Nhằm hỗ trợ Việt Nam khắc phục thực trạng đó, Cục Phòng, chống Ma túy và Thực thi Pháp luật Quốc tế (INL) thuộc Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, Tổ chức Di cư Quốc tế (IOM) và Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc đã phối hợp triển khai dự án “Tăng cường tư pháp cho người chưa thành niên tại Việt Nam”. Kể từ khi được khởi động vào tháng 12 năm 2021 đến nay, dự án đã hỗ trợ Chính phủ cải cách hệ thống pháp luật và tăng cường thể chế nhằm bảo vệ tốt hơn quyền, nhân phẩm và phúc lợi của trẻ vị thành niên có tiếp xúc với pháp luật trong suốt quá trình tố tụng tư pháp.
Hiện nay, mỗi năm có khoảng 80.000 trẻ em tham gia vào hệ thống tư pháp của Việt Nam. Trong đó, gần 8.000 trẻ em vi phạm pháp luật, 2.000 trẻ em là nạn nhân của các loại hình tội phạm và khoảng 70.000 trẻ em liên quan đến các vụ việc pháp luật về gia đình. Với nhiều em, khi phải làm việc với cơ quan công an hay tham gia các phiên tòa có thể trở thành trải nghiệm đáng sợ, để lại những tổn thương tâm lý lâu dài. Xuất phát từ thực tế đó, dự án “Tăng cường tư pháp cho người chưa thành niên tại Việt Nam” đã được triển khai nhằm bảo đảm hệ thống tư pháp thực sự trở thành “lá chắn bảo vệ”, thay vì là gánh nặng đối với trẻ em và các nhóm dễ bị tổn thương.
Ông Michael Swanberry - Quyền Phó Đại sứ, Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam, chia sẻ: “Chúng tôi ghi nhận và đánh giá cao những nỗ lực của Việt Nam trong việc cải thiện quy trình tư pháp hình sự cho người chưa thành niên, bao gồm việc thông qua Luật Tư pháp Người chưa thành niên. Những thành tựu này sẽ không thể đạt được nếu thiếu sự cống hiến và phối hợp chặt chẽ của các đối tác thuộc Chính phủ Việt Nam, IOM, UNICEF cùng các bên liên quan đã đóng góp chuyên môn và tâm huyết cho sáng kiến này.”
Sau 4 năm triển khai, dự án đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Nổi bật là việc ban hành Luật Tư pháp Người chưa thành niên, một đạo luật mang tính lịch sử chính thức được thông qua. Bên cạnh đó, hàng nghìn cán bộ tư pháp và lực lượng thực thi pháp luật đã được tập huấn về các quy trình làm việc thân thiện với trẻ em, bảo đảm nguyên tắc đặt lợi ích tốt nhất của trẻ lên hàng đầu. Dự án cũng tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về phòng, chống đưa người di cư trái phép và mua bán người, đồng thời xây dựng các hướng dẫn kỹ thuật giúp trẻ em là nạn nhân của bạo lực có thể tiếp cận các dịch vụ hỗ trợ một cách toàn diện. Bà Kendra Rinas, Trưởng Phái đoàn Tổ chức di cư quốc tế tại Việt Nam cho biết: “IOM đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan quản lý cửa khẩu và lực lượng biên phòng Việt Nam để xây dựng chương trình đào tạo chuyên biệt về chống buôn lậu và phát hiện sớm nạn nhân buôn người. Chương trình này trang bị cho cán bộ những kỹ năng thực tiễn từ kiểm tra giấy tờ, đánh giá rủi ro đến nhận diện và xử lý vụ việc, đồng thời lồng ghép cách tiếp cận lấy nạn nhân làm trung tâm và thân thiện với trẻ em, phù hợp với Luật Phòng, chống mua bán người sửa đổi của Việt Nam.”
Đánh giá về tác động lâu dài của dự án, ông Ziad Nabulsi – Quyền Trưởng Đại diện UNICEF tại Việt Nam cho rằng các nỗ lực này đã góp phần tăng cường bảo vệ trẻ em là nạn nhân, tạo điều kiện để các em được chia sẻ trong môi trường an toàn và hạn chế nguy cơ bị tổn thương thêm. Trẻ em vi phạm pháp luật cũng được tăng cường tiếp cận các dịch vụ hỗ trợ dựa vào cộng đồng, qua đó thúc đẩy quá trình phục hồi, tái hòa nhập và giảm nguy cơ tái phạm, bị mua bán hoặc di cư không an toàn: “Tác động thực sự của nó phụ thuộc vào việc thực thi hiệu quả. Bước tiếp theo của chúng ta là đảm bảo những điều khoản tiến bộ này được chuyển hóa thành những kết quả tích cực hàng ngày cho mọi trẻ em ở Việt Nam. Chúng tôi rất tự hào được đồng hành cùng các bạn, chung tay với các bạn, và chúng tôi hy vọng mối quan hệ hợp tác này sẽ tiếp tục phát triển và đạt được những tầm cao mới. Chúng ta hãy cùng nhau xây dựng trên đà này và tạo ra một hệ thống tư pháp toàn diện, dễ tiếp cận và thực sự bảo vệ tất cả trẻ em Việt Nam.”
Bên cạnh những kết quả đạt được, các đối tác cho rằng Việt Nam vẫn cần tiếp tục nỗ lực trong thời gian tới. Việc ban hành luật mới chỉ là bước khởi đầu, điều quan trọng là triển khai hiệu quả để các quy định tiến bộ thực sự mang lại thay đổi tích cực cho cuộc sống của trẻ em. Các đối tác cũng khẳng định sẽ tiếp tục đồng hành cùng Việt Nam trong bảo vệ trẻ em trước các loại tội phạm xuyên quốc gia, đặc biệt là mua bán trẻ em, hướng tới một tương lai an toàn và bền vững cho tất cả trẻ em./.
Bình luận