Sự song hành giữa thông điệp cứng rắn từ Nga và các tính toán chiến lược của phương Tây phản ánh cục diện an ninh châu Âu đang chuyển sang giai đoạn quyết liệt hơn, vừa thúc đẩy đàm phán, vừa gia tăng sức ép răn đe.
Phát biểu tại cuộc họp báo trong chuyến thăm Trung Quốc ngày 3/9, Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố Nga chưa từng nêu vấn đề “đổi lãnh thổ để đổi lấy bảo đảm an ninh cho Ukraine” và khẳng định không bàn về ý tưởng này với Tổng thống Mỹ Donald Trump tại hội nghị thượng đỉnh ở Alaska hôm 15/8.
"Chúng tôi tin rằng mọi quốc gia đều nên có những đảm bảo an ninh này và hệ thống an ninh của mình. Điều này cũng áp dụng cho Ukraine. Nhưng điều này không liên quan gì đến bất kỳ sự trao đổi nào, đặc biệt là trao đổi đất đai. Tôi muốn nhấn mạnh rằng chúng tôi đang đấu tranh không phải vì lãnh thổ mà là vì nhân quyền và quyền của những người sống trên những lãnh thổ, được nói ngôn ngữ của họ và giữ gìn văn hóa và truyền thống mà họ được thừa hưởng từ các thế hệ trước, từ cha ông của họ.
Tổng thống Putin cũng cho rằng cơ hội chấm dứt xung đột ở Ukraine vẫn tồn tại thông qua đàm phán, song cảnh báo Nga sẵn sàng sử dụng biện pháp quân sự nếu cần thiết.
Tuyên bố của Tổng thống Putin đưa ra trong bối cảnh hôm nay (4/9), Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Anh Keir Starmer sẽ đồng chủ trì hội nghị các nước ủng hộ Ukraine nhằm thảo luận cơ chế bảo đảm an ninh sau khi đạt thỏa thuận hòa bình với Nga. Ông Macron cũng khẳng định châu Âu đã hoàn tất kế hoạch chuẩn bị và sẵn sàng triển khai bảo đảm an ninh ngay khi hòa bình được ký kết.
"Chúng tôi, với tư cách là người châu Âu, sẵn sàng cung cấp các bảo đảm an ninh cho Ukraine và người dân Ukraine vào ngày thỏa thuận hòa bình được ký kết. Đây là cam kết mà chúng tôi đã đưa ra tại Mỹ. Những đóng góp đã được chuẩn bị, ghi chép và xác nhận chiều nay ở cấp bộ trưởng quốc phòng một cách cực kỳ bí mật, cho phép tôi nói rằng công tác chuẩn bị đã hoàn tất. Giờ đây, nó sẽ được thông qua về mặt chính trị, và điều này cho phép chúng tôi thực hiện điều đó một cách vững chắc, và chúng tôi sẽ trở lại với các bạn vào ngày mai, sau các cuộc họp và thảo luận này, để nói rằng chúng tôi đã sẵn sàng cho một nền hòa bình vững mạnh và lâu dài cho Ukraine và cho người châu Âu.
Tổng thống Zelensky hiện ở Paris để tham dự hội nghị và dự kiến công bố văn bản cụ thể về bảo đảm an ninh trong tuần này. Theo Phủ Tổng thống Pháp, sau hội nghị, các nhà lãnh đạo châu Âu sẽ cùng Tổng thống Zelensky điện đàm với Tổng thống Mỹ Donald Trump để trao đổi kết quả. Mỹ đã cam kết hỗ trợ Ukraine trong việc bảo đảm an ninh, song Tổng thống Mỹ Donald Trump cho đến nay vẫn khẳng định Mỹ chỉ đóng vai trò hỗ trợ, để châu Âu giữ vai trò chủ đạo.
Bên cạnh nỗ lực ngoại giao, nhiều nước châu Âu đang gia tăng tiềm lực quân sự. Đức cuối tháng 8 thông qua dự luật yêu cầu nam giới từ 18 tuổi kê khai ý định và khả năng phục vụ quân sự để xây dựng cơ sở dữ liệu dự bị. Tại Pháp, lực lượng dự bị tác chiến đã tăng từ 28 nghìn người năm 2014 lên hơn 46 nghìn, với mục tiêu đạt 105 nghìn người vào năm 2035. Ba Lan, Latvia, Lithuania và Thụy Điển đã tái áp dụng hoặc mở rộng nghĩa vụ quân sự bắt buộc; Ba Lan dự kiến huấn luyện quân sự cho 100 nghìn dân thường mỗi năm từ 2027.
Xu hướng tăng cường quân sự phản ánh sự điều chỉnh chính sách quốc phòng của châu Âu trong bối cảnh căng thẳng an ninh leo thang, đặc biệt sau xung đột Nga – Ukraine.
Diễn biến song song giữa lập trường cứng rắn nhưng để ngỏ đàm phán của Nga và nỗ lực của châu Âu xây dựng cơ chế bảo đảm an ninh cho Ukraine cho thấy cuộc xung đột bước vào giai đoạn mới, nơi ngoại giao và sức mạnh quân sự đan xen. Dù các tuyên bố chính trị dồn dập làm nổi bật quyết tâm của các bên, triển vọng hòa bình vẫn phụ thuộc vào khả năng tìm được một thỏa thuận có tính ràng buộc lâu dài và được tất cả các bên chấp nhận./.
Hồng Nhung/Ban Thời sự VOV1
Bình luận