hơn ở Trung Đông./.
Thu Hoài/Ban Thời sự VOV1
Bình luận