Quy định chống phá rừng của Liên minh châu Âu (EUDR), là một công cụ quan trọng nhằm đảm bảo các sản phẩm tiêu thụ tại châu Âu không góp phần vào nạn phá rừng. Đây vừa là thách thức, vừa là cơ hội để các doanh nghiệp Việt Nam khẳng định vị thế trên thị trường EU. Nhằm giúp Việt Nam thực thi hiệu quả quy định mới này, Liên minh châu Âu cùng Tổ chức Hợp tác Phát triển Đức (GIZ) đang đồng hành cùng các cơ quan, doanh nghiệp trong nước, hỗ trợ từ khâu chuẩn bị dữ liệu đến hoàn thiện chuỗi cung ứng “xanh”, tạo nền tảng vững chắc cho hàng Việt chinh phục thị trường châu Âu.
Quy định chống phá rừng của Liên minh châu Âu (EUDR) sẽ có hiệu lực từ sau ngày 31/12/2025 đối với các doanh nghiệp lớn và sau ngày 30/6/2026 đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ. Quy định này được áp dụng cho các mặt hàng như gia súc, đậu nành, gỗ, cà phê, cao su, ca cao, dầu cọ và các sản phẩm phái sinh. Trong đó gỗ, cà phê, cao su là 3 ngành xuất khẩu quan trọng của Việt Nam.
Theo quy định, các doanh nghiệp EU phải chứng minh trách nhiệm giải trình, đảm bảo hàng hóa nhập khẩu không chỉ hợp pháp mà còn “không gây mất rừng”. Điều này có nghĩa, doanh nghiệp châu Âu cần thu thập dữ liệu về tọa độ địa lý, thông tin pháp lý và đánh giá rủi ro đối với từng lô hàng. Để đáp ứng quy định, các doanh nghiệp và nông hộ Việt Nam sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc hợp tác cung cấp thông tin truy xuất nguồn gốc.
Ông Nguyễn Đỗ Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Hợp tác Quốc tế (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho biết Việt Nam đã chủ động triển khai các hoạt động chuẩn bị từ cuối năm 2023, vừa để đáp ứng EUDR, vừa hướng tới phát triển nông nghiệp bền vững. Liên minh châu Âu cũng đề xuất đơn giản hóa thủ tục khai báo, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp Việt. Đáng chú ý, ngày 22/5 vừa qua, EU đã xếp Việt Nam vào nhóm “rủi ro thấp”, giúp các sản phẩm cà phê, cao su, gỗ xuất sang EU được thẩm định đơn giản hơn, với tỷ lệ kiểm tra chỉ 1%.
Ông Cyril Loisel, Tham tán Thứ nhất về Biến đổi khí hậu, Môi trường, Việc làm và Chính sách xã hội của Phái đoàn EU tại Việt Nam, nhấn mạnh: “Lý do Việt Nam được xếp vào nhóm quốc gia có nguy cơ thấp không phải vì “EU yêu Việt Nam”, mà là dựa trên những kết quả thực tế được ghi nhận trên hiện trường, thể hiện tác động tích cực rõ rệt đối với rừng. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là chúng ta có thể dừng lại. Đây là một quá trình liên tục, đòi hỏi sự kiên trì và hợp tác lâu dài. Trong đó, việc xây dựng hệ thống địa chính nông thôn đóng vai trò hết sức quan trọng cho giai đoạn tiếp theo.”
Cũng theo ông Loisel, EU hiện đang triển khai nhiều hoạt động hỗ trợ kỹ thuật tại Việt Nam, tập trung vào các ngành hàng cà phê, ca cao và lâm nghiệp. Những dự án này được phối hợp cùng Cục Lâm nghiệp, các tổ chức quốc tế và doanh nghiệp, hướng tới xây dựng công cụ truy xuất nguồn gốc và hệ thống dữ liệu đáp ứng EUDR: “Tôi có thể khẳng định rằng chúng tôi đặc biệt coi trọng việc hợp tác nhằm bảo đảm quá trình thực thi quy định về chống phá rừng diễn ra thuận lợi và hiệu quả. Một số doanh nghiệp tư nhân từ nhiều quốc gia châu Âu cũng đã chủ động tham gia thông qua chuỗi cung ứng của họ, mang đến các công cụ hỗ trợ và phối hợp với các đối tác của chúng tôi tại hiện trường, nhằm bảo đảm tất cả các bên đều sẵn sàng đúng thời hạn cho giai đoạn triển khai.”
Cùng với EU, Tổ chức Hợp tác Quốc tế Đức (GIZ) cũng đang tích cực hỗ trợ Việt Nam thông qua nhiều dự án chuyển đổi chuỗi cung ứng bền vững. Ông Oemar Idoe, Trưởng khối các dự án của GIZ, chia sẻ: GIZ đang phối hợp cùng các đối tác triển khai dự án SAFE – hướng tới thúc đẩy quá trình chuyển đổi toàn diện chuỗi cung ứng cà phê theo hướng hợp pháp, bền vững và không phá rừng, qua đó nâng cao năng lực cạnh tranh của cà phê Việt Nam trên thị trường EU. Theo ông Oemar Idoe, “Dự án SAFE được Tổ chức Hợp tác Phát triển Đức (GIZ) triển khai tại 10 quốc gia trên toàn thế giới, trong đó Việt Nam là một trong những quốc gia tham gia. Mục tiêu của dự án là hỗ trợ quá trình chuyển đổi công bằng hướng tới chuỗi giá trị nông sản không phá rừng và hợp pháp, góp phần bảo vệ môi trường, tài nguyên thiên nhiên, đồng thời cải thiện sinh kế cho nông dân và người sản xuất. Để đạt được mục tiêu này, dự án tập trung vào hỗ trợ kỹ thuật, phát triển năng lực, mở rộng hệ thống truy xuất nguồn gốc, và đặc biệt là thúc đẩy quan hệ đối tác, trao đổi đáng tin cậy giữa các bên liên quan.”
Việc Việt Nam được EU xếp vào nhóm rủi ro thấp là kết quả của nhiều năm nỗ lực trong quản lý và bảo vệ rừng. Song để duy trì và tận dụng lợi thế này, các doanh nghiệp, địa phương và người nông dân cần tiếp tục chủ động thích ứng, đầu tư hệ thống truy xuất nguồn gốc, quản lý vùng nguyên liệu minh bạch. Với sự đồng hành của EU và GIZ, Việt Nam đang từng bước chuẩn bị vững vàng cho giai đoạn triển khai EUDR, hướng tới nền nông nghiệp xanh, trách nhiệm và bền vững hơn trong chuỗi cung ứng toàn cầu./.
Bình luận